Language/Bulgarian/Grammar/Present-Tense/az
Հայերէն
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
Қазақ тілі
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Giriş[edit | edit source]
Bulgar dilində hazırki zaman, dilin ən əsas və gündəlik danışıqda ən çox istifadə olunan zamanlarından biridir. Bu zaman, hadisələrin indiki dövrdə baş verdiyini göstərir. Hazırki zamanın düzgün istifadəsi, dilin əsaslarını öyrənmək üçün çox önəmlidir. Bu dərsdə, bulgar dilində hazırki zamanın strukturu, forması və istifadəsi haqqında ətraflı məlumat verəcəyik. Dərs, 20 ədəd nümunə ilə zənginləşdiriləcək və 10 ədəd praktiki tapşırıq ilə mövzunun daha da dərinləşdirilməsi məqsədini güdür.
Hazırki Zamanın Strukturu[edit | edit source]
Bulgar dilində hazırki zaman, feli cümlələrdə əsasən üç hissədən ibarətdir:
- Fəil kökü
- Şəxs əvəzliyi
- Fəil şəkilçisi
Bunların bir araya gəlməsi ilə cümlələr yaranır. İndi bu hissələri daha ətraflı araşdıraq.
Fəil Kökləri[edit | edit source]
Fəil kökü, fəilin əsas hissəsidir və onun mənasını müəyyən edir. Məsələn, "идти" (getmək) fəilinin kökü "ид" (get) hissəsidir.
Şəxs Əvəzlikləri[edit | edit source]
Bulgar dilində şəxs əvəzlikləri aşağıdakı kimi sıralanır:
1. Mən - аз
2. Sən - ти
3. O - той/тя/то
4. Biz - ние
5. Siz - вие
6. Onlar - те
Fəil Şəkilçiləri[edit | edit source]
Fəil şəkilçiləri, fəil köklərinə əlavə olunur və cümlənin şəxsini göstərir. Məsələn, "аз ходя" (mən gedirəm) cümləsində "ходя" (gedirəm) şəkilçisi "аз" (mən) şəxs əvəzliyinə uyğun gəlir.
Hazırki Zamanın İstifadəsi[edit | edit source]
Bulgar dilində hazırki zaman, gündəlik həyatda baş verən hadisələri ifadə etmək üçün istifadə olunur. Məsələn:
- "Аз чета книга." (Mən kitab oxuyuram.)
- "Ти играеш футбол." (Sən futbol oynayırsan.)
Nümunələr[edit | edit source]
Aşağıda bulgar dilində hazırki zamanın müxtəlif nümunələrini tapa bilərsiniz:
| Bulgarian | Pronunciation | North Azerbaijani |
|---|---|---|
| Аз уча. | Az uça. | Mən öyrənirəm. |
| Ти работиш. | Ti rabotiš. | Sən işləyirsən. |
| Той играе. | Toy igrae. | O oynayır. |
| Ние пътуваме. | Nie pətuvame. | Biz səyahət edirik. |
| Вие говорите. | Vie govorite. | Siz danışırsınız. |
| Те слушат. | Te sluşat. | Onlar dinləyirlər. |
| Аз пиша. | Az piša. | Mən yazıram. |
| Ти готвиш. | Ti gotviš. | Sən bişirirsən. |
| Тя рисува. | Tya risuva. | O rəsim çəkir. |
| Ние играем. | Nie igraem. | Biz oynayırıq. |
| Вие учите. | Vie učite. | Siz öyrədirsiniz. |
| Те пътуват. | Te pətuvat. | Onlar səyahət edirlər. |
| Аз работя. | Az rabotya. | Mən işləyirəm. |
| Ти пееш. | Ti peeš. | Sən oxuyursan. |
| Той тича. | Toy tiča. | O qaçır. |
| Ние търсим. | Nie tərsim. | Biz axtarırıq. |
| Вие четете. | Vie čete. | Siz oxuyursunuz. |
| Те купуват. | Te kupuvat. | Onlar alırlar. |
| Аз гледам. | Az gledam. | Mən baxıram. |
| Ти бягаш. | Ti byağaš. | Sən qaçırsan. |
| Тя работи. | Tya raboti. | O işləyir. |
Fəillərin Qruplaşdırılması[edit | edit source]
Bulgar dilində fəillər, onların sonluqlarına görə təmiz və qarışıq fəillər olaraq iki qrupa ayrılır. Təmiz fəillər, yalnız bir şəkilçi ilə bitir. Qarışıq fəillər isə bir neçə şəkilçi ilə bitir.
Təmiz Fəillər[edit | edit source]
- "Аз бягам." (Mən qaçırıq.)
- "Ти летиш." (Sən uçursan.)
Qarışıq Fəillər[edit | edit source]
- "Ние играем футбол." (Biz futbol oynayırıq.)
- "Вие четете книги." (Siz kitablar oxuyursunuz.)
Tapşırıqlar[edit | edit source]
İndi isə öyrəndiklərinizi tətbiq etmək üçün bəzi tapşırıqlar təqdim edirik.
1. Aşağıdakı cümlələri hazırki zamana çevirmək:
- (Mən gəlirəm) - Аз ______.
- (Sən yazırsan) - Ти ______.
- (O oxuyur) - Той ______.
2. Aşağıdakı sözləri düzgün şəxs əvəzlikləri ilə tamamlayın:
- ______ играе (O oynayır.)
- ______ четем (Biz oxuyuruq.)
- ______ работя (Mən işləyirəm.)
3. Aşağıdakı cümlələri düzəldin:
- "Ти готвя." (Sən bişirirsən.)
- "Ние пишете." (Biz yazırıq.)
4. Aşağıdakı cümlələrdəki səhvləri tapın:
- "Аз учите." (Mən öyrənirəm.)
- "Те работи." (Onlar işləyirlər.)
5. Aşağıdakı cümlələrdən düzgün olanları seçin:
- "Ти работя."
- "Той играе."
- "Ние пътува."
Cavablar[edit | edit source]
1.
- Аз идвам.
- Ти пишеш.
- Той чете.
2.
- Тя играе.
- Ние четем.
- Аз работя.
3.
- "Ти готвиш."
- "Ние пишем."
4.
- "Аз уча."
- "Те работят."
5.
- Düzgün: "Той играе."
Bu dərsdə bulgar dilində hazırki zamanın əsaslarını öyrəndik. Gələcək dərslərdə daha da irəliləyərək, başqa zamanları öyrənəcəyik. Unutmayın ki, praktika hər şeydir!