Language/Turkish/Grammar/Cases/az

From Polyglot Club WIKI
< Language‎ | Turkish‎ | Grammar‎ | Cases
Revision as of 04:54, 11 August 2024 by Maintenance script (talk | contribs) (Quick edit)
(diff) ← Older revision | Latest revision (diff) | Newer revision → (diff)
Jump to navigation Jump to search
Rate this lesson:
0.00
(0 votes)


Turkish-Language-PolyglotClub-Large.png
Türkçe → Dil Bilgisi → 0'dan A1'e Kurs → Durumlar

Giriş

Merhaba sevgili öğrenciler! Bugün Türkçe dilbilgisinin önemli bir bölümüne, yani "durumlar" konusuna adım atacağız. Türkçe'de durumlar, isimlerin cümle içindeki işlevini belirler ve cümlenin anlamını zenginleştirir. Bu dersimizde, Türkçe'deki altı temel durumu öğreneceğiz: nominatif, akuzatif, datif, genitif, ablative ve locative. Her bir durumun kullanımını örnekler ile açıklayacak ve ardından öğrendiklerinizi pekiştirmek için pratik yapacağız. Hadi başlayalım!

1. Nominatif Durum

Nominatif durum, öznenin belirtildiği durumdur. Cümlede kimin veya neyin yapıcı olduğunu gösterir. Türkçe'de nominatif durum genellikle bir isim ya da zamir ile ifade edilir ve ek almaz.

Örnekler

Türkçe Telaffuz Kuzey Azerbaycan Türkçesi
Ben öğretmenim. ben œʁɛtˈmɛnɪm Mən müəlliməm.
Kitap masada. kiˈtap maˈsada Kitab masa üstündədir.
Elma kırmızı. ˈɛlma kɯɾˈmɯzɯ Alma qırmızıdır.
O çocuk. o ˈtʃoːduk O uşaqdır.
Bu ev. bu ɛv Bu evdir.

2. Akuzatif Durum

Akuzatif durum, nesne durumudur. Cümlede öznenin neyi veya kimi etkilediğini belirtir. Akuzatif durum, genellikle "-ı", "-i", "-u" veya "-ü" ekleri ile ifade edilir.

Örnekler

Türkçe Telaffuz Kuzey Azerbaycan Türkçesi
Ben kitabı okudum. ben kiˈtabɯ oˈkudum Mən kitabı oxudum.
O elmayı yedi. o ɛlˈmaɯ ˈjɛdɪ O almadan yedi.
Biz filmi izledik. biz ˈfilmɯ ˈizlɛdɪk Biz filmi izlədik.
Ali çiçekleri suladı. aˈli tʃiˈtʃɛkɾɛɪ suˈladɯ Ali çiçəkləri suladı.
Sen arabayı park et. sɛn aɾaˈbajɯ pɑɾk ɛt Sən avtomobili park et.

3. Datif Durum

Datif durum, yönelme durumudur. Cümlede bir yere veya kişiye yönelişi ifade eder. Datif durum, genellikle "-a", "-e" ekleri ile gösterilir.

Örnekler

Türkçe Telaffuz Kuzey Azerbaycan Türkçesi
Kitabı Ali'ye verdim. kiˈtabɯ aˈliːjɛ ˈvɛɾdɪm Kitabı Aliyə verdim.
Elmayı anneme götürdüm. ɛlˈmaɯ anˈnɛmɛ ɡøˈtʏɾdʏm Almaları anamıza apardım.
Çiