Language/Mandarin-chinese/Grammar/Subject-Verb-Object-Structure/az

Mandarin Çin dili → Qrammatika → 0-dan A1-ə Kurs → Mövzu-Fiil-Obyekt Yapısı

Giriş

Mandarin Çin dilində doğru cümlə qurmaq, ünsiyyətin əsasını təşkil edir. Bu dilin qrammatikasında ən vacib hissələrdən biri olan Mövzu-Fiil-Obyekt (MFO) yapısı, sözlərin ardıcıllığına görə cümlələrin anlaşılırlığını artırır. Bu dərsdə, MFO yapısının nə olduğunu, necə işlədiyini, nümunələr vasitəsilə izah edəcəyik. Bu, sizə Mandarin dilində cümlələr qurmağı öyrənməyə kömək edəcəkdir.

Mövzu-Fiil-Obyekt Yapısı Nədir?

Mövzu-Fiil-Obyekt (MFO) yapısı, Mandarin Çin dilində cümlələrin əsas quruluşudur. Bu yapı, cümlənin başında mövzu (kim/nə), sonra fiil (nə edir), və sonunda obyekt (nəyə) yerləşir. MFO yapısı, dilin daha anlaşılan və sistematik olmasına kömək edir, çünki cümlənin hissələri daima eyni ardıcıllıqla düzülür.

MFO Yapısının Əhəmiyyəti

• Anlaşıqlı Ünsiyyət: MFO yapısı, Mandarin dilində ünsiyyətin aydınlığını artırır.

• Cümlələrin Qurulması: Bu struktur, cümlələrin asanlıqla qurulmasını təmin edir.

• Dil Öyrənmə Prosesi: Yeni başlayanlar üçün dil öyrənmə prosesini daha asanlaşdırır.

MFO Yapısının Qaydaları

1. Mövzu: Cümlənin kimdən (ya da nədən) bəhs etdiyini göstərir.

2. Fiil: Hərəkəti, hərəkətin baş verdiyi zamanın göstərir.

3. Obyekt: Hərəkətin kimə (ya da nəyə) yönəldiyini göstərir.

Nümunələr

Aşağıdakı cədvəldə MFO yapısını izah edən 20 nümunə təqdim olunur:

Mandarin Çin dili	Tələffüz	Şimali Azərbaycan Dilində Tərcümə
我吃苹果	Wǒ chī píngguǒ	Mən alma yeyirəm
她喝水	Tā hē shuǐ	O, su içir
他看书	Tā kàn shū	O, kitab oxuyur
我们玩游戏	Wǒmen wán yóuxì	Biz oyun oynayırıq
你写信	Nǐ xiě xìn	Sən məktub yazırsan
她学习汉语	Tā xuéxí hànyǔ	O, çin dilini öyrənir
他打篮球	Tā dǎ lánqiú	O, basketbol oynayır
我们听音乐	Wǒmen tīng yīnyuè	Biz musiqi dinləyirik
你看电影	Nǐ kàn diànyǐng	Sən filmə baxırsan
他做饭	Tā zuò fàn	O, yemək bişirir
她跑步	Tā pǎobù	O, qaçır
我喝茶	Wǒ hē chá	Mən çay içirəm
你学习数学	Nǐ xuéxí shùxué	Sən riyaziyyat öyrənirsən
他开车	Tā kāichē	O, maşın sürür
我们跳舞	Wǒmen tiàowǔ	Biz rəqs edirik
她画画	Tā huàhuà	O, rəsim çəkir
他吃饭	Tā chī fàn	O, yemək yeyir
我们去商店	Wǒmen qù shāngdiàn	Biz dükan gedirik
你做作业	Nǐ zuò zuòyè	Sən ev tapşırığını edirsən
他看报纸	Tā kàn bàozhǐ	O, qəzet oxuyur
我们聊天	Wǒmen liáotiān	Biz söhbət edirik

MFO Yapısında Dəyişikliklər

Mandarin dilində MFO yapısında bəzən dəyişikliklər baş verə bilər, amma bu dəyişikliklər nadirdir və yalnız müəyyən hallarda olur. Məsələn, cümlənin vurğusunu artırmaq üçün obyekt önə çəkilə bilər.

