Language/Turkish/Culture/Traditions-and-Customs/kk

Түрік → Мәдениет → 0-ден A1-ге дейінгі курс → Дәстүрлер мен әдет-ғұрыптар

Түрік мәдениеті — бұл бай әрі түрлі-түсті, ғасырлар бойы қалыптасқан дәстүрлер мен әдет-ғұрыптардың тоғысуы. Түріктердің салт-дәстүрлері, әдет-ғұрыптары, әрбір маңызды оқиғада, мысалы, үйлену, жерлеу, мерекелерде ерекше орын алады. Бүгінгі сабақта біз түрік дәстүрлері мен әдет-ғұрыптарын, әсіресе үйлену және жерлеу рәсімдерін қарастырамыз.

Түрік мәдениетінің маңызы

Түрік мәдениетін түсіну, тіл үйренушілер үшін өте маңызды. Бұл мәдениет, тілдің өзін ғана емес, сонымен қатар, оның қолдану контекстін, сөйлеушілерінің көзқарастарын, салт-дәстүрлерін және өмір салтын да қамтиды. Түрік тілін үйренушілер, түрік мәдениетін үйрену арқылы, тілдің терең мағыналарын, лексикалық байлығын, және сөйлесушілердің әдет-ғұрыптарын түсінеді.

Түрік үйлену дәстүрлері

Түрік үйлену рәсімдері — бұл бірнеше кезеңнен тұратын күрделі процесс. Түріктерде үйлену тойы — тек екі адамның одақ құруы емес, сонымен қатар, екі отбасын біріктіру.

Үйлену алдындағы дәстүрлер

• Сұрау: Жігіттің отбасы қыздың отбасынан қызды сұрайды.

• Келісу: Қыз бен жігіттің келісімімен, екі отбасы да бұл одаққа риза болады.

• Келіншек тойы: Қыздың жақын туыстары мен достары оған арнайы той ұйымдастырады.

Үйлену тойы

• Никах: Діни рәсім, мұсылмандық тұрғыда некені тіркеу.

• Келін мен күйеу: Тойда келін мен күйеу арнайы киімдер киеді.

• Тойда тарту: Тойда көп тағамдар мен тәттілер ұсынылады.

Үйленуден кейінгі дәстүрлер

• Келіннің үйге келуі: Келін күйеуінің үйіне келеді, онда оған сыйлықтар мен құрмет көрсетіледі.

• Босанғаннан кейінгі дәстүр: Келін босанғаннан кейін, оған арнайы күтілген сыйлықтар мен дәстүрлер бар.

Түрік жерлеу дәстүрлері

Түрік жерлеу рәсімдері де өте маңызды, олар қайғы мен құрмет көрсету дәстүрлерін қамтиды.

Жерлеу алдындағы дәстүрлер

• Қайғы: Қайтыс болған адамның отбасы мен достары жиналып, қайғылы сәтті бөліседі.

• Дұға: Жерлеу рәсімінен бұрын, марқұм үшін дұға оқылады.

Жерлеу рәсімі

• Жерлеу: Марқұмды жерлеу рәсімі діни рәсімдермен жүзеге асады.

• Асты тойлау: Жерлеу рәсімінен кейін, марқұмды еске алу үшін дастарқан жайылады.

Түрік мәдениетінің басқа дәстүрлері

Түрік мәдениетінде басқа да көптеген дәстүрлер мен әдет-ғұрыптар бар. Мысалы:

• Наурыз: Жаңа жыл мерекесі, табиғаттың ояну символы.

• Курбан айт: Құрбандық беру рәсімі, мұсылмандық сенімге негізделген.

• Туған күн: Туған күндер отбасымен және достармен бірге тойланады.

Мысалдар

Түрік дәстүрлерін жақсы түсіну үшін, төмендегі мысалдар сізге көмектеседі:

Түрік	Дыбысталу	Қазақша
Düğün	düˈɟyn	Үйлену тойы
Nikaht	niˈkaht	Никах
Gelin	ɡeˈlin	Келін
Kız isteme	kɯz isˈteˈme	Қыз сұрау
Cenaze	dʒeˈnaːze	Жерлеу
Dua	duˈa	Дұға
Kurban	kurˈban	Құрбан
Bayram	bajˈɾam	Мереке
Tören	tœˈɾen	Рәсім
Aile	aˈile	Отбасы

Тапсырмалар

Сабақ барысында үйренгендеріңізді бекіту үшін, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз:

1. Сұрау: Түрік үйлену дәстүрлерінің алғашқы кезеңдерін атаңыз.

2. Түсіндіру: Никах рәсімі не үшін маңызды?

3. Салыстыру: Түрік және қазақ жерлеу дәстүрлерінің айырмашылықтарын салыстырыңыз.

4. Жазу: Өз отбасыңыздың дәстүрлері туралы қысқаша жазу жазыңыз.

5. Сұрақ-жауап: Сіз үшін ең қызықты түрік дәстүрі қандай? Неліктен?

6. Түсіндіру: Наурыз мерекесі туралы не білесіз?

7. Сурет салу: Түрік үйлену тойының суретін салыңыз.

8. Топтық жұмыс: Әр топ өздерінің таңдаған дәстүрлерін таныстырады.

9. Сұрау: Келін мен күйеудің үйлену тойындағы киімдері қандай болуы керек?

10. Жетектеу: Сіз өз елдеріңіздегі мерекелер мен дәстүрлерді қалай атап өтесіз?

Шешімдер:

1. Келісу, сұрау, келіншек тойы.

2. Никах — діннің талаптарына сәйкес некені тіркеу.

3. Түрік жерлеу рәсімі көбіне діни, ал қазақ жерлеу рәсімінде отбасылық дәстүрлер көп.

4. Жеке жауап.

5. Жеке жауап.

6. Наурыз — көктем мерекесі, жаңа жылдың символы.

7. Жеке жұмыс.

8. Топтық жұмыс.

9. Традициялық киімдер.

10. Жеке жауап.

Тіліктілер кестесі - Түрік тілі курсы - 0-А1

• Курстық тақырыптар

  ---

Түрік әліпбиі

• Үндіктер мен қос арнайылар
• Тышқы тілдерден аударма

---

Негізгі грамматика

• Есімдер
• Етістіктер
• Сипаттамалар
• Есімшілер

  ---

Қиын грамматика

• Көрсеткіштер
• Қатысты етістіктер
• Шартты етістіктер

  ---

Күнделікті сөздер

• Сәлемдесу
• Бағдарлама қалыптасқанға қашанша
• Тамақ және ішім
• Сауда жасау

  ---

Сандар мен уақыт

• Есептік сандар
• Көрсеткіштік сандар
• Уақыт

  ---

Түріктік мәдениет

• Тарих және еңбек
• Традициялар мен әдеттер
• Ас қоңыраушылық
• Әдебиет және тойлар

  ---

Көрсетілімді күнделік

• Қонақтық мекенжай
• Отбасы және отын-ауыз
• Діни
• Жол тасымалы және саяхат

Басқа сабақтар

• 0-ден A1-ге дейінгі курстар → Мәдениет → Тарих және География
• 0-А1 Курстары → Мәдениет → Тағамдар
• Курс от 0 до A1 → Культура → Транспорт и путешествия
• 0-А1 Курстары → Әдебиеті → Отбасы және Қатыстықтар
• 0-ден A1-ге дейінгі курстар → Кұқық → Қонақ үйлері
• 0-дан A1-ге дейінгі курстар → Мәдениет → Дін
• 0-ден A1-ге дейінгі курстар → Көркемдіктер → Ән-санаттар мен кездестірілер