Language/Hebrew/Grammar/Review-of-Verbs/kk
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
Қазақ тілі
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Кіріспе
Иврит тілін үйрену барысында етістіктердің маңызы өте зор. Олар сөйлемнің негізін құрайды және біздің ойымызды, сезімімізді, әрекеттерімізді білдіреді. Етістіктерді дұрыс қолдану тілді меңгерудің басты элементі болып табылады. Бүгінгі сабақта біз етістіктердің грамматикасына, яғни қазіргі, өткен және болашақ шақтардағы етістіктердің формаларына тоқталамыз. Сондай-ақ, көмекші етістіктердің пайдалануын да қарастырамыз. Бұл сабақ "0 дан A1 деңгейіне Иврит курсы" аясында өтеді, сондықтан біз жаңадан бастаушы оқушыларға бағытталған материалдар ұсынамыз.
Етістіктердің түрлері
Етістіктер тілде әрекетті, күйді, немесе процессуалды білдіретіні белгілі. Олардың негізгі түрлері:
- Негізгі етістіктер - тікелей әрекетті білдіреді.
- Көмекші етістіктер - басқа етістіктермен бірге қолданылып, олардың мағынасын толықтырады.
Етістіктердің шақтары
Иврит тілінде етістіктер үш негізгі шаққа бөлінеді:
- Өткен шақ - өткенде болған әрекеттерді білдіреді.
- Қазіргі шақ - қазіргі уақытта болып жатқан әрекеттерді білдіреді.
- Болашақ шақ - болашақта орын алатын әрекеттерді білдіреді.
Өткен шақ
Өткен шақтағы етістіктердің формасы жыныс және санға байланысты өзгереді.
Сөздің түбіріне жұрнақтар қосу арқылы өткен шақта етістіктерді құрастыруға болады.
Мысалдар
| Hebrew | Pronunciation | Kazakh |
|---|---|---|
| אָכַל | akhal | жеді |
| שָׁתָה | shata | ішті |
| לָמַד | lamad | үйренді |
| עָבַר | avar | өтті |
| דִּבֵּר | diber | сөйледі |
Қазіргі шақ
Қазіргі шақта етістіктердің формасы да жыныс пен санға байланысты өзгереді.
Бұл форма әрекеттің қазіргі уақытта жүзеге асырылып жатқанын білдіреді.
Мысалдар
| Hebrew | Pronunciation | Kazakh |
|---|---|---|
| אוֹכֵל | okhel | жеп жатыр |
| שוֹתֶה | shoteh | ішіп жатыр |
| לוֹמֵד | lomed | үйреніп жатыр |
| עוֹבֵר | over | өтіп жатыр |
| מְדַבֵּר | medaber | сөйлеп жатыр |
Болашақ шақ
Болашақ шақта етістіктердің формасы да өзгереді, бірақ біз етістіктің түбіріне "י" (и) қосамыз.
Бұл форма болашақта болатын әрекеттерді білдіреді.
Мысалдар
| Hebrew | Pronunciation | Kazakh |
|---|---|---|
| אֹכֵל | okhel | жейтін болады |
| שֹׁתֶה | shoteh | ішетін болады |
| לוֹמֵד | lomed | үйренетін болады |
| עוֹבֵר | over | өтетін болады |
| מְדַבֵּר | medaber | сөйлейтін болады |
Көмекші етістіктер
Көмекші етістіктер негізгі етістіктермен бірге қолданылып, олардың мағынасын толықтырады.
Иврит тілінде "להיות" (лехйот) - "болу" етістігі ең көп қолданылатын көмекші етістік болып табылады.
Мысалдар
| Hebrew | Pronunciation | Kazakh |
|---|---|---|
| אני היה | ani haya | мен болдым |
| אתה תהיה | ata tiyeh | сен боласың |
| היא הייתה | hi hayta | ол (әйел) болды |
| הם יהיו | hem yihyu | олар болады |
| אנחנו היינו | anachnu hayinu | біз болдық |
Жаттығулар
Енді біз өткен, қазіргі және болашақ шақтағы етістіктерді қолдана отырып, бірнеше жаттығулар орындап көрейік.
