Language/Turkish/Vocabulary/Ordinal-Numbers/kk





































Кіріспе[edit | edit source]
Түрік тілінде реттік сандар (ordinal numbers) өте маңызды рөл атқарады. Олар бізге нәрселердің, адамдардың немесе оқиғалардың тәртібін анықтауға көмектеседі. Мысалы, "бірінші", "екінші", "үшінші" деген сияқты сөздер бізге тәртіпті көрсетеді. Реттік сандарды білу арқылы сіз күнделікті өмірде, оқу процессінде және әлеуметтік қарым-қатынастарда өте жеңілдікпен сөйлесе аласыз. Бүгін біз реттік сандардың құрылымын, қолданылуын және мысалдарын қарастырамыз.
Реттік сандардың құрылымы[edit | edit source]
Реттік сандар түрік тілінде қалай құрылатынын түсіну үшін, алдымен оларды қалай жасау керектігін қарастырайық. Түрік тілінде реттік сандарды құру үшін, негізінде есептік сандарды пайдаланып, оларға арнайы жалғаулар қосамыз.
Реттік сандардың мысалдары[edit | edit source]
Реттік сандардың қолданылуын түсіну үшін, біз төмендегі таблицаны қарастырамыз:
Түрік | Дыбысталу | Қазақша |
---|---|---|
birinci | [biˈɾindʒi] | бірінші |
ikinci | [iˈkindi] | екінші |
üçüncü | [yˈtʃyndʒi] | үшінші |
dördüncü | [dœɾˈdynʒi] | төртінші |
beşinci | [beˈʃindʒi] | бесінші |
altıncı | [alˈtɯndʒi] | алтыншы |
yedinci | [jeˈdinʤi] | жетінші |
sekizinci | [seˈkizinʤi] | сегізінші |
dokuzuncu | [doˈkuːzunʤu] | тоғызыншы |
onuncu | [oˈnunʤu] | оныншы |
Сіздерге реттік сандардың қалай құрылатынын көрсеткен таблица, оларды есте сақтау мен қолдануға көмек береді.
Реттік сандардың қолданылуы[edit | edit source]
Реттік сандарды қолдану өте қарапайым. Мысалы, сіз "Мен бірінші болып келдім" деп айтсаңыз, бұл сіздің бірінші екеніңізді білдіреді. Негізінде, реттік сандарды келесі жағдайларда қолдануға болады:
- Тәртіп көрсету: "Бұл менің алғашқы кітабым."
- Оқиғалар: "Жыл сайын бірінші сәуірде мереке өткіземіз."
- Бағалау: "Екінші орынға ие болдым."
Жаттығулар[edit | edit source]
Енді біз реттік сандарды қолдануға арналған бірнеше жаттығулар жасап көрейік. Төменде 10 жаттығу мен олардың жауаптарын таба аласыз:
Жаттығу 1[edit | edit source]
Төмендегі реттік сандарды қазақ тіліне аударыңыз:
1. üçüncü
2. dördüncü
3. beşinci
Жауаптар:
1. үшінші
2. төртінші
3. бесінші
Жаттығу 2[edit | edit source]
"Мен ... болған үшінші орын" деген сөйлемді толтырыңыз.
Жауап: "Мен үшінші орынға ие болдым."
Жаттығу 3[edit | edit source]
Төмендегі реттік сандарды түрік тіліне жазыңыз:
1. алтыншы
2. сегізінші
3. оныншы
Жауаптар:
1. altıncı
2. sekizinci
3. onuncu
Жаттығу 4[edit | edit source]
"Бүгін ... күні" деген сөйлемді толтырыңыз.
Жауап: "Бүгін алтыншы күні."
Жаттығу 5[edit | edit source]
"Ол ... апта" деп аяқтаңыз.
Жауап: "Ол екінші апта."
Жаттығу 6[edit | edit source]
"Мен ... сынып" деп аяқтаңыз.
Жауап: "Мен бірінші сынып."
Жаттығу 7[edit | edit source]
"Сіз ... оқыдыңыз" деген сөйлемді толтырыңыз.
Жауап: "Сіз үшінші оқыдыңыз."
Жаттығу 8[edit | edit source]
"Менің ... тапсырмам" деп аяқтаңыз.
Жауап: "Менің төртінші тапсырмам."
Жаттығу 9[edit | edit source]
"Ол ... той" деп аяқтаңыз.
Жауап: "Ол бесінші той."
Жаттығу 10[edit | edit source]
"Мен ... уақытына келемін" деп аяқтаңыз.
Жауап: "Мен алтыншы уақытына келемін."
Қорытынды[edit | edit source]
Реттік сандарды түсіну және қолдану түрік тілінің маңызды бөлігі болып табылады. Сіздер бүгін реттік сандардың құрылымын, мысалдарын және қолдану ерекшеліктерін үйрендіңіздер. Осы білімдеріңізді күнделікті өмірде, оқу процессінде және қарым-қатынаста қолдана аласыз. Реттік сандарды еркін түрде қолдану үшін, жаттығуларды тұрақты түрде орындап отыруды ұсынамын. Сәттілік!
Басқа сабақтар[edit | edit source]
- 0-ден A1-ге дейінгі курстар → Сөздік → Сауда жасау
- 0-тен A1-ге дейінгі курстар → Лексика → Тамақ және ішімдіктер
- 0-ден A1-ге дейінгі курстар → Сөздік → Уақыт
- 0-А1 Курстары → Сөздік → Кардиналдік Сандар
- 0-ден A1-ге дейінгі курстар → Сөз табысы → Жол сұрыпты сұрау
- 0-ден A1-ге дейінгі курстар → Сөздік → Танысу