Language/Bulgarian/Grammar/Conditional-Sentences/kk
Հայերէն
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
Қазақ тілі
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Кіріспе
Шартты сөйлемдер болгар тілінде маңызды рөл атқарады. Олар белгілі бір шарт орындалғанда болатын жағдайларды немесе әрекеттерді білдіреді. Бұл сөйлемдер арқылы біз болашақтағы мүмкіндіктер мен ықтималдықтарды көрсетеміз. Шартты сөйлемдер арқылы өз ойымызды нақты әрі түсінікті жеткізе аламыз. Бүгінгі сабақта біз болгар тіліндегі шартты сөйлемдердің құрылымын, қолданылуын және мысалдарын қарастырамыз.
Шартты сөйлемдердің құрылымы
Шартты сөйлемдер негізінен екі бөліктен тұрады: шарт (немесе себеп) және нәтиже. Болгар тілінде шартты сөйлемдер "ако" (егер) деген сөзбен басталады. Мысалы:
- Егер мен сабаққа барамын, онда мен жаңа білім аламын.
Шартты сөйлемдердің негізгі құрылымы:
- Шарт: "ако" + (бастауыш + етістік)
- Нәтиже: (бастауыш + етістік)
Мысалдар
Келесі кестеде біз болгар тіліндегі шартты сөйлемдердің мысалдарын көреміз:
| Bulgarian | Pronunciation | Kazakh |
|---|---|---|
| Ако учиш, ще успееш. | Ako uchish, shte uspeesh. | Егер сен оқысаң, сен жетесің. |
| Ако вали дъжд, ще останем вкъщи. | Ako vali dzhadzh, shte ostanem vkashchi. | Егер жаңбыр жауса, біз үйде қаламыз. |
| Ако имаш време, ела на кафе. | Ako imash vreme, ela na kafe. | Егер уақытың болса, кофе ішуге кел. |
| Ако не ядеш, ще си гладен. | Ako ne yadesh, shte si gladen. | Егер сен тамақ жемесең, аш боласың. |
| Ако си тъжен, говори с мен. | Ako si tazhen, govori s men. | Егер сен қайғылы болсаң, менімен сөйлес. |
| Ако учиш редовно, ще знаеш много. | Ako uchish redovno, shte znayesh mnogo. | Егер сен тұрақты оқысаң, көп нәрсені білесің. |
| Ако днес е слънчево, ще отидем на плаж. | Ako dnes e slanchevo, shte otidem na plazh. | Егер бүгін күн ашық болса, біз жағажайға барамыз. |
| Ако имаш въпроси, питай. | Ako imash vaprosi, pitai. | Егер сұрақтарың болса, сұра. |
| Ако не спиш достатъчно, ще се чувстваш уморен. | Ako ne spish dostatъchno, shte se chuvstvash umoren. | Егер сен жетерліктей ұйықтамасаң, шаршағандай сезінесің. |
| Ако обичаш музика, слушай радиото. | Ako obichash muzika, slushai radioto. | Егер сен музыканы жақсы көрсең, радионы тыңда. |
Шартты сөйлемдердің түрлері
Болгар тілінде шартты сөйлемдердің екі негізгі түрі бар:
1. Ақиқат шартты сөйлемдер: Шындыққа негізделген, әдетте, нақты жағдайларды білдіреді.
2. Мүмкіндік шартты сөйлемдер: Тек мүмкін болатын жағдайларды білдіреді, бірақ шындыққа айналмауы мүмкін.
Мысалдар
Мына кестеде екі түрлі шартты сөйлемдердің мысалдары берілген:
| Түр | Bulgarian | Pronunciation | Kazakh |
|---|---|---|---|
| Ақиқат | Ако ходиш на фитнес, ще бъдеш здрав. | Ako hodish na fitness, shte budesh zdrav. | Егер сен фитнеспен айналыссаң, сен сау боласың. |
| Мүмкіндік | Ако спечелиш наградата, ще бъдеш щастлив. | Ako spechelish nagradata, shte budesh shtastliv. | Егер сен сыйлықты жеңсең, сен бақытты боласың. |
Шартты сөйлемдерді қолдану
Шартты сөйлемдерді дұрыс қолдану үшін, біз "ако" (егер) сөзінің орнына басқа сөздерді де қолдануға болады, мысалы:
- "щом" (егер) немесе "ако не" (егер болмаса).
Мысалдар
Келесі кестеде "щом" және "ако не" сөздерімен құрылған шартты сөйлемдер:
| Bulgarian | Pronunciation | Kazakh |
|---|---|---|
| Щом се запишеш, ще получиш информация. | Shchom se zapishesh, shte poluchish informatsiya. | Егер сен жазылсаң, сен ақпарат аласың. |
| Ако не идваш, ще пропуснеш събитието. | Ako ne idvash, shte propusnesh sabitieto. | Егер сен келмесең, сен оқиғаны өткізіп аласың. |
Тапсырмалар
Енді біз шартты сөйлемдерді қолдануымызды бекіту үшін бірнеше тапсырмалар орындайық.
Тапсырма 1
Төмендегі сөйлемдерді толықтырыңыз:
1. Ако ________, ще ________.
2. Ако не ________, ще ________.
Шешімдер:
1. Егер сен оқымасаң, сен бағаларды ала алмайсың.
2. Егер сен уақытында келмесең, сен кешігесің.
Тапсырма 2
Берілген шартты сөйлемдердің түрлерін анықтаңыз:
1. Ако учиш, ще имаш добри оценки.
2. Ако вземеш чадър, няма да се намокриш.
Шешімдер:
1. Ақиқат.
2. Мүмкіндік.
Тапсырма 3
Төмендегі сөйлемдерді болгар тілінде жазыңыз:
1. Егер мен жұмысқа барамын, мен ерте тұрамын.
2. Егер сен шылым шегесің, денсаулығың нашарлайды.
Шешімдер:
1. Ако отивам на работа, ставам рано.
2. Ако пушиш, здравето ти се влошава.
Тапсырма 4
Төмендегі сөздерді пайдаланып сөйлемдер жазыңыз:
1. кафе, ако, имам.
2. дъжд, ако, вали.
Шешімдер:
1. Ако имам кафе, ще се срещнем.
2. Ако вали дъжд, ще останем вкъщи.
Тапсырма 5
Сөйлемдерді келесі түрге өзгертіңіз:
1. Ако не учиш, ще не знаеш.
2. Ако идваш, ще ти дам книга.
Шешімдер:
1. Ако учиш, ще знаеш.
2. Ако не идваш, няма да ти дам книга.
Қорытынды
Бүгінгі сабақта біз болгар тіліндегі шартты сөйлемдерді қарастырдық. Біз олардың құрылымын, түрлерін және қолданылуын үйрендік. Шартты сөйлемдер сіздің болгар тілін меңгеруіңізде маңызды құрал болады. Сіздерге берілген тапсырмаларды орындау арқылы, шартты сөйлемдерді тиімді пайдалану дағдыларын дамытасыз. Болгар тілінде сөйлеу барысында шартты сөйлемдеріңізді қолдануды ұмытпаңыз!