Жаттығу 1
Берілген етістіктерді өткен шаққа ауыстырыңыз:
1. לאכול (жеу)
2. לשתות (ішу)
3. ללמוד (үйрену)
Жауаптар
1. אכל (жеді)
2. שתה (ішті)
3. למד (үйренді)
Жаттығу 2
Берілген етістіктерді қазіргі шаққа ауыстырыңыз:
1. לאכול (жеу)
2. לשתות (ішу)
3. ללמוד (үйрену)
Жауаптар
1. אוכל (жеп жатыр)
2. שותה (ішіп жатыр)
3. לומד (үйреніп жатыр)
Жаттығу 3
Берілген етістіктерді болашақ шаққа ауыстырыңыз:
1. לאכול (жеу)
2. לשתות (ішу)
3. ללמוד (үйрену)
Жауаптар
1. יאכל (жейтін болады)
2. ישתה (ішетін болады)
3. ילמד (үйренетін болады)
Жаттығу 4
Сөйлемдерді толтырыңыз:
1. אני ___ (ללמוד) עברית.
2. הוא ___ (ללכת) הביתה.
3. הם ___ (לשחק) כדורגל.
Жауаптар
1. אני לומד עברית. (Мен ивритті үйреніп жатырмын.)
2. הוא הולך הביתה. (Ол үйге бара жатыр.)
3. הם משחקים כדורגל. (Олар футбол ойнап жатыр.)
Жаттығу 5
Көмекші етістіктерді қолданып, сөйлемдер құрыңыз:
1. אני (להיות) תלמידה.
2. אתה (להיות) חבר שלי.
3. הם (להיות) משפחה.
Жауаптар
1. אני הייתי תלמידה. (Мен студент болдым.)
2. אתה תהיה חבר שלי. (Сен менің досым боласың.)
3. הם היו משפחה. (Олар отбасы болды.)
Жаттығу 6
Өткен шақтағы етістіктерді анықтаңыз:
1. אני ___ (לראות) סרט.
2. היא ___ (לשיר) שיר.
3. הם ___ (ללכת) לבית הספר.
Жауаптар
1. אני ראיתי סרט. (Мен фильм көрдім.)
2. היא שרה שיר. (Ол (әйел) ән салды.)
3. הם הלכו לבית הספר. (Олар мектепке барды.)
Жаттығу 7
Қазіргі шақтағы етістіктерді анықтаңыз:
1. אני ___ (לקרוא) ספר.
2. הוא ___ (לצייר) ציור.
3. הם ___ (לדבר) עברית.
Жауаптар
1. אני קורא ספר. (Мен кітап оқып жатырмын.)
2. הוא מצייר ציור. (Ол (еркек) сурет салып жатыр.)
3. הם מדברים עברית. (Олар ивритті сөйлеп жатыр.)
Жаттығу 8
Болашақ шақтағы етістіктерді анықтаңыз:
1. אני ___ (ללמוד) בשנה הבאה.
2. היא ___ (לנסוע) לחו"ל.
3. הם ___ (לעבוד) במשרד.
Жауаптар
1. אני אלמד בשנה הבאה. (Мен келесі жылы үйренетін боламын.)
2. היא תיסע לחו"ל. (Ол (әйел) шетелге барады.)
3. הם יעבדו במשרד. (Олар офисінде жұмыс істейтін болады.)
Жаттығу 9
Көмекші етістіктерді табыңыз:
1. אני ___ (להיות) מאושר.
2. אתה ___ (להיות) חכם.
3. הם ___ (להיות) טובים.
Жауаптар
1. אני הייתי מאושר. (Мен бақытты болдым.)
2. אתה תהיה חכם. (Сен ақылды боласың.)
3. הם היו טובים. (Олар жақсы болды.)
Жаттығу 10
Сөйлемдерді дұрыс етістікпен толтырыңыз:
1. אני ___ (לצחוק) על הבדיחה.
2. היא ___ (ללכת) לים.
3. הם ___ (לשחק) כדורסל.
Жауаптар
1. אני צוחק על הבדיחה. (Мен әзілге күліп жатырмын.)
2. היא הולכת לים. (Ол (әйел) теңізге бара жатыр.)
3. הם משחקים כדורסל. (Олар баскетбол ойнап жатыр.)