Language/Iranian-persian/Grammar/Lesson-15:-Word-order-in-past-tense-sentences/kk

Ирандық парсы тілі → Грамматика → 0-ден A1-ге дейінгі курс → 15-сабақ: Өткен шақтағы сөйлемдердегі сөз тәртібі

Кіріспе

Сәлем, достар! Бүгін біз Ирандық парсы тілінде өткен шақтағы сөйлемдердің құрылымын үйренеміз. Бұл сабақта өткен шақтағы сөйлемдермен жұмыс істейміз, уақыт көрсеткіштері мен үстеулерді қалай дұрыс қолдану керектігін білеміз. Ирандық парсы тілінде сөйлеу үшін өткен шақты дұрыс меңгеру өте маңызды, өйткені күнделікті өмірде біз жиі өткен оқиғаларды айтып отырамыз. Сабақтың құрылымы төмендегідей болады:

1. Өткен шақтағы сөйлемдердің құрылымы

Ирандық парсы тіліндегі өткен шақтағы сөйлемдердің құрылымы өте қызықты. Көп жағдайда, біз бастауыш, етістік, және толықтауыштың тәртібін сақтаймыз. Мысалы, «Мен кітап оқыдым» деген сөйлемде «Мен» - бастауыш, «оқыдым» - етістік, «кітап» - толықтауыш.

2. Уақыт көрсеткіштері

Өткен шақтағы сөйлемдерді құрастыруда уақыт көрсеткіштері өте маңызды. Мысалы, «кеше», «өткен апта», «бір ай бұрын» деген сөздер бізге оқиғаның қай кезде болғанын түсінуге көмектеседі.

3. Үстеулердің қолданылуы

Сондай-ақ, үстеулер (мысалы, «жақсы», «тез», «көп») өткен шақта сөйлемнің мағынасын тереңдетеді. Мысалы, «Мен кеше тез кітап оқыдым» деген сөйлемде «тез» үстеуі оқу әрекетінің қалай өткенін көрсетеді.

4. Мысалдар

Келесі бөлімде біз 20 мысал келтіреміз, олардың әрқайсысында өткен шақтағы сөйлемдердің құрылымы мен уақыт көрсеткіштері көрсетіледі.

Ирандық парсы тілі	Жазылуы	Қазақша
من کتاب خواندم	man ketāb xāndam	Мен кітап оқыдым
او دیروز به سینما رفت	u diruz be sinemā raft	Ол кеше киноға барды
ما هفته گذشته مسافرت کردیم	mā hafte-ye gozashte mosāferat kardim	Біз өткен аптада саяхат жасадық
آنها یک ماه پیش آمدند	ānhā yek māh pīsh āmand	Олар бір ай бұрын келді
من خوب خوابیدم	man khub khvābidam	Мен жақсы ұйықтадым
او دیروز زود بیدار شد	u diruz zud bidār shod	Ол кеше ерте оянды
ما سال گذشته به اصفهان رفتیم	mā sāle-ye gozashte be Isfahān raftim	Біз өткен жылы Исфаханға бардық
آنها یک ساعت پیش در پارک بودند	ānhā yek sā'at pīsh dar pārk būdand	Олар бір сағат бұрын паркте болды
من دیروز ورزش کردم	man diruz varzesh kardam	Мен кеше спорт жасадым
او به تازگی کتابی نوشت	u be tāzegi ketābi nevesht	Ол жақында кітап жазды
ما دو هفته پیش به مهمانی رفتیم	mā do hafte pīsh be mehmani raftim	Біз екі апта бұрын кешке бардық
آنها خوب غذا خوردند	ānhā khub ghazā khordand	Олар жақсы ас ішті
من دیروز فیلم دیدم	man diruz film didam	Мен кеше фильм көрдім
او یک سال پیش ازدواج کرد	u yek sāal pīsh ezdevāj kard	Ол бір жыл бұрын үйленді
ما دیروز باران بارید	mā diruz bārān bārid	Біз кеше жаңбыр жауды
آنها قبل از ظهر آمدند	ānhā qabl az zuhr āmand	Олар түстен бұрын келді
من زودتر به خانه رسیدم	man zudtar be khāne residam	Мен ерте үйге жеттім
او دیروز خرید کرد	u diruz kharid kard	Ол кеше сатып алды
ما در گذشته بیشتر سفر کردیم	mā dar gozashte bishtar safar kardim	Біз бұрын көбірек саяхат жасадық
آنها خوب یاد گرفتند	ānhā khub yād gereftand	Олар жақсы үйренді
من هفته گذشته امتحان دادم	man hafte-ye gozashte emtihān dādam	Мен өткен аптада емтихан тапсырдым

5. Жаттығулар

Енді, біз тәжірибе жасау үшін 10 жаттығу ұсынамыз. Бұл жаттығулар сіздердің өткен шақтағы сөйлемдерді дұрыс құрастыру қабілеттеріңізді дамытуға көмектеседі.

Жаттығу 1

Сөйлемді толықтырыңыз: «من _____ کتاب خواندم». (кітап)

• Жауап: «من دیروز کتاب خواندم». (Мен кеше кітап оқыдым)

Жаттығу 2

Сөйлемді өзгертіңіз: «او به سینما رفت» (кеше)

• Жауап: «او دیروز به سینما رفت». (Ол кеше киноға барды)

Жаттығу 3

Сөйлемді құрастырыңыз: «ما _____ مسافرت کردیم» (өткен апта)

• Жауап: «ما هفته گذشته مسافرت کردیم». (Біз өткен аптада саяхат жасадық)

Жаттығу 4

Сөйлемді толықтырыңыз: «آنها _____ آمدند» (бір ай бұрын)

• Жауап: «آنها یک ماه پیش آمدند». (Олар бір ай бұрын келді)

Жаттығу 5

Сөйлемді өзгертіңіз: «من خوب خوابیدم» (кеше)

• Жауап: «من دیروز خوب خوابیدم». (Мен кеше жақсы ұйықтадым)

Жаттығу 6

Сөйлемді құрастырыңыз: «او زود بیدار شد» (бүгін)

• Жауап: «او امروز زود بیدار شد». (Ол бүгін ерте оянды)

Жаттығу 7

Сөйлемді толықтырыңыз: «ما __________ به اصفهان رفتیم» (бір жыл бұрын)

• Жауап: «ما یک سال پیش به اصفهان رفتیم». (Біз бір жыл бұрын Исфаханға бардық)

Жаттығу 8

Сөйлемді өзгертіңіз: «او خوب غذا خورد» (кеше)

• Жауап: «او دیروز خوب غذا خورد». (Ол кеше жақсы ас ішті)

Жаттығу 9

Сөйлемді құрастырыңыз: «من _____ فیلم دیدم» (кеше)

• Жауап: «من دیروز فیلم دیدم». (Мен кеше фильм көрдім)

Жаттығу 10

Сөйлемді толықтырыңыз: «آنها _____ باران بارید» (өткен апта)

• Жауап: «آنها هفته گذشته باران بارید». (Олар өткен аптада жаңбыр жауды)

Қорытынды

Бүгінгі сабақта біз өткен шақтағы сөйлемдердің құрылымын, уақыт көрсеткіштері мен үстеулерді қолдануды үйрендік. Осы білімдеріңізді дұрыс қолдану арқылы, сіздер Ирандық парсы тілінде еркін сөйлей алатын боласыздар. Келесі сабақта кездескенше!

