Language/German/Grammar/Verb-Forms/az

Alman → Qrammatika → 0-dan A1-ə kurs → Fiil Formaları

Giriş

Alman dilində fiil formaları, dilin əsasını təşkil edən mühüm bir hissədir. Fiillər, cümlələrdəki hərəkətləri, vəziyyətləri və ya duyğuları ifadə etməyə kömək edir. Hər bir fiilin düzgün forması, düzgün cümlələr qurmaq üçün zəruridir. Bu dərsdə, tənzimlənən (müntəzəm) və tənzimlənməyən (düzensiz) fiilləri necə bir araya gətirəcəyimizi öyrənəcəyik.

Dərsimiz aşağıdakı struktura əsaslanacaq:

• Fiil formalarının tanımı

• Müntəzəm fiillərin tənzimlənməsi

• Düzensiz fiillərin tənzimlənməsi

• Fəaliyyət cədvəlləri və nümunələr

• Tətbiq etmək üçün məşqlər

Fiil formalarının tanımı

Fiil formaları, fiilin müxtəlif zamanlarda, şəxs və növlərdəki dəyişikliklərini əhatə edir. Alman dilində fiil formaları, əsasən, zaman, şəxs və cinsə görə dəyişir. Bunlar, cümlənin mənasını anlamağa kömək edir.

Müntəzəm fiillərin tənzimlənməsi

Müntəzəm fiillər, müəyyən bir qayda ilə tənzimlənir. Bu fiillər "en" şəkilçisi ilə bitir. Aşağıda müntəzəm fiillərin tənzimlənməsi üçün bir cədvəl təqdim olunur:

Alman	Tələffüz	Şimal Azərbaycan
spielen	ˈʃpiːlən	oynamaq
lernen	ˈlɛʁnən	öyrənmək
machen	ˈmaχən	etmək
leben	ˈleːbən	yaşamaq
arbeiten	ˈaʁbaɪ̯tən	işləmək

Müntəzəm fiillərin tənzimlənməsi aşağıdakı kimi olur:

1. Ich (mən) - fiilin kökü + -e

2. Du (sən) - fiilin kökü + -st

3. Er/sie/es (o) - fiilin kökü + -t

4. Wir (biz) - fiilin kökü + -en

5. Ihr (siz) - fiilin kökü + -t

6. Sie/sie (onlar) - fiilin kökü + -en

Müntəzəm fiillərin tənzimlənməsinin daha aydın olması üçün aşağıdakı cədvəli nəzərdən keçirək:

Alman	Tələffüz	Şimal Azərbaycan
ich spiele	ɪç ˈʃpiːlə	mən oynayıram
du spielst	du ˈʃpiːlst	sən oynayırsan
er spielt	eːɐ̯ ˈʃpiːlt	o oynayır
wir spielen	viːɐ̯ ˈʃpiːlən	biz oynayırıq
ihr spielt	iːɐ̯ ˈʃpiːlt	siz oynayırsınız
sie spielen	ziː ˈʃpiːlən	onlar oynayırlar

Düzensiz fiillərin tənzimlənməsi

Düzensiz fiillər, müntəzəm fiillərdən fərqli olaraq, öz tənzimlənmə qaydalarına malikdir. Bu fiillər vurgulanmış bir dəyişiklik göstərir. Aşağıda düzensiz fiillərin tənzimlənməsi üçün bir cədvəl təqdim olunur:

Alman	Tələffüz	Şimal Azərbaycan
gehen	ˈɡeːən	getmək
essen	ˈɛsn̩	yemək
sehen	ˈzeːən	görmək
lesen	ˈleːzn̩	oxumaq
fahren	ˈfaːʁən	sürmək

Düzensiz fiillərin tənzimlənməsi aşağıdakı kimi olur:

1. Ich - fiilin kökü + -e (bəzən dəyişir)

2. Du - fiilin kökü + -st (bəzən dəyişir)

3. Er/sie/es - fiilin kökü + -t (bəzən dəyişir)

4. Wir - fiilin kökü + -en (bəzən dəyişir)

5. Ihr - fiilin kökü + -t (bəzən dəyişir)

6. Sie/sie - fiilin kökü + -en (bəzən dəyişir)

Düzensiz fiillərin tənzimlənməsinin daha aydın olması üçün aşağıdakı cədvəli nəzərdən keçirək:

Alman	Tələffüz	Şimal Azərbaycan
ich gehe	ɪç ˈɡeːə	mən gedirəm
du gehst	du ˈɡeːst	sən gedirsən
er geht	eːɐ̯ ˈɡeːt	o gedir
wir gehen	viːɐ̯ ˈɡeːən	biz gedirik
ihr geht	iːɐ̯ ˈɡeːt	siz gedirsiniz
sie gehen	ziː ˈɡeːən	onlar gedirlər

Fəaliyyət cədvəlləri və nümunələr

Fiil formalarını tətbiq etmək üçün aşağıdakı cədvəldə müntəzəm və düzensiz fiillərin cümlələrdəki istifadəsinə dair nümunələr təqdim olunur:

Alman	Tələffüz	Şimal Azərbaycan
Ich spiele Fußball.	ɪç ˈʃpiːlə ˈfuːsbal	Mən futbol oynayıram.
Du lernst Deutsch.	du lɛʁnst dɔʏtʃ	Sən alman dilini öyrənirsən.
Er macht die Hausaufgaben.	eːɐ̯ maχt diː haʊsʊfɡaːbən	O ev tapşırıqlarını edir.
Wir leben in Baku.	viːɐ̯ ˈleːbən ɪn ˈbaku	Biz Bakıda yaşayırıq.
Sie fahren nach Deutschland.	ziː ˈfaːʁən naχ ˈdɔʏtʃlant	Onlar Almaniyaya gedirlər.

Tətbiq etmək üçün məşqlər

1. Aşağıdakı cümlələri müntəzəm fiillərlə tamamlayın:

1. Ich ______ (spielen) im Park.

2. Du ______ (lernen) Deutsch.

3. Er ______ (machen) seine Hausaufgaben.

2. Aşağıdakı cümlələri düzensiz fiillərlə tamamlayın:

1. Ich ______ (gehen) zur Schule.

2. Du ______ (sehen) den Film.

3. Wir ______ (essen) Pizza.

3. Hər bir fiil forması üçün cümlələr yazın:

1. ______ (spielen)

2. ______ (fahren)

3. ______ (lesen)

4. Cümlələri düzəldin (fiil formalarını dəyişdirin):

1. Er gehen nach Hause.

2. Wir spielst im Garten.

3. Ich esse einen Apfel.

5. Aşağıdakı fiil formalarını doğru cümlələrdə istifadə edin:

1. ______ (arbeiten) - ich

2. ______ (fahren) - sie

3. ______ (lernen) - wir

6. Şəxsə görə fiil formalarını uyğunlaşdırın:

1. du (spielen) - ______

2. er (gehen) - ______

3. wir (essen) - ______

7. Yuxarıdakı cədvəldən istifadə edərək fiil formalarını yazın:

1. ______ (sehen) - ich

2. ______ (machen) - er

3. ______ (leben) - sie

8. Cümlələrin mənasını anlayın:

1. Ich spiele Fußball.

2. Du lernst Deutsch.

9. Aşağıdakı düzensiz fiilləri tamamlayın:

1. Sie ______ (fahren) nach Berlin.

2. Ich ______ (essen) einen Apfel.

10. Fiil formalarını istifadə edərək yeni cümlələr qurun.

Cavablar və İzahlar

1. Aşağıdakı cümlələri müntəzəm fiillərlə tamamlayın:

1. Ich spiele im Park.

2. Du lernst Deutsch.

3. Er macht seine Hausaufgaben.

2. Aşağıdakı cümlələri düzensiz fiillərlə tamamlayın:

1. Ich gehe zur Schule.

2. Du siehst den Film.

3. Wir essen Pizza.

3. Hər bir fiil forması üçün cümlələr yazın:

1. Ich spiele.

2. Ich fahre.

3. Ich lese.

4. Cümlələri düzəldin (fiil formalarını dəyişdirin):

1. Er geht nach Hause.

2. Wir spielen im Garten.

3. Ich esse einen Apfel.

5. Aşağıdakı fiil formalarını doğru cümlələrdə istifadə edin:

1. Ich arbeite.

2. Sie fährt.

3. Wir lernen.

6. Şəxsə görə fiil formalarını uyğunlaşdırın:

1. du (spielen) - spielst

2. er (gehen) - geht

3. wir (essen) - essen.

