Language/Turkish/Grammar/Verbs/az

Türk dili → Qrammatika → 0 - A1 kursu → Fiillər

Başlamaq üçün

Türk dilində ən əsas hissələrdən biri fiillərdir. Fiillər vaxtları ilə birarada istifadə olunduğunda cümlələr yaradılması və komunikasiya üçün mühüm olan ən əsas cümlə tiplərindən biridir. Bu dərsdə siz Türk dilində fiillərin əsas konjugasiyasını və vaxtlarının necə istifadə edildiyini öyrənəcəksiniz.

Fiillərin tipləri

Türk dilindəki fiillər özlərinəməxsus bir ixtisası var. Əsas olaraq, heç bir zaman dəyişməsələr də bütün şəxslər və zamanlar üçün eynidir. Lakin, siyahısı bitməyən sayda səslənmə və hərəkət qaydalarının olduğu bir çox istisnalar var. Bir fiil 6 məqamda istifadə edilə bilər:

• İnfinitiv
• İstifadənin səbəbini bildirərkən (-mək)
• Şəxsə uyğun (1, 2, 3-cü şəxs) -mış kimi yalın şəkil
• Şəxsə uyğun sual
• Geçmiş zaman
• Gelecek zaman

Turk dilindəki fiillər kiçik-dördüncü səslənməyə meylli olmasına baxmayaraq, özləri arasında yüzlərlə hərəkət qaydası var.

Əsas fiilçi konugasiya qaydaları

Əsas fiilçi konjugasiya qaydaları aşağıdakı cədvəldə verilmişdir:

Tipltər	İnfinitiv	Səbəb zamanı (-mek)	Yalın şəkil	Şəxsə uyğun sual	Geçmiş zaman	Gelecek zaman
1. şəxs !! Olmaq !! Olmaq !! Oluram !! Oluramı? !! Oldum !! Ola bilərəm
-	3. şəxs !! Olmaq !! Olmaq !! Olur !! Olurmu? !! Oldu !! Ola bilər

Ləğv edici fiillər

Ləğv edici fiillər, həqiqətən əvvəllər çağırış nömrəsinə uyğun şəkildə "olmaq" fiilinin ilk şəxs vəzifəsinin qarşısına keçirilərək yaradılır. Bu fiilləri istifadə etmək üçün rəsmi yada mənfi bir təlimat verilir. Bəzi ən çox istifadə olunan ləğv edici fiillər:

• Muracıt etmək - müraciət edirəm
• Dayandırmaq - dayandırıram
• İcazə etmək - icazə verirəm
• Təsdiqləmək - təsdiqləyirəm
• İmtahan etmək - imtahan edirəm

İstisnalar və diqqət mərkəzləri

Turk dilindəki hər hansı bir tənqid, sual və ya cümüş bir çox halda tədricən istisna miqdarda həyata keçirilir.

Məsələn:

• "Etmək" fiili, "olmaq" fiilinin insan forması kimi əvəz olunacağı zaman istifadə edilir.
• "Getmək" fiili, 1 və 2 nömrəli şəxslər üçün getmək istisnasını göstərir.

Qaynaqlar

Bu dərs əsasən Wikipediya mənbəyindən və Bağban Kelime Rehberi kitabından istifadə edilmişdir.

Sual-Cavab

• Sorğu: Silahlanmaq fiilinin keçmiş zamanı hansı forma verilir?

 Cavab: Silahlandım

• Sorğu: Nə zaman "etmək" fiilinin istifadəsi "olmaq" fiilinin istifadəsi ilə əvəz edilə bilər?

 Cavab: "Etmək" fiili ümumiyyətlə insan növü yerində "olmaq" fiilinin qarşısına keçirilir.

Türk Dili - 0'dan A1'e Kadar Kursu - İçindekiler

• Kurs Sunumu

  ---

Türk Alfabesi

• Sesli Harfler ve Sessiz Harfler
• Telaffuz

  ---

Temel Dil Bilgisi

• İsimler
• Fiiller
• Sıfatlar
• Zamirler

  ---

Karmaşık Dil Bilgisi

• Durumlar
• Ortaklar
• Koşul Cümleleri

  ---

Günlük İfadeler

• Selamlama
• Yön Sorma
• Yiyecek ve İçecek
• Alışveriş

  ---

Sayılar ve Saat

• Kardinal Sayılar
• Sıra Sayıları
• Saat

  ---

Türk Kültürü

• Tarih ve Coğrafya
• Gelenekler ve Adetler
• Mutfak
• Sanat ve Festivaller

  ---

Günlük Hayat

• Konut
• Aile ve İlişkiler
• Din
• Ulaşım ve Seyahat

Other lessons

• 0 to A1 Course → Grammar → Cases
• Participles
• 0 to A1 Course → Grammar → Adjectives
• 0 səviyyədən A1 kursuna → Qrammatika → Səsli və səssiz üns və əlifba haqqında
• 0-dan A1 səviyyəsinə qədər → Qramatika → İstifadə edilən isim növləri
• Pronunciation
• 0 to A1 Course
• Pronouns
• 0-dan A1 səviyyəsinə qədər olan kurs → Qrammatika → Şərti cümlələr