Language/Abkhazian/Grammar/Use-of-Verbs-in-Past-and-Future-Tenses/az
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
Қазақ тілі
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Başlanğıc
Bu dərsdə Siz keçmiş və gələcək zamanlıqlarda Abxaz əmrlərini necə təsvir etməli və fərqli zamanlıqlarda cümlələr qurmağı praktika edəcəksiniz. Bu dərs "0-dan A1 səviyyəsinə qədər tam Abxaz kursu"nun hissəsidir və tamamilə yeni başlayanlar üçün nəzərdə tutulmuşdur.
Keçmiş zamanlıqda əmrlər
Keçmiş zamanlıqda əmrlər, bir hadisənin keçmiş zamanlıqda və ya tamamlanmış vaxtda gerçəkləşdiyini ifadə edir. Bu zamanlıqda əmrlər üçün Abxaz dilində istifadə edilən iki əsas qrup var: -Аҟ (-ak) və -Аҟыт (-akıt) əlavəsi olan əmrlər.
-Аҟ əlavəsi olan əmrlər
Bu zamanlıqda əmrlər üçün -Аҟ əlavəsi əlavə olunur. Əgər əmr birinci şəxsə aid olarsa, -Аҟ əlavəsi əlavə etmək üçün fərqli bir qayda tələb olunur. Keçmiş zamanlıqda əmrlər üçün bir neçə nümunə:
| Abxazca | Telaffuz | Azərbaycanca |
|---|---|---|
| Аҟыл!!(-aql) | /aʔɬɨl/ | Düşün! |
| Аҟыц!!(-aqts) | /aʔɬɨt͡s/ | Et! |
| Аҟыбза!!(-aqbza) | /aʔɬɨbzɑ/ | Otur! |
| Аҟырҭ!!(-aqrth) | /aʔɬɨrtʰ/ | Dur! |
-Аҟыт əlavəsi olan əmrlər
-Аҟыт əlavəsi olan əmrlər də keçmiş zamanlıqda əmrləri ifadə etmək üçün istifadə olunur. Bu zamanlıqda əmrlər üçün məcbur olan -Аҟ əlavəsi ilə fərqli olaraq, -Аҟыт əlavəsi vaxtın tamamlanmış bir mənasını kəsb edir. Nümunələr:
| Abxazca | Telaffuz | Azərbaycanca |
|---|---|---|
| Аҟыт аҵәыра!!(-aqıt athwıra) | /aʔɬɨt ɑtʰwəjra/ | Hərəkət etməyin! |
| Аҟыт аҽыкәҟара!!(-aqıt aʒıqara) | /aʔɬɨt ɑʒʷɨqɑra/ | Qapını bağlama! |
| Аҟыт аҩаапыра!!(-aqıt aʕaapıra) | /aʔɬɨt ɑʕɑːpɨjra/ | Əlindən buraxma! |
Gələcək zamanlıqda əmrlər
Gələcək zamanlıqda əmrlər, bir hadisənin gələcəkdə baş verəcəyini ifadə edir. Bu zamanlıqda əmrlər üçün Abxaz dilində istifadə olunmuş əsas qrup -АШə (-aşa) əlavəsi olan əmrlərdir. Bu zamanlıqda əmrlər üçün bir neçə nümunə:
| Abxazca | Telaffuz | Azərbaycanca |
|---|---|---|
| Аҩара ашь!!(-aʕara aş) | /aʕɑrɑ ɑʃ/ | Gəl! |
| Аҟәа ашь!!(-aqwa aş) | /aʔʷæ ɑʃ/ | Su iç! |
| Аҧшьанәыра ашь!!(-apʃʷanawıra aş) | /ɑpʃʷɑnɑwjra ɑʃ/ | Tətilə gedək! |
Qısam və ya uzun cümlələr qurmaq
Bir cümlənin vaxt formasını dəyişdirmək üçün, əmrlər və digər sözlər əlavə etmək və ya çıxarmaq lazımdır. Bu cümlələr uzun və ya qısam ola bilər. Nümunələr:
- Qısa cümlə: Аҟыл! (Düşün!)
- Uzun cümlə: Аҟыл киитәаны иараҩрашшьын! (Köhnə xatirələrini yadda saxla!)
- Qısa cümlə: Аҟыц! (Et!)
- Uzun cümlə: Аҟыц иҵәаҩылыкәа аҳаҧштәыла аҟәаҩылара иҟәаҩра. (Et yeməklərin hazırlanmasına yardım et!)
- Qısa cümlə: Аҟырҭ! (Dur!)
- Uzun cümlə: Аҟырҭ аҩыларақәа иҟәаҩра, аҳаҧштәылыкәа аҳаҧшьаҵара иараҩрашшьын. (Dur, yeməklərin hazırlanmasına və stolun hazırlanmasına yardım et!)
Ətraflı məlumat
Bu dərsdə öyrənməyə başladığınız keçmiş və gələcək zamanlıqda əmrlər, Abxaz dilində istifadə edilən əsas əmrlərdir. Cümlə qurarkən zaman formasını dəyişdirmək üçün əmrlər və digər sözlər əlavə etmək və ya çıxarmaq lazımdır. Bu dərs "0-dan A1 səviyyəsinə qədər tam Abxaz kursu"nun hissəsidir və tamamilə yeni başlayanlar üçün nəzərdə tutulmuşdur.
İstinadlar