Language/Iranian-persian/Grammar/Lesson-3:-Word-order-in-Persian-sentences/kk

Иран парсы тілі → Грамматика → 0-ден A1-ге дейінгі курс → Сабақ 3: Парсы сөйлемдеріндегі сөздер тәртібі

Иран парсы тілін үйрену барысында, сөздер тәртібі - өте маңызды аспект. Сөйлемдердегі сөздердің орналасуы, олардың мағынасына және сөйлемнің жалпы құрылымына әсер етеді. Сондықтан, бүгін біз парсы тіліндегі сөйлемдердегі сөздер тәртібіне тереңірек үңілетін боламыз. Сіздің парсы тіліндегі дағдыларыңыздың негізі осыдан басталады.

Біздің сабағымыздың құрылымы келесідей болады:

Сөздер тәртібі негіздері

Парсы тілінде негізгі сөздер тәртібі - Субъект - Объект - Сөз (SOV). Яғни, сөйлемде алдымен субъект, содан кейін объект, және соңында етістік келеді. Мысалы, "Мен кітап оқимын" деген сөйлемді парсы тілінде былай айтуға болады: "Мен кітап оқимын".

Сөйлемдердің құрылымы

Парсы тіліндегі стандартты сөйлемдер мынадай құрылымға сүйенеді:

• Субъект: сөйлемдегі әрекетті орындаушы.

• Объект: әрекетке қатысты нәрсе.

• Етістік: әрекет.

Мысалы:

• Мен (субъект) кітапты (объект) оқимын (етістік).

Мысалдар

Төменде парсы тіліндегі бірнеше сөйлемнің мысалдары келтірілген:

Иран парсы тілі	Оқыту	Қазақ тілі
من کتاب می‌خوانم	man ketâb mikhânam	Мен кітап оқимын
تو سیب می‌خوری	to sib mikhorî	Сен алма жейсің
او ورزش می‌کند	u varzesh mikonad	Ол спортпен айналысады
ما فیلم می‌بینیم	mā film mibīnīm	Біз фильм көреміз
شما غذا می‌پزید	shomā ghazā mipazīd	Сіз тамақ дайындайсыз

Сөйлемдердің құрылымы мен сөздер тәртібін жақсы түсіну үшін, парсы тіліндегі сөздердің тәртібін қолдану өте маңызды. Ендігі кезекте, біз сөйлемдердің құрылымын тереңірек түсіну үшін, көбірек мысалдар мен жаттығуларды қарастырамыз.

Жаттығулар

Сабақ барысында үйренгендеріңізді бекіту үшін келесі жаттығуларды орындаңыз:

1. Төмендегі сөйлемдерді парсы тіліне аударыңыз:

• Мен алма жеймін.

• Сен кітап оқисың.

• Ол футбол ойнайды.

• Біз кино көреміз.

2. Келесі парсы тіліндегі сөйлемдерді қазақ тіліне аударыңыз:

• من به مدرسه می‌روم

• او دوچرخه سوار می‌شود

• ما در پارک قدم می‌زنیم

• شما در کلاس یاد می‌گیرید

3. Сөйлемдердегі субъект, объект және етістікті анықтаңыз:

• من تلویزیون می‌بینم

• تو نامه می‌نویسی

• او به بازار می‌رود

4. Төмендегі сөйлемдерді дұрыс тәртіппен орналастырыңыз:

• می‌خورد او نان

• می‌خوانم کتاب

• می‌نویسید شما نامه

5. Сөздер тәртібін өзгертіп, жаңа сөйлемдер жасаңыз:

• من (субъект) می‌خوانم (етістік) کتاب (объект).

• او (субъект) می‌خورد (етістік) سیب (объект).

6. Жаңа сөйлемдер құрастырыңыз:

• "Мен" + "фильм" + "көремін".

• "Сен" + "книга" + "оқисың".

7. Сөйлемдердегі сөздерді өзгертіп, жаңа мағыналар жасаңыз:

• من می‌خندم (Мен күлемін).

• او می‌رقصد (Ол би билейді).

8. Келесі сөйлемдерді парсы тіліне аударыңыз:

• Біз үйдеміз.

• Сіздер жұмыс істейсіздер.

9. Сөйлемдерді дұрыс ретпен орналастырыңыз:

• می‌نویسم من کتاب

• می‌بیند او تلویزیون

10. Сөздер тәртібін сақтай отырып, жаңа сөйлемдер жасаңыз:

• من (субъект) می‌خوابم (етістік) در تخت (объект).

• او (субъект) می‌پزد (етістік) غذا (объект).

Жауаптар мен түсіндірмелер

1. Мен алма жеймін. → من سیب می‌خورم

• Субъект: من (мен), Объект: سیب (алма), Етістік: می‌خورم (жейміз).

2. Сен кітап оқисың. → تو کتاب می‌خوانی

• Субъект: تو (сен), Объект: کتاب (кітап), Етістік: می‌خوانی (оқисың).

