Language/Kazakh/Grammar/Imperative-Mood/az
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Giriş[edit | edit source]
İmperativ mod, Kazax dilində əmrlər və təlimatlar vermək üçün istifadə olunan bir dil formasıdır. Bu modul, dilin gündəlik həyatdakı istifadəsi üçün çox önəmlidir. İstifadəçilər, bu moddan istifadə edərək, başqalarına nə etmələrini, necə etmələrini və hansı şəkildə etmələrini söyləyə bilərlər. Bu dərsdə, imperativ modun necə işlədiyini öyrənəcəksiniz və bu modda cümlələr qurmağı öyrənəcəksiniz.
Dərsimizin strukturu aşağıdakı kimidir:
- İmperativ modun təsviri
- İmperativ modun forması
- Məsələlər və nümunələr
- Tətbiq etmə məşqləri
İmperativ Modun Təsviri[edit | edit source]
İmperativ mod, birbaşa əmrlər vermək üçün istifadə olunur. Bu modda, danışan şəxs, dinləyən şəxsi müəyyən bir fəaliyyət etməyə çağırır. Kazax dilində imperativ formanın yaranması, fiilin kök formasından başlayır. Məsələn, "getmək" fiilinin imperativ forması "get" olur. İmperativ mod, həm tək şəxs, həm də cəm şəxs üçün fərqli formalar ala bilər.
İmperativ Modun Forması[edit | edit source]
Kazax dilində imperativ formanın yaradılması aşağıdakı kimi həyata keçirilir:
1. Feli kök alınır.
2. Tək şəxs və cəm şəxs üçün uyğun sonluqlar əlavə edilir.
| Feli Kök | Tək Şəxs | Cəm Şəxs |
|----------|-----------|-----------|
| getmək | get | gedin |
| yazmaq | yaz | yazın |
| oxumaq | oxu | oxuyun |
| dinləmək | dinlə | dinləyin |
| gəlmək | gəl | gəlin |
Məsələlər və Nümunələr[edit | edit source]
İmperativ modda cümlələr yaratmaq üçün aşağıdakı nümunələrə baxaq:
| Kazakh | Pronunciation | North Azerbaijani |
|---|---|---|
| Кел! | kel! | Gəl! |
| Оқы! | oqı! | Oxu! |
| Жаз! | jaz! | Yaz! |
| Көр! | kör! | Gör! |
| Тыңда! | tıñda! | Dinlə! |
| Ойын ойна! | oyın oynı! | Oyun oyna! |
| Тапсырманы орында! | tapsırmanı orında! | Tapşırığı yerinə yetir! |
| Суретті көрсет! | suretti köret! | Şəkili göstər! |
| Шығу! | şığu! | Çıx! |
| Керек! | kerek! | Lazımdır! |
Burada, imperativ modda birbaşa əmrlər verilir; bu cümlələr, dilin gündəlik istifadəsi üçün çox əhəmiyyətlidir. İmperativ modda istifadə olunan bəzi ifadələr, tək şəxs və cəm şəxs üçün fərqli olsa da, bu formaların öyrənilməsi asandır.
Tətbiq etmə Məşqləri[edit | edit source]
İndi isə, öyrəndiklərinizi tətbiq etmək üçün bəzi məşqlər edək. Aşağıdakı məşqlər sizə imperativ modda cümlələr yaratmağı öyrədəcək.
1. Aşağıdakı fiil köklərinə imperativ formaları əlavə edin:
- Yüzmək: ________
- Düşünmək: ________
- İşləmək: ________
2. Aşağıdakı cümlələri imperativ forma çevirin:
- Sən kitab oxuyursan: ________
- Onlar evdədir: ________
- Biz film izləyirik: ________
3. Aşağıdakı əmr cümlələrini tamamlayın:
- Gəl, burada ________!
- Yaz, sən ________!
- Dinlə, o ________!
4. Aşağıdakı fiil köklərini doğru formaya çevirin:
- getmək: ________
- gülmək: ________
- baxmaq: ________
5. Aşağıdakı cümlələri cəm şəxs imperativ formasına çevirin:
- Gəl!: ________
- Yaz!: ________
- Oxu!: ________
6. Aşağıdakı cümlələri tək şəxs imperativ formasına çevirin:
- Gedin!: ________
- Yazın!: ________
- Oxuyun!: ________
7. Aşağıdakı cümlələri imperativ forma çevirin:
- Biz film izləyirik: ________
- Siz kitab oxuyursunuz: ________
- Onlar yemək yeyirlər: ________
8. Aşağıdakı fiil köklərindən cümlə yaradın:
- yüzmək: ________
- görmək: ________
- yazmaq: ________
9. İmperativ formada aşağıdakı cümlələri tamamlayın:
- Yemək ________!
- İş ________!
- Düşün ________!
10. Aşağıdakı cümlələri imperativ modda ifadə edin:
- Mən evə gəlirəm: ________
- Biz parka gedirik: ________
- Siz dərs oxuyursunuz: ________
Həllər və İzahlar[edit | edit source]
1. Aşağıdakı fiil köklərinə imperativ formaları əlavə edin:
- Yüzmək: yüz
- Düşünmək: düşün
- İşləmək: işləm
2. Aşağıdakı cümlələri imperativ forma çevirin:
- Sən kitab oxuyursan: Oxu!
- Onlar evdədir: Evdə olun!
- Biz film izləyirik: Film izləyin!
3. Aşağıdakı əmr cümlələrini tamamlayın:
- Gəl, burada otur!
- Yaz, sən yaz!
- Dinlə, o dinlə!
4. Aşağıdakı fiil köklərini doğru formaya çevirin:
- getmək: get
- gülmək: gül
- baxmaq: bax
5. Aşağıdakı cümlələri cəm şəxs imperativ formasına çevirin:
- Gəl!: Gəlin!
- Yaz!: Yazın!
- Oxu!: Oxuyun!
6. Aşağıdakı cümlələri tək şəxs imperativ formasına çevirin:
- Gedin!: Get!
- Yazın!: Yaz!
- Oxuyun!: Oxu!
7. Aşağıdakı cümlələri imperativ forma çevirin:
- Biz film izləyirik: Film izləyin!
- Siz kitab oxuyursunuz: Kitab oxuyun!
- Onlar yemək yeyirlər: Yemək yeyin!
8. Aşağıdakı fiil köklərindən cümlə yaradın:
- yüzmək: Yüz!
- görmək: Gör!
- yazmaq: Yaz!
9. İmperativ formada aşağıdakı cümlələri tamamlayın:
- Yemək ye!
- İş et!
- Düşün!
10. Aşağıdakı cümlələri imperativ modda ifadə edin:
- Mən evə gəlirəm: Gəl!
- Biz parka gedirik: Parkı gedin!
- Siz dərs oxuyursunuz: Dərsi oxuyun!
Bu dərs, imperativ modda cümlələr yaratmaq üçün əsas bilikləri təqdim edir. İmperativ formanın düzgün istifadəsi, Kazax dilinin gündəlik həyatdakı əhəmiyyətini artırır. Dərsin sonunda, siz imperativ modda cümlələr qurmağı öyrənmiş olacaqsınız.