Təcrübələr

Aşağıda, MFO yapısını praktiki olaraq tətbiq etmək üçün 10 tapşırıq təqdim olunur:

Tapşırıq 1

Aşağıdakı cümlələri tamamlayın:

1. 我 ___ 苹果 (Wǒ ___ píngguǒ) – Mən ___ alma

2. 她 ___ 水 (Tā ___ shuǐ) – O, ___ su

3. 他 ___ 书 (Tā ___ shū) – O, ___ kitab

Tapşırıq 2

Aşağıdakı cümlələri düzəldin:

1. 我们 游戏 玩 (Wǒmen yóuxì wán) – Biz oyun oynayırıq.

2. 你 信 写 (Nǐ xìn xiě) – Sən məktub yazırsan.

Tapşırıq 3

Cümlələri uyğun fiillərlə doldurun:

1. 她 ___ 汉语 (Tā ___ hànyǔ) – O, çin dilini ___.

2. 我们 ___ 音乐 (Wǒmen ___ yīnyuè) – Biz musiqi ___.

Tapşırıq 4

Mövzu-fiil-obyekt cümlələri yaradın:

1. 我 (Wǒ) – (Mən)

2. 他 (Tā) – (O)

Tapşırıq 5

Aşağıdakı cümlələri tərcümə edin:

1. Mən çay içirəm.

2. O, kitab oxuyur.

Tapşırıq 6

MFO yapısında cümlələrini düzəldin:

1. 她 跑步 (Tā pǎobù) – O, qaçır.

2. 他 听音乐 (Tā tīng yīnyuè) – O, musiqi dinləyir.

Tapşırıq 7

Cümlələri yazın və obyektləri dəyişdirin:

1. 我吃苹果 (Wǒ chī píngguǒ) – Mən alma yeyirəm.

2. 她喝水 (Tā hē shuǐ) – O, su içir.

Tapşırıq 8

Cümlələri tamamlayın:

1. 我们 ___ (Wǒmen ___) – Biz ___

2. 你 ___ (Nǐ ___) – Sən ___

Tapşırıq 9

Cümlələri düzəldin:

1. 他 看 电影 (Tā kàn diànyǐng) – O, filmə baxır.

2. 她 写 作业 (Tā xiě zuòyè) – O, ev tapşırığını yazır.

Tapşırıq 10

Cümlələri düzəldin:

1. 我们 玩 游戏 (Wǒmen wán yóuxì) – Biz oyun oynayırıq.

2. 你 看 报纸 (Nǐ kàn bàozhǐ) – Sən qəzet oxuyursan.

Cavablar

• Tapşırıq 1:

1. 吃 (chī) – yeyirəm

2. 喝 (hē) – içir

3. 看 (kàn) – oxuyur

• Tapşırıq 2:

1. 我们玩游戏 (Wǒmen wán yóuxì) – Biz oyun oynayırıq.

2. 你写信 (Nǐ xiě xìn) – Sən məktub yazırsan.

• Tapşırıq 3:

1. 学习 (xuéxí) – öyrənir

2. 听 (tīng) – dinləyir

• Tapşırıq 4:

Cümlələriniz fərqli ola bilər. Məsələn:

1. 我 (Wǒ) – Mən kitab oxuyuram.

2. 他 (Tā) – O, su içir.

• Tapşırıq 5:

1. 我喝茶 (Wǒ hē chá) – Mən çay içirəm.

2. 她看书 (Tā kàn shū) – O, kitab oxuyur.

• Tapşırıq 6:

1. 她跑步 (Tā pǎobù) – O, qaçır.

2. 他听音乐 (Tā tīng yīnyuè) – O, musiqi dinləyir.

• Tapşırıq 7:

1. 我吃香蕉 (Wǒ chī xiāngjiāo) – Mən banan yeyirəm.

2. 她喝果汁 (Tā hē guǒzhī) – O, meyvə suyu içir.

• Tapşırıq 8:

Cümlələriniz fərqli ola bilər. Məsələn:

1. 我们去商店 (Wǒmen qù shāngdiàn) – Biz dükan gedirik.

2. 你看电影 (Nǐ kàn diànyǐng) – Sən filmə baxırsan.

• Tapşırıq 9:

1. 他看电影 (Tā kàn diànyǐng) – O, filmə baxır.

2. 她写作业 (Tā xiě zuòyè) – O, ev tapşırığını yazır.

• Tapşırıq 10:

1. 我们玩游戏 (Wǒmen wán yóuxì) – Biz oyun oynayırıq.

2. 你看报纸 (Nǐ kàn bàozhǐ) – Sən qəzet oxuyursan.