3. Ол футбол ойнайды. → او فوتبال بازی می‌کند

• Субъект: او (ол), Объект: فوتبال (футбол), Етістік: بازی می‌کند (ойнайды).

4. Біз кино көреміз. → ما فیلم می‌بینیم

• Субъект: ما (біз), Объект: فیلم (кино), Етістік: می‌بینیم (көретініміз).

5. Сөйлемдердегі субъект, объект және етістікті анықтау:

• من تلویزیون می‌بینم: Субъект: من (мен), Объект: تلویزیون (теледидар), Етістік: می‌بینم (көретінім).

Осылайша, парсы тіліндегі сөздер тәртібін үйрену, сіздің тілдік дағдыларыңызды нығайтуға көмектеседі. Сіздерге осы сабақ қызықты әрі пайдалы болар деп сенемін!

Иран перс тілінің курсы - 0-ден А1-ке дейінгі мазмұны

• Курсты таныстыру

  ---

Бөлім 1: Ең басты мәтіндер мен танымдамалар

• 1-сынып: «Сәлем» деп айту, «сау болыңыз» деп айту
• 2-сынып: Есіңізді таныстыру

  ---

Бөлім 2: Сөйлемдің құрылымы мен тұрақтысын жасау

• 3-сынып: Фарсы түсіндірудегі сөйлемдердегі сөздер жүйесі
• 4-сынып: «Болу» етіпінің жаңа заман мазмұны
• 5-сынып: Тұрақты етіптердің жаңа заманның мазмұнының жұмысы

  ---

Бөлім 3: Күнделікті іс-әрекеттер туралы сөйлеу

• 6-сынып: Күнделікті іс-әрекеттеріңіз туралы сөйлеу
• 7-сынып: Басқа инсандарның күнделікті іс-әрекеттері туралы сөйлеу

  ---

Бөлім 4: «Оны» етіптер мен «сауықтырып алған» етіптер

• 8-сынып: Тікелей обьектілер
• 9-сынып: Өзіңіздің несібіңдер

  ---

Бөлім 5: Фарсы мәдениеті мен мәдениеті

• 10-сынып: Фарсы сұлуқ-мүйіз және мүшелер көрсетуі
• 11-сынып: Фарсы арсыңғымен құттықтау мен тойлаулар

  ---

Бөлім 6: Азық-түлік және ішім-ашық мәдениеті

• 12-сынып: Ішім-ашық сатып алуға белсенді беру
• 13-сынып: Азық-түлік және ішім-ашық туралы сөйлеу

  ---

Бөлім 7: Әлден-әйелдер етіптері мен түрлендірулер

• 14-сынып: Тұрақты етіптердің мазмұны
• 15-сынып: Алдыңғы сөйлемдерің құрылымы туралы

  ---

Бөлім 8: Фарсы әдебиеті мен сүйікті жариялар

• 16-сынып: Фарсы әдебиеті және классикалық өлеңдері
• 17-сынып: Фарсы кино және музыкалық жариялар

  ---

Бөлім 9: Саяхат және қолданбалары

• 18-сынып: Көлік кезіндегі жолдар
• 19-сынып: Саяхатқа дайындалу және бастапқылары

  ---

Бөлім 10: Ерекше көпшілікті көрсету ережелері, ашықтықтау тәсілдері және үлкен сөз біріктірулері

• 20-сынып: Ерекше көпшілікті көрсету ережелерін пайдалану
• 21-сынып: Құрылған қосымша етіптерді пайдалану
• 22-сынып: Қиын сөйлемдер және біріктірілулердің мазмұны туралу

  ---

Бөлім 11: Фарсы тарихы мен географиясы

• 23-сынып: Фарсы мұрағаты мен ескерту тарихы
• 24-сынып: Заманауи тарих мен қазіргі мәселелер

  ---

Бөлім 12: Демалыс және тамашалық өтініштері

• 25-сынып: Спорт және активті тазалау
• 26-сынып: Тамашалық және демалыс өтініштері

Басқа сабақтар

• 0-А1 курсы → Грамматика → 22-сынып: Комплексті сөйлемдер мен байланыстар
• 0-А1 курсы → Грамматика → 21-пән: Көмегімен жасау
• 0-А1 курсы → Грамматика → 8-ші сабақ: Тікелей объектілердің ауыстыруы
• 0-ден A1-ге дейінгі курстар → Grammar → 15-ші сабақ: Мәні өткен уақыттық есепшілік көрсету
• 0 to A1 Course
• 0-ден A1-ге дейінгі курстар → Грамматика → 9-ші сабақ: Мұлктық қайсықтар
• 0 to A1 Course → Grammar → Lesson 20: Using the imperative mood
• 0-А1 курсы → Грамматика → 14-сынып: регулярлық етістіктердің мәні
• Lesson 4: Present tense conjugation of the verb to be
• 0-А1 курстары → Грамматика → 5-сынып: толық ерекше қосымшалардың жаңа уақыттағы түсіндіруі