Language/Kazakh/Grammar/Instrumental-Case/zh-CN
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Құралды түрдеу[edit | edit source]
Қазақ тілінде құралды түрдеу өзінде, жолмен, әрекет қабілеттерімен немесе құралдармен қандай іс-әрекетті орындауға және не ішінде орындайтындығын көрсету үшін қолданылады. Бұл әрекеттің қандай құрал мен және әрекет қабілеттерімен орындалуын көрсету үшін ерекшеліктері бар.
Құралды түрдеу қазақ тіліндегі 6 рет есептеуге болады. Бірінші рет қазақ тіліндегі негізгі рет түріне сәйкес келеді. Сонымен қатар, ол әдетте көптеген сүйіктіліктерді анықтау үшін де қолданылады.
Құралды түрінің шығаруы[edit | edit source]
Құралды түрінің шығаруы қазақ тілінде -ды/-де түрінде шығады.
Мысалы:
| Қазақша | Транскрипция | Мандарин |
|---|---|---|
| Кітап | Kitap | 书本 (shū běn) |
| Қалам | Qalam | 铅笔 (qiān bǐ) |
| Құрық | Quryq | 刀 (dāo) |
Құралды түрінің қолданылуы[edit | edit source]
Құралды түрінің негізгі қолданылуы -ды/-де қосымшаға қолданылуы.
Мысалы:
- Тілді қолдану үшін қаламды қолданамыз. (Көпшілікте құралды түрдеу анықтамалық және көптеген сөйлемдердің сабақтарында пайдаланылады).
- Біз кітапты оқу үшін қолданамыз.
- Мен терезені қаламмен жазамын.
- Біз кез-келген жерде құрықты пайдаланамыз.
Құралды түрдің әрекет қабілеттерімен қолданылуы[edit | edit source]
Құралды түрінің басқа әрекет қабілеттерімен қолданылуының бірі, бір құрықтардың бірін басқаға қарсы қолдануына әрекет етеді.
Мысалы:
- Біз кез-келген жерде құрықты қолданамыз. (Бір құрықты басқаға қарсы қолдану).
- Ол өзінің қолында қаламды ұстаған.
- Мен көпшілікте терезе жазбаға жазамын. (Жолмен әрекет ету).
Құралды түрінің мәні[edit | edit source]
Құралды түрінің мәні өзінде және сөйлеуіне байланысты есептеледі. Бұл әрекеттің қандай құрал мен және әрекет қабілеттерімен орындалуын көрсету үшін ерекшеліктері бар.
Мысалы:
- Терезені қаламмен жазу - Терезені қолданып, оның үшінде қаламды ұстау.
- Біз кітапты оқу үшін көмек іздеп отырмыз. - Біз кітапты қолданып, оны оқу үшін қолданамыз.
- Мен қарындасымен телефонда сөйледім. - Мен қарындасымен қолданып, оның арқасында телефондан сөйледім.
Құралды түрдеу курстың бұрынғы сабақтарын оқып, қазақ тілінде әрекеттерді және құралды түрдеу туралы толық түсіндірме алуға және қолдануға мүмкіндік береді.