Language/Abkhazian/Grammar/Use-of-Verbs-in-Past-and-Future-Tenses/az
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
Қазақ тілі
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Giriş[edit | edit source]
Abxaz dili, zəngin tarixi və mədəniyyəti ilə dolu bir dildir. Bu dilin öyrənilməsi, yalnız keçmişin izlərini anlamaqla qalmır, eyni zamanda gələcəkdəki düşüncələrimizi ifadə etməyə də imkan tanıyır. Bu dərsdə, Abxaz dilindəki fiillərin keçmiş və gələcək zamanlarda necə istifadə edildiyini öyrənəcəyik. Bu bilik, sizə Abxaz dilində daha səlis və təsirli ifadələr yaratmağa kömək edəcək. Dərsimizin strukturu aşağıdakı kimidir:
Keçmiş Zamanın İstifadəsi[edit | edit source]
Abxaz dilində keçmiş zaman fiillərin istifadə edilməsi, hadisələrin baş verdiyi zamanın ifadə olunmasında əhəmiyyətlidir. Keçmiş zaman, baş vermiş hadisələri təsvir etmək üçün istifadə olunur. Abxaz dilində keçmiş zamanın quruluşu, fiilin kökünü dəyişdirərək və ya əlavələr əlavə etməklə həyata keçirilir.
Keçmiş Zaman Fiil Nümunələri[edit | edit source]
Aşağıda Abxaz dilində keçmiş zaman fiillərinin bir neçə nümunəsini təqdim edirik:
| Abxazian | Pronunciation | North Azerbaijani |
|---|---|---|
| аԥсуара | apsuara | o, xeyal etdi |
| адыгым | adygim | o, düşündü |
| аԥшӡара | apšzara | o, yazdı |
| асиара | asiyara | o, gördü |
| аԥшыт | apšity | o, gördü (çoxlu) |
Gələcək Zamanın İstifadəsi[edit | edit source]
Gələcək zaman, hələ baş verməmiş hadisələri ifadə etmək üçün istifadə edilir. Abxaz dilində gələcək zaman fiilləri, köklərə əlavə olunan müəyyən şəkilçilərlə formalaşır.
Gələcək Zaman Fiil Nümunələri[edit | edit source]
Aşağıda Abxaz dilində gələcək zaman fiillərinin bir neçə nümunəsini təqdim edirik:
| Abxazian | Pronunciation | North Azerbaijani |
|---|---|---|
| аҭаҟәар | atqwar | o, xəyala gedəcək |
| аҧсара | apsara | o, düşünəcək |
| аԥшӡара | apšzara | o, yazacaq |
| асиара | asiyara | o, görəcək |
| аԥшыт | apšity | o, görəcək (çoxlu) |
Keçmiş və Gələcək Zamanların Müqayisəsi[edit | edit source]
Keçmiş və gələcək zamanların istifadəsi arasındakı fərqləri anlamaq, Abxaz dilini öyrənməkdə əhəmiyyətlidir. Aşağıdakı cədvəl, bu fərqləri göstərir:
| Müqayisə | Keçmiş Zaman | Gələcək Zaman |
|---|---|---|
| Fiilin forması | kök + əlavələr | kök + gələcək şəkilçilər |
| İfadə olunan hadisələr | baş vermiş hadisələr | hələ baş verməmiş hadisələr |
| Məsələn | асиара (asiyara) - o, gördü | асиара (asiyara) - o, görəcək |
Məşq və Tətbiq[edit | edit source]
İndi isə öyrəndiklərimizi praktikada tətbiq etməyə çalışaq. Aşağıdakı məşqləri edin.
Məşq 1: Keçmiş Zaman Cümlələri[edit | edit source]
Aşağıdakı cümlələri keçmiş zamanda yazın:
1. O, kitab oxuyur.
2. Biz, çiçək əkdik.
3. Onlar, mahnı söylədilər.
Cavablar:
1. O, kitab oxudu.
2. Biz, çiçək əkdik.
3. Onlar, mahnı söylədilər.
Məşq 2: Gələcək Zaman Cümlələri[edit | edit source]
Aşağıdakı cümlələri gələcək zamanda yazın:
1. Mən, film izləyəcəyəm.
2. Sən, məktub yazacaqsan.
3. Onlar, yola düşəcəklər.
Cavablar:
1. Mən, film izləyəcəyəm.
2. Sən, məktub yazacaqsan.
3. Onlar, yola düşəcəklər.
Məşq 3: Cümlələri Düzəltmək[edit | edit source]
Aşağıdakı cümlələrdəki səhvləri düzəldin:
1. O, kitab oxudu (gələcək zaman).
2. Biz, çiçək əkdiyik (keçmiş zaman).
Cavablar:
1. O, kitab oxuyacaq (gələcək zaman).
2. Biz, çiçək əkmişik (keçmiş zaman).
Məşq 4: Cümlə Tamamlama[edit | edit source]
Aşağıdakı cümlələri tamamlayın:
1. O, dünən...
2. Biz, sabah...
Cavablar:
1. O, dünən kitab oxudu.
2. Biz, sabah parka gedəcəyik.
Məşq 5: Fiil Düzəltmə[edit | edit source]
Aşağıdakı fiilləri keçmiş və gələcək zamanlarda yazın:
1. yazmaq
2. düşünmək
Cavablar:
1. yazmaq: yazdı (keçmiş), yazacaq (gələcək)
2. düşünmək: düşündü (keçmiş), düşünəcək (gələcək)
Məşq 6: Cümlə Yaratma[edit | edit source]
Aşağıdakı sözləri istifadə edərək cümlə yaradın:
1. o, (görmək, dünən)
2. biz, (gedmək, sabah)
Cavablar:
1. O, dünən gördü.
2. Biz, sabah gedəcəyik.
Məşq 7: Keçmiş Zaman Sual Cümlələri[edit | edit source]
Aşağıdakı suallara keçmiş zamanda cavab verin:
1. O, nə etdi?
2. Siz, harada oldunuz?
Cavablar:
1. O, kitab oxudu.
2. Biz, parkda olduq.
Məşq 8: Gələcək Zaman Sual Cümlələri[edit | edit source]
Aşağıdakı suallara gələcək zamanda cavab verin:
1. O, nə edəcək?
2. Siz, haraya gedəcəksiniz?
Cavablar:
1. O, kitab oxuyacaq.
2. Biz, parka gedəcəyik.
Məşq 9: Düzgün Cümlə Qurma[edit | edit source]
Aşağıdakı sözləri istifadə edərək düzgün cümlə qurun:
1. (o, dünən, mahnı, oxumaq)
2. (biz, sabah, film, izləmək)
Cavablar:
1. O, dünən mahnı oxudu.
2. Biz, sabah film izləyəcəyik.
Məşq 10: Müxtəlif Zamanlarda Cümlə Yazma[edit | edit source]
Aşağıdakı cümlələri müxtəlif zamanlarda yazın:
1. O, kitab oxuyur.
2. Onlar, futbol oynayırlar.
Cavablar:
1. O, kitab oxuyur (indiki), O, kitab oxudu (keçmiş), O, kitab oxuyacaq (gələcək).
2. Onlar, futbol oynayırlar (indiki), Onlar, futbol oynadılar (keçmiş), Onlar, futbol oynayacaqlar (gələcək).