Language/Czech/Grammar/Introduction-to-Nouns/kk
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
Қазақ тілі
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Кіріспе
Чех тілін үйрену – бұл тек жаңа сөздерді жаттау ғана емес, сонымен қатар, олардың қалай жұмыс істейтінін түсіну. Зат есімдер – тілдің негізгі элементтерінің бірі, олар біздің сөйлемдеріміздің негізін құрайды. Бүгін біз чех тіліндегі зат есімдермен танысамыз. Зат есімдердің жынысы, бірлік және көптік формалары, сонымен қатар септіктер туралы сөйлесеміз. Бұл білім сіздің чех тілін меңгеруіңізде маңызды рөл атқарады. Бүгінгі сабағымызда біз мына тақырыптарды қарастырамыз:
Зат есімдердің жынысы
Чех тілінде зат есімдердің үш жынысы бар: еркек, әйел және орта. Жыныс зат есімнің формасына әсер етеді, сондықтан оны дұрыс пайдалану өте маңызды.
Еркек жынысты зат есімдер
Еркек жынысты зат есімдер әдетте -ος, -и, -ек, -ан, -ар, -тек, -ұс, -ус, -ад, -ек, -ин, -индер, -он, -ім, -а, -я, -е, -у, -о, -ы, -і, -і, -ы, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і.
Көптік форма =
Көптік форманы жасау үшін, зат есімдердің соңына -и, -і, -ы, -а, -е, -у, -о, -ы, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і.
Септіктер
Чех тілінде зат есімдер септіктер арқылы сөйлемдегі рөлін белгілейді. Чех тілінде 7 септік бар:
1. Номинатив (кім? не?)
2. Генитив (кімнің? ненің?)
3. Датив (кімге? неге?)
4. Аккузатив (кімді? нені?)
5. Вокатив (кімге? неге?)
6. Локатив (кімде? неде?)
7. Инструментал (кіммен? немен?)
Мысалдар
| Чех | Дыбыстау | Қазақ |
|---|---|---|
| dům | [duːm] | үй |
| žena | [ʒɛna] | әйел |
| dítě | [ˈdiːcɛ] | бала |
| stůl | [stuːl] | үстел |
| kniha | [ˈkɲiːɦa] | кітап |
| auto | [ˈaʊ̯to] | автокөлік |
| město | [ˈmjɛsto] | қала |
| hory | [ˈɦorɪ] | таулар |
| stroj | [stroɪ̯] | машина |
| káva | [ˈkaːva] | кофе |
Тапсырмалар
1. Зат есімдерді жазыңыз және олардың жынысын белгілеңіз.
2. Көптік формаларын жасаңыз.
3. Әр септікті пайдаланып сөйлемдер жазыңыз.
4. Зат есімдерді жыныстарына қарай топтастырыңыз.
5. Зат есімдерді септіктер бойынша сұрақтарға жауап беріңіз.
Шешімдер
1. Мысал: "dům" – еркек
2. Мысал: "dům" – "domy" (көптік)
3. Мысал: "dům" - "Mám dům." (Менде үй бар.)
4. Мысал: Еркек: "dům", "stůl"; Әйел: "žena", "kniha"; Орта: "dítě", "auto"
5. Мысал: "Kdo má dům?" – "Já mám dům." (Кімде үй бар? – Менде үй бар.)