7. Yuxarıdakı cədvəldən istifadə edərək fiil formalarını yazın:

1. Ich sehe.

2. Er macht.

3. Sie lebt.

8. Cümlələrin mənasını anlayın:

1. Ich spiele Fußball. - Mən futbol oynayıram.

2. Du lernst Deutsch. - Sən alman dilini öyrənirsən.

9. Aşağıdakı düzensiz fiilləri tamamlayın:

1. Sie fahren nach Berlin.

2. Ich esse einen Apfel.

10. Fiil formalarını istifadə edərək yeni cümlələr qurun. Məsələn, "Ich spiele Basketball."

Alman Dili Kursu - 0'dan A1'e Tablo

• Kursun Təqdimatı

  ---

Əsas Cümlə Strukturları

• Özəllik və Fiil
• Sair və Cins

  ---

Tərəfdaşlıq və Üsullar

• Tərəfdaşlıq və Hörmətlər
• Özünüzə Tanışlıq

  ---

Definitiv və İndefinitiv Madədlər

• Cins və Madədlər
• Birinci sayılar
• Fallar: Nominativ və Akuzatif

  ---

Rəqəmlər, Tarix və Vaxt

• Rəqəmlər 1-100
• Həftə Günü və Aylar
• Vaxtı Təyin Etmək

  ---

Fiillər və Qarışıq Şəkildəllər

• Fiil Formaları
• Mövcud Vaxt
• Ayrılır Fillər

  ---

Ailə və Dostlar

• Ailə Üzvləri
• Dostunuz Barədə Müzakirələr

  ---

Prepozisiyalar

• Prepozisiyalardan Faydalanmaq
• İki-Yön Prepozisiyalar

  ---

Yemək və İçki

• Yeməklər və Qidalanma
• İçkilər və Nəzarətli İçkilər

  ---

Almaniya və Alman Dilində danşan Ölkələr

• Yerlər və Məkanlar
• Mədəniyyət, Mutrəfiət və Adət-Qəbiləri

  ---

İsdəfətlər və Mənsubiyyət-Mənimlər

• Məni Pronomları
• Mənim Lazım Olanlar

  ---

Səyahət və Nəqliyyat

• Səyahət Bilgiləndirməsi
• İctimai Nəqliyyat

  ---

Modal Fiillər

• hünerlərin ifadəsi
• Mövqelər haqqında danışmaq

  ---

Alış-Veriş və Geyimlər

• Geyimlər Üçün Alış-Veriş
• Buynuzunu Almaq

  ---

Musiqi və Əyləncə

• Məşhur Musiqiçilər və Müzələr
• Film, Televiziya və Ədəbiyyat

  ---

Sifət və Sifət mənası olan kiplər

• Taşvirli Sifətlər
• |Müqayisəli və Ən-şərtdə

  ---

Sağlamlıq və Bədən

• Sağlamlığa Bağlı Müzakirələr
• Bədən Hissələri

  ---

Vaxt və Zaman Prepositionları

• Zaman İfadələrindən Faydalanmaq
• Zamanlıq Prepozisiyaları

Other lessons

• 0 to A1 Course
• 0 to A1 Course → Grammar → Comparative and Superlative Forms
• 0'dan A1'e Kursu → Grammatik → Cinsiyet ve Makaleler
• 0 to A1 Course → Grammar → Using Time Expressions
• 0 dan A1 Kursu → Grammatik → Kişisel Zamirler
• 0-dan A1-dək kurs → Qrammatika → Təsvir edici sifət
• Temporal Prepositions
• 0 to A1 Course → Grammar → Cases: Nominative and Accusative
• 0-dan A1 səviyyəsinə qədər tam dərslər → Qrammatik → Ədədlərlə birlikdə prepozisiyaların istifadəsi
• 0 to A1 Course → Grammar → Expressing Abilities
• 0-dan A1 səviyyəsinə qədər kurs → Qrammatika → Mülkiyyət zərifləri
• 0 to A1 Course → Grammar → Two-Way Prepositions
• 0'dan A1'e Kadar Kurs → Dilbilgisi → Şimdiki Zaman
• 0-dan A1 səviyyəsinə qədər kurs → Qrammatika → Çoxluq formları
• 0-dan A1 səviyyəsinə qədər kurs → Qrammatika → Məcburiyyətlər haqqında danışmaq