Çin mandariñosu kursu - 0-ana səviyyəsindən A1-ə

• Kursun təqdimatı

  ---

Pinyin və Tonalıq

• Pinyin Tanıtımı
• Tonalıq Tanıtımı
• Ton Cütlüyü

  ---

Salamlama və Əsas İfadələr

• İnsanları salamlayanlar
• Əsas ifadələr
• Rəqəmlər və Sayğacalar

  ---

Cümlə Yapısı və Sözlərin Sırası

• Mövzu-Fiil-Obyekt Yapısı
• Sual Sözləri və Sual Yapısı
• Dil/Çin-mandariñosu/Qrammatika/Sifətlər-və-Zərb-Və-Sözbağlığı /Sifətlər-və-Zərb-Və-Sözbağlığı
• İmtina və Birləşdirici Sözlər
• Dil/Çin-mandariñosu/Qrammatika/Daşınım-və-Quruluş-Qütbləri /Qütlər-və-Quruluş-Qütbləri

  ---

Gündəlik Həyat və Qurtarma İfadələri

• Yön Soranlar
• Yiyecek və İçkilər Sifarişi
• Alış-veriş və Məzənnələşdirmə
• Nəqliyyat və Səyahət
• Təciliyyətlər və Tibbi Ənənələr

  ---

Çin Bayramları və Ənənələri

• İlbaşı Bayramı və Chunyun
• Mid-Autumn Bayramı və Aydın Çörək
• Dragon Qayığı Bayramı və Zongzi
• Double Ninth Bayramı və Chongyang Tortu

  ---

<big-Fiillər və Fiil İstifadəsi

• Fəaliyyət Fiilləri və Durma Durum Fiilləri
• Nəzəri Fiillər və Kömaltdırıcı Fiillər
• Birləşik Fiil Fraslar

  ---

Hobbi, İdman və Fəaliyyətlər

• Rahatlıq Fəaliyyətləri və Özəl İlgi Sahələri
• Sport və İdman
• Xarici Seyahət və Təbiət
• Musiqi və Film

  ---

Çin Coğrafiyası və Landmark-ları

• Çin'in Dörd Böyük Qadim Paytaxtları
• Məşhur Çin dağlıq və çaylar
• Çin'in Böyük Uduzlar

  ---

İsimlər və Zamir

• Müxtəlif və Mövcud İsimlər
• [[Dil/Çin-mandariñosu/Qrammatika/Şəxsi-Zamir-və-Müştərilik-Zamir</a>|Şəxsi Zamir və Müştərilik Zamir]]
• Göstərici Zamir və Sual Zamirlər

  ---

Profesiyalar və Şəxsiyyət Xüsusiyyətləri

• Profesiyalar və İşlər
• Şəxsiyyət Xüsusiyyətləri və Xarakteristikalar
• Hisslər və Duymalar

  ---

Çin Ənənəvi İncəsənət və İşlər

• Çin-Həti və Rəsmlər
• Çin Operası və Draması
• Çin Boğuyu və Kağızına Kəskinlik

  ---

Qarşılaşdırma və Ən-Başqa

• Qarşılaşdırma Formu və İstifadəsi
• Ən-Başqa Formu və İstifadəsi

  ---

Şəhərlər, Ölkələr və Turist Məkanları

• Çin və Beynəlxalq Şəhərlər
• [[Dil/Çin-mandariñosu/Lüğət/Ölkə-Adları-və

Other lessons

• Action Verbs and Stative Verbs
• 0dan A1-dək Kurs → Qrammatika → Şəxsi mənalı və mülkiyyət mənalı zamir və onların istifadələri
• Particles and Structure Particles
• 0 to A1 Course
• صفر تا A1 کورسو → گرامر → مشترک و اختصاصی اسم‌ها
• Modal Verbs and Auxiliary Verbs
• 0 to A1 Course → Grammar → Negation and Conjunctions
• Tones Introduction
• 0 دان A1 دەرجەم → گرامر → چوڭ قۇرۇلما فەعل بەلگىسى
• 0-dan A1 səviyyəsinə qədər Kurs → Qrammatika → Müqayisəli Forma və İstifadəsi
• 0-dan A1 səviyyəsinə qədər Kurs → Qrammatika → Pinyin Təqdimatı
• 0 to A1 Course → Grammar → Adjectives and Adverbs
• 0 to A1 Course → Grammar → Tone Pairs
• Time