Language/Kazakh/Grammar/Genitive-Case/hy





































Ծանոթացում[edit | edit source]
Բարի գալուստ Կազախ լեզվի դասընթացի այս նոր փուլին, որտեղ մենք կքննարկենք բարդ, սակայն կարևոր թեմա՝ ծագման դեպքը (genitive case): Այս դեպքը Կազախ լեզվում ունի իր առանձնահատուկ նշանակությունը, որն օգնում է մեզ հասկանալ, թե ինչպես են կապվում անունները և նրանց նշանակությունը։ Այն օգտագործվում է, որպեսզի ցույց տա, թե ինչ է պատկանում ինչ-որ մեկին կամ ինչ-որ բանի։ Այս դասի ընթացքում մենք կծանոթանանք ծագման դեպքի օգտագործմանը անունների և ածանցների հետ, ինչպես նաև կվերլուծենք դրա կառուցվածքը։
Մենք նաև ավելի լավ կհասկանանք, թե ինչպես կարելի է ճիշտ օգտագործել ծագման դեպքը օրինական և գրավոր խոսքում։ Դասը կներառի մի շարք օրինակներ, որոնք կօգնեն ձեզ ավելի լավ grasp this concept, ինչպես նաև մի քանի վարժություններ, որոնք կօգնեն ամրապնդել ձեր գիտելիքները։
Ծագման դեպքի նշանակությունը[edit | edit source]
Ծագման դեպքը, կամ ինչպես մենք այն կոչում ենք «генитив», ցույց է տալիս պատկանելություն կամ առնչություն: Օրինակ, երբ ասում ենք «Ալմայի գիրք», մենք հասկանում ենք, որ գիրքն Ալմային է պատկանում։ Ընդհանուր առմամբ, ծագման դեպքը կարող է օգտագործվել հետևյալ իրավիճակներում.
- Պատկանելություն - ցույց է տալիս, թե ինչ է պատկանում ինչ-որ մեկին կամ ինչ-որ բանի։
- Արժեք - ցույց է տալիս, թե ինչ արժեք ունի ինչ-որ բան։
- Աբստրակտ կապեր - կարող է օգտագործվել ավելի առաջադեմ նախադասություններում, որտեղ անհրաժեշտ է ցույց տալ կապերը։
Ծագման դեպքի կառուցվածքը[edit | edit source]
Ծագման դեպքի ձևավորումը Կազախերենում, որպես կանոն, կախված է անունների և ածանցների վերջավորություններից: Մենք կտեսնենք, թե ինչպես են փոփոխվում անունները և ածանցները, երբ օգտագործում ենք ծագման դեպքը:
|-
! Անուն !! Աղբյուր !! Ծագման դեպքի ձև
|-
| Кітап || kitap || Кітаптың
|-
| Адам || adam || Адамның
|-
| Үй || üı || Үйдің
|-
| Дос || dos || Достың
|-
| Ата || ata || Атаңның
|-
| Жер || jer || Жердің
|-
| Су || su || Судың
|-
| Кәсіп || kəsip || Кәсіптің
|-
| Бала || bala || Баланың
|-
| Көлік || kölik || Көліктің
|}
Ածանցների հետ օգտագործումը[edit | edit source]
Ծագման դեպքը նաև կիրառվում է ածանցների հետ: Ածանցները, որոնք ցույց են տալիս պատկանելությունը, միանում են ծագման դեպքի հետ: Այսպիսով, երբ ծագման դեպքը օգտագործվում է ածանցների հետ, մենք ստանում ենք նոր իմաստ:
|-
! Ածանց !! Օրինակ
|-
| Менің || Менің кітабым (Իմ գիրքը)
|-
| Сенің || Сенің досың (Քո ընկերը)
|-
| Оның || Оның үйі (Նրա տունը)
|-
| Біздің || Біздің балаларымыз (Մեր երեխաները)
|-
| Сіздің || Сіздің көлігіңіз (Ձեր մեքենան)
|}
Օրինակներ[edit | edit source]
Այժմ մենք կքննարկենք 20 օրինակ, որոնք կօգնեն ձեզ ավելի լավ հասկանալ ծագման դեպքը:
Կազախ | Հնչյունավորում | Հայերեն |
---|---|---|
Кітаптың беті | kitaptyŋ beti | Գիրքի էջը |
Адамның дауысы | adamnyŋ daǵuyśy | Հ人的 ձայնը |
Үйдің терезесі | üıdiŋ terezesі | Տան պատուհանը |
Достың кеңесі | dostyŋ keńesі | Ընկերի խորհուրդը |
Атаңның жұмысы | ataŋnyŋ jumysy | Հոր աշխատանքը |
Жердің беті | jerdiŋ betі | Հողի մակերևույթը |
Судың салмағы | sudyŋ salmaǵy | Ջրի քաշը |
Кәсіптің табысы | kəsiptiŋ tabysy | Գործի եկամուտը |
Баланың ойыншығы | balanyŋ oıynshyǵy | Երեխայի խաղալիքը |
Көліктің жылдамдығы | köliktiŋ jıldamdıǵy | Մեքենայի արագությունը |
Кітаптың авторы | kitaptyŋ avtorı | Գիրքի հեղինակ |
Адамның өмірі | adamnyŋ ömіrі | Հ人的 կյանքը |
Үйдің иесі | üıdiŋ iesі | Տան տեր |
Достың досы | dostyŋ dosı | Ընկերի ընկերը |
Атаңның сөзі | ataŋnyŋ sözi | Հոր խոսքը |
Жердің ресурстары | jerdiŋ resursı | Հողի ռեսուրսները |
Судың көзі | sudyŋ közі | Ջրի աղբյուրը |
Кәсіптің түрі | kəsiptiŋ türі | Գործի տեսակ |
Баланың арманы | balanyŋ armany | Երեխայի երազանքը |
Көліктің иесі | köliktiŋ iesі | Մեքենայի տերը |
Վարժություններ[edit | edit source]
Այժմ, մենք կանցնենք վարժություններին, որոնք կօգնեն ձեզ կիրառել սովորածները:
Վարժություն 1[edit | edit source]
Ընտրեք ճիշտ ծագման դեպքի ձևը հետևյալ անունների համար:
1. Кітап (գիրք) - __________
2. Адам (մարդ) - __________
3. Үй (տուն) - __________
4. Дос (ընկեր) - __________
5. Бала (երեխա) - __________
Solution:
1. Кітаптың
2. Адамның
3. Үйдің
4. Достың
5. Баланың
Վարժություն 2[edit | edit source]
Ուղարկեք արտահայտություններ, օգտագործելով ծագման դեպքը հետևյալ ածանցներով:
1. Менің
2. Сенің
3. Оның
4. Біздің
5. Сіздің
Solution:
1. Менің кітабым
2. Сенің досың
3. Оның үйі
4. Біздің балаларымыз
5. Сіздің көлігіңіз
Վարժություն 3[edit | edit source]
Փոխակերպեք հետևյալ նախադասությունները ծագման դեպքով:
1. Бұл кітап - менің:
2. Նա ունի ընկեր:
3. Աշխարհը իմ erti:
4. Վայրի նավը նրա:
5. Քաղաքը մեր:
Solution:
1. Бұл менің кітабым.
2. Ол достың бар.
3. Бұл իմ әлемը.
4. Նրա նավը է.
5. Քաղաքը մեր.
Վարժություն 4[edit | edit source]
Նշեք, թե որ դեպքի ձևը է ճիշտ:
1. Кітаптың _________
2. Адамның _________
3. Үйдің _________
4. Достың _________
5. Баланың _________
Solution:
1. Кітаптың беті
2. Адамның дауысы
3. Үйдің терезесі
4. Достың кеңесі
5. Баланың ойынը
Վարժություն 5[edit | edit source]
Գրեք 5 նախադասություն, օգտագործելով ծագման դեպքը:
Solution:
1. Бұл менің кітабым.
2. Նրա տունը գեղեցիկ է.
3. Դուրս եկա ընկերոջս հետ.
4. Երեխաների խաղալիքները նոր են.
5. Մենք ունենք մեր մեքենան:
Վարժություն 6[edit | edit source]
Տեղադրեք ճիշտ ածանցները հետևյալ նախադասություններում:
1. __________ кітабым
2. __________ досым
3. __________ үй
4. __________ бала
5. __________ көлік
Solution:
1. Менің
2. Сенің
3. Оның
4. Біздің
5. Сіздің
Վարժություն 7[edit | edit source]
Ուշադրություն դարձրեք հետևյալ նախադասություններին և գտնել ծագման դեպքը:
1. Աննա Ադամի տունն է:
2. Սա նրա գիրքն է:
3. Ես գտել եմ մորս ծրագիրը:
4. Դու ունես ընկերոջս համար:
5. Մենք ունենք մեր մեքենան:
Solution:
1. Ադամի
2. նրա
3. մորս
4. ընկերոջս
5. մեր
Վարժություն 8[edit | edit source]
Ընտրեք ճիշտ նախադասություններ, օգտագործելով ծագման դեպքը:
1. Кітаптың _________
2. Адамның _________
3. Үйдің _________
4. Достың _________
5. Баланың _________
Solution:
1. Кітаптың бетін
2. Адамның дауын
3. Үйдің терեսը
4. Достың кеңեսը
5. Баланың խաղալիքը
Վարժություն 9[edit | edit source]
Գրեք 5 նախադասություն, օգտագործելով ածանցները և ծագման դեպքը:
Solution:
1. Սա իմ ընկերոջ տունն է:
2. Նրա խաղալիքները նոր են:
3. Մեր երեխաները խաղում են:
4. Քո գիրքը սեղանի վրա է:
5. Բոլոր երեխաների խաղալիքները նոր են:
Վարժություն 10[edit | edit source]
Գտեք և նշեք, թե որտեղ է օգտագործվում ծագման դեպքը հետևյալ նախադասություններում:
1. Սա իմ գրքի էջն է:
2. Նրա մեքենայի գույնը գեղեցիկ է:
3. Ամառային արձակուրդների ժամանակ երեխաները խաղում են:
4. Սրտի ձայնը լսվում է:
5. Մենք ունենք մեր սիրելի խաղալիքները:
Solution:
1. գրքի
2. մեքենայի
3. արձակուրդների
4. սրտի
5. խաղալիքները