Иран перс тілінің курсы - 0-ден А1-ке дейінгі мазмұны

• Курсты таныстыру

  ---

Бөлім 1: Ең басты мәтіндер мен танымдамалар

• 1-сынып: «Сәлем» деп айту, «сау болыңыз» деп айту
• 2-сынып: Есіңізді таныстыру

  ---

Бөлім 2: Сөйлемдің құрылымы мен тұрақтысын жасау

• 3-сынып: Фарсы түсіндірудегі сөйлемдердегі сөздер жүйесі
• 4-сынып: «Болу» етіпінің жаңа заман мазмұны
• 5-сынып: Тұрақты етіптердің жаңа заманның мазмұнының жұмысы

  ---

Бөлім 3: Күнделікті іс-әрекеттер туралы сөйлеу

• 6-сынып: Күнделікті іс-әрекеттеріңіз туралы сөйлеу
• 7-сынып: Басқа инсандарның күнделікті іс-әрекеттері туралы сөйлеу

  ---

Бөлім 4: «Оны» етіптер мен «сауықтырып алған» етіптер

• 8-сынып: Тікелей обьектілер
• 9-сынып: Өзіңіздің несібіңдер

  ---

Бөлім 5: Фарсы мәдениеті мен мәдениеті

• 10-сынып: Фарсы сұлуқ-мүйіз және мүшелер көрсетуі
• 11-сынып: Фарсы арсыңғымен құттықтау мен тойлаулар

  ---

Бөлім 6: Азық-түлік және ішім-ашық мәдениеті

• 12-сынып: Ішім-ашық сатып алуға белсенді беру
• 13-сынып: Азық-түлік және ішім-ашық туралы сөйлеу

  ---

Бөлім 7: Әлден-әйелдер етіптері мен түрлендірулер

• 14-сынып: Тұрақты етіптердің мазмұны
• 15-сынып: Алдыңғы сөйлемдерің құрылымы туралы

  ---

Бөлім 8: Фарсы әдебиеті мен сүйікті жариялар

• 16-сынып: Фарсы әдебиеті және классикалық өлеңдері
• 17-сынып: Фарсы кино және музыкалық жариялар

  ---

Бөлім 9: Саяхат және қолданбалары

• 18-сынып: Көлік кезіндегі жолдар
• 19-сынып: Саяхатқа дайындалу және бастапқылары

  ---

Бөлім 10: Ерекше көпшілікті көрсету ережелері, ашықтықтау тәсілдері және үлкен сөз біріктірулері

• 20-сынып: Ерекше көпшілікті көрсету ережелерін пайдалану
• 21-сынып: Құрылған қосымша етіптерді пайдалану
• 22-сынып: Қиын сөйлемдер және біріктірілулердің мазмұны туралу

  ---

Бөлім 11: Фарсы тарихы мен географиясы

• 23-сынып: Фарсы мұрағаты мен ескерту тарихы
• 24-сынып: Заманауи тарих мен қазіргі мәселелер

  ---

Бөлім 12: Демалыс және тамашалық өтініштері

• 25-сынып: Спорт және активті тазалау
• 26-сынып: Тамашалық және демалыс өтініштері

Басқа сабақтар

• 0 to A1 Course
• 0-А1 курсы → Грамматика → 22-сынып: Комплексті сөйлемдер мен байланыстар
• 0-А1 курстары → Грамматика → 5-сынып: толық ерекше қосымшалардың жаңа уақыттағы түсіндіруі
• 0-А1 курсы → Грамматика → 3-сынып: Фарсы түсіндірудегі сөздердің тәртібі
• 0-А1 курсы → Грамматика → 21-пән: Көмегімен жасау
• 0-ден A1-ге дейінгі курстар → Грамматика → 9-ші сабақ: Мұлктық қайсықтар
• 0 to A1 Course → Grammar → Lesson 20: Using the imperative mood
• 0-А1 курсы → Грамматика → 8-ші сабақ: Тікелей объектілердің ауыстыруы
• 0-А1 курсы → Грамматика → 14-сынып: регулярлық етістіктердің мәні
• Lesson 4: Present tense conjugation of the verb to be