Language/Swedish/Grammar/Past-tense/kk
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
Қазақ тілі
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Кіріспе
Швед тілінде өткен шақтың маңызы өте зор, себебі ол бізге өткенде орын алған іс-әрекеттерді сипаттауға мүмкіндік береді. Бұл сабақта біз өткен шақтың құрылымын, қолданылуын және ерекшеліктерін қарастырамыз. Сіздер швед тілінде сөйлегенде, өткен шақты дұрыс қолдана білуіңіз керек, сондықтан осы сабақта тек өткен шаққа назар аударамыз.
Сабақтың құрылымы:
- Өткен шақтың анықтамасы
- Өткен шақтың ережелері
- Мысалдар
- Тапсырмалар
Өткен шақтың анықтамасы
Өткен шақ – бұл белгілі бір әрекеттің немесе жағдайдың өткен уақытта болғанын көрсететін грамматикалық форма. Швед тілінде өткен шақты құрастыру үшін етістіктің арнайы формаларын қолданамыз.
Өткен шақтың ережелері
Швед тілінде өткен шақтың қалыптасу ережелері өте қарапайым. Негізінен, швед тіліндегі етістіктердің көпшілігі екі топқа бөлінеді:
1. Регуляр етістіктер – белгілі бір ережелер бойынша өзгеретін етістіктер.
2. Нерегуляр етістіктер – ережелерге бағынбайтын, ерекше формаларға ие етістіктер.
Регуляр етістіктер
Регуляр етістіктердің өткен шағын қалыптастыру үшін, етістіктің негізіне "-de" немесе "-te" қосылады. Мысал ретінде:
| Швед | Дыбыстау | Қазақша |
|---|---|---|
| spela | ˈspeːla | ойнау |
| spelade | ˈspeːlaːde | ойнады |
| fråga | ˈfrøːɡa | сұрау |
| frågade | ˈfrøːɡade | сұрады |
Нерегуляр етістіктер
Нерегуляр етістіктердің өткен шағы әртүрлі және оларды жаттап алу қажет. Кейбір мысалдар:
| Швед | Дыбыстау | Қазақша |
|---|---|---|
| gå | ɡoː | жүру |
| gick | jɪk | жүрді |
| se | seː | көру |
| såg | soːɡ | көрді |
Мысалдар
Сіздерге швед тілінде өткен шақтағы бірнеше мысалдар ұсынамыз, оларды күнделікті өмірде қолдануға болады:
| Швед | Дыбыстау | Қазақша |
|---|---|---|
| Jag åt en smörgås. | jɑː ʊt ɛn ˈsmœrɡoːs | Мен бутерброд жедім. |
| Hon läste en bok. | hʊn ˈleːstɛ ɛn boːk | Ол кітап оқыды. |
| Vi såg en film. | viː soːɡ ɛn fɪlm | Біз фильм көрдік. |
| De spelade fotboll. | deː ˈspeːlaːde ˈfuːtbɔl | Олар футбол ойнады. |
Қосымша мысалдар
Міне, тағы бірнеше мысал:
| Швед | Дыбыстау | Қазақша |
|---|---|---|
| Jag reste till Sverige. | jɑː ˈreːstɛ tɪl ˈsværjɛ | Мен Швецияға саяхат жасадым. |
| Han skrev ett brev. | hɑːn ˈskreːv ɛt breːv | Ол хат жазды. |
| Vi gick hem tidigt. | viː jɪk hɛm ˈtiːdɪkt | Біз үйге ерте кеттік. |
| De träffade sina vänner. | deː ˈtrɛfɛdɛ ˈsiːna ˈvɛnːɛr | Олар достарымен кездесті. |
Тапсырмалар
Енді өткен шақты қолдануды бекіту үшін, төмендегі тапсырмаларды орындап көрейік.
Тапсырма 1: Етістіктерді өткен шаққа айналдыру
Төмендегі етістіктерді өткен шаққа айналдырыңыз:
1. skriva (жазу)
2. köpa (сатып алу)
3. leka (ойнау)
- Шешімі:
1. skrev
2. köpte
3. lekte
Тапсырма 2: Мәтінмен жұмыс
Берілген сөйлемдерді өткен шаққа өзгертіңіз:
1. Jag går till skolan. (Мен мектепке барамын.)
2. Hon pratar med sina vänner. (Ол достарымен сөйлеседі.)
- Шешімі:
1. Jag gick till skolan.
2. Hon pratade med sina vänner.
Тапсырма 3: Толықтыру
Төмендегі сөйлемдерді толықтырыңыз:
1. Jag _____ (se) en film igår. (Мен кеше фильм _____ .)
2. De _____ (äta) middag tillsammans. (Олар бірге кешкі ас _____ .)
- Шешімі:
1. Jag såg en film igår.
2. De åt middag tillsammans.
Тапсырма 4: Сұрақтарға жауап беру
Төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз:
1. Vad gjorde du igår? (Сіз кеше не істедіңіз?)
2. Vart reste ni på semestern? (Сіздер демалыста қайда саяхат жасадыңыздар?)
- Шешімі:
1. Jag läste en bok. (Мен кітап оқыдым.)
2. Vi reste till Italien. (Біз Италияға саяхат жасадық.)
Тапсырма 5: Сөйлемдерді жасау
Төмендегі сөздерден сөйлемдер жасаңыз:
1. (spela) Vi, fotboll, igår.
2. (läsa) Hon, bok, förra veckan.
- Шешімі:
1. Vi spelade fotboll igår.
2. Hon läste en bok förra veckan.
Тапсырма 6: Суреттегі іс-әрекеттер
Суреттегі іс-әрекеттерді сипаттап беріңіз:
- Суретте не болып жатыр? (Мысалы: "De spelar fotboll." - "Олар футбол ойнап жатыр.")
- Шешімі:
Суреттерден түрлі іс-әрекеттерді сипаттауға болады, мысалы: "De simmade i sjön." (Олар көлде жүзді.)
Тапсырма 7: Сұрақтар құрастыру
Төмендегі сөздермен сұрақтар құрастырыңыз:
1. (vad, göra, du)
2. (när, åka, de)
- Шешімі:
1. Vad gjorde du? (Сен не істедің?)
2. När åkte de? (Олар қашан кетті?)
Тапсырма 8: Мына сөйлемдерді аударыңыз
Төмендегі швед сөйлемдерін қазақша аударыңыз:
1. Jag såg en katt.
2. Vi gick till affären.
- Шешімі:
1. Мен мысықты көрдім.
2. Біз дүкенге кеттік.
Тапсырма 9: Тексті жазу
Кешегі күн туралы шағын мәтін жазыңыз. Мысалы: "Кеше мен достарыммен бірге киноға бардым."
- Шешімі:
Сіздер өз мәтіндеріңізді жаза аласыздар: "Кеше мен достарыммен бірге киноға бардым."
Тапсырма 10: Сөздікпен жұмыс
Берілген сөздерді пайдаланып, өткен шақты қолдана отырып, сөйлемдер жазыңыз:
1. spela (ойнау)
2. äta (жеу)
- Шешімі:
1. Jag spelade fotboll igår. (Мен кеше футбол ойнадым.)
2. De åt pizza till middag. (Олар кешкі асқа пицца жеді.)