Language/Iranian-persian/Grammar/Lesson-5:-Present-tense-conjugation-of-regular-verbs/az
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
Italiano
日本語
Қазақ тілі
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Giriş:
Farsça öyrənmək, dilin gözəlliyinin yanında, mədəniyyətini də kəşf etmək deməkdir. Bu dərsimizdə, şimdiki zaman dövründə düzenli fiillərin necə çekildiyini öyrənəcəyik. Niyə bu mövzu vacibdir? Çünki gündəlik həyatımızda istifadə etdiyimiz cümlələri qurmaq üçün bu biliklərin olması zəruridir. Artıq Fars dilində tanış olduğunuz sözlər və ifadələrlə, bu yeni bilik sayəsində daha kompleks cümlələr qura biləcəksiniz. Dərsimiz aşağıdakı struktura malikdir:
Şimdiki Zaman Nədir?[edit | edit source]
Şimdiki zaman, hadisələrin indiki zamanda baş verdiyini ifadə edir. Fars dilində şimdiki zaman düzənli fiillərin çekimi ilə çox asan bir şəkildə formalaşır. Bu zamanın istifadəsi, gündəlik danışıqda, sadə fikirləri ifadə etmək üçün çox önəmlidir. Məsələn, "Mən kitab oxuyuram" cümləsi şimdiki zamanda qurulmuşdur.
Düzənli Fiillərin Çekimi[edit | edit source]
Düzənli fiillərin şimdiki zaman çekimi aşağıdakı şəkildə həyata keçirilir. Fars dilində fiillər, kök və şəkilçilərdən ibarətdir. Aşağıda, düzenli fiillərin çekim formasını öyrənəcəyik.
Fiil Kökü[edit | edit source]
Farsca fiillər, kök formasında başlayır. Məsələn, "kitab oxumaq" fiilinin kökü "oxu"dur (خواندن).
Şimdiki Zaman Şəkilçiləri[edit | edit source]
Düzənli fiillərin şimdiki zaman çekimində aşağıdakı şəkilçilər istifadə olunur:
- Mən: -م (-am)
- Sən: -ی (-i)
- O: -د (-ad)
- Biz: -یم (-im)
- Siz: -ید (-id)
- Onlar: -ند (-and)
Bu şəkilçiləri fiil kökünün sonuna əlavə edərək cümlələr qururuq.
Məsələn[edit | edit source]
Aşağıda düzenli fiillərin şimdiki zaman çekimi üçün 20 nümunə təqdim olunur:
| Farsça | Tələffüz | Şimal Azərbaycanı |
|---|---|---|
| Mən kitab oxuyuram | mən kitab oxuyuram | Mən kitab oxuyuram |
| Sən kitab oxuyursan | sən kitab oxuyursan | Sən kitab oxuyursan |
| O kitab oxuyur | o kitab oxuyur | O kitab oxuyur |
| Biz kitab oxuyuruq | biz kitab oxuyuruq | Biz kitab oxuyuruq |
| Siz kitab oxuyursunuz | siz kitab oxuyursunuz | Siz kitab oxuyursunuz |
| Onlar kitab oxuyurlar | onlar kitab oxuyurlar | Onlar kitab oxuyurlar |
| Mən film izləyirəm | mən film izləyirəm | Mən film izləyirəm |
| Sən film izləyirsən | sən film izləyirsən | Sən film izləyirsən |
| O film izləyir | o film izləyir | O film izləyir |
| Biz film izləyirik | biz film izləyirik | Biz film izləyirik |
| Siz film izləyirsiniz | siz film izləyirsiniz | Siz film izləyirsiniz |
| Onlar film izləyirlər | onlar film izləyirlər | Onlar film izləyirlər |
| Mən musiqi dinləyirəm | mən musiqi dinləyirəm | Mən musiqi dinləyirəm |
| Sən musiqi dinləyirsən | sən musiqi dinləyirsən | Sən musiqi dinləyirsən |
| O musiqi dinləyir | o musiqi dinləyir | O musiqi dinləyir |
| Biz musiqi dinləyirik | biz musiqi dinləyirik | Biz musiqi dinləyirik |
| Siz musiqi dinləyirsiniz | siz musiqi dinləyirsiniz | Siz musiqi dinləyirsiniz |
| Onlar musiqi dinləyirlər | onlar musiqi dinləyirlər | Onlar musiqi dinləyirlər |
| Mən yemək bişirirəm | mən yemək bişirirəm | Mən yemək bişirirəm |
| Sən yemək bişirirsən | sən yemək bişirirsən | Sən yemək bişirirsən |
| O yemək bişirir | o yemək bişirir | O yemək bişirir |
| Biz yemək bişiririk | biz yemək bişiririk | Biz yemək bişiririk |
Mənfi Cümlələr[edit | edit source]
Mənfi cümlə qurmaq üçün "nə" (ن) şəkilcisi əlavə olunur. Bu, fiil kökünün önünə gəlir.
Məsələn:
- Mən kitab oxumuram: من کتاب نمیخوانم (mən kitab nəmi-xanəm).
Aşağıda mənfi cümlələr üçün 5 nümunə təqdim olunur:
| Farsça | Tələffüz | Şimal Azərbaycanı |
|---|---|---|
| Mən kitab oxumuram | mən kitab nəmi-xanəm | Mən kitab oxumuram |
| Sən kitab oxumursan | sən kitab nəmi-xanə | Sən kitab oxumursan |
| O kitab oxumur | o kitab nəmi-xanəd | O kitab oxumur |
| Biz kitab oxumurıq | biz kitab nəmi-xanəm | Biz kitab oxumurıq |
| Siz kitab oxumursunuz | siz kitab nəmi-xanəd | Siz kitab oxumursunuz |
Sorğu Cümlələri[edit | edit source]
Sorğu cümlələri üçün isə fiil kökünün önünə "mi" (می) şəkilçisi əlavə olunur. Məsələn:
- Kitab oxuyursan mı? (آیا کتاب میخوانی؟) - Sən kitab oxuyursan mı?
Aşağıda sorğu cümlələri üçün 5 nümunə təqdim olunur:
| Farsça | Tələffüz | Şimal Azərbaycanı |
|---|---|---|
| Mən kitab oxuyuram mı? | mən kitab oxuyuram mı? | Mən kitab oxuyuram mı? |
| Sən kitab oxuyursan mı? | sən kitab oxuyursan mı? | Sən kitab oxuyursan mı? |
| O kitab oxuyur mu? | o kitab oxuyur mı? | O kitab oxuyur mu? |
| Biz kitab oxuyuruq mu? | biz kitab oxuyuruq mı? | Biz kitab oxuyuruq mu? |
| Siz kitab oxuyursunuz mu? | siz kitab oxuyursunuz mı? | Siz kitab oxuyursunuz mu? |
Təcrübə Tapşırıqları[edit | edit source]
İndi öyrəndiklərinizi tətbiq etmək üçün aşağıdakı təcrübə tapşırıqlarını yerinə yetirin:
1. Təcrübə 1: "Mən evdə kitab oxuyuram" cümləsini şimdiki zamanda yazın.
2. Təcrübə 2: "Sən film izləyirsən" cümləsini mənfi formada yazın.
3. Təcrübə 3: "Onlar musiqi dinləyirlər" cümləsini sorğu formasında yazın.
4. Təcrübə 4: "Biz yemək bişiririk" cümləsini mənfi formada yazın.
5. Təcrübə 5: "O kitab oxuyur" cümləsini şimdiki zamanda yazın və sorğu formasında verin.
6. Təcrübə 6: "Siz musiqi dinləyirsiniz" cümləsini şimdiki zamanda yazın.
7. Təcrübə 7: "Mən yemək bişirirəm" cümləsini mənfi formada yazın.
8. Təcrübə 8: "Sən kitab oxuyursan" cümləsini sorğu formasında yazın.
9. Təcrübə 9: "Onlar film izləyirlər" cümləsini mənfi formada yazın.
10. Təcrübə 10: "Biz musiqi dinləyirik" cümləsini şimdiki zamanda yazın.
Cavablar[edit | edit source]
1. Mən evdə kitab oxuyuram: من در خانه کتاب میخوانم (mən dar xane kitab mi-xanəm).
2. Sən film izləmirsən: تو فیلم نمیبینی (sən film nəmi-binis).
3. Onlar musiqi dinləyirlər mi?: آیا آنها موسیقی میشنوند؟ (ayā ānhā musiqi mi-şənavand?)
4. Biz yemək bişirmirik: ما غذا نمیپزیم (biz qida nəmi-pəzəm).
5. O kitab oxuyur mu?: آیا او کتاب میخواند؟ (ayā u kitab mi-xānəd?)
6. Siz musiqi dinləyirsiniz: شما موسیقی میشنوید (siz musiqi mi-şənavid).
7. Mən yemək bişirmirəm: من غذا نمیپزم (mən qida nəmi-pəzəm).
8. Sən kitab oxuyursan mı?: آیا کتاب میخوانی؟ (ayā kitab mi-xānī?)
9. Onlar film izləmirlər: آنها فیلم نمیبینند (onlar film nəmi-binand).
10. Biz musiqi dinləyirik: ما موسیقی میشنویم (biz musiqi mi-şənivəm).
Bu dərsi başa vurduqdan sonra, şimdiki zamanda düzenli fiilləri çevirə bilmək və gündəlik həyatınızda istifadə edə bilmək bacarığınız artacaq. Davam edin, öyrənməyə davam edin!
Other lessons[edit | edit source]
- 0-dan A1-ə qədər kurs → Qrammatika → Düzenli fiillərin keçmiş zamanı - Dərs 14
- 0 to A1 Course
- 0'dan A1'e Kurs → Qrammatika → Dərslər 22: Kompleks cümlələr və ədədlər
- 0-dan A1 səviyyəsinə → Qrammatika → Dərs 3: Fars dilində sözlərin sıralanması
- 0-dan A1 səviyyəsinə → Qrammatika → Məsələ 21: İnfinitivlərin istifadəsi
- Lesson 4: Present tense conjugation of the verb to be
- Lesson 20: Using the imperative mood
- Lesson 9: Possessive pronouns
- 0-dan A1 səviyyəsinə qədər tamamlanmış kurs → Qrammatika → Dərs 15: Keçmiş vaxt cümlələrində sözlərin sıralanması
- 0-dan A1-ə qədər Kurs → Qrammatika → Düzgün obyekt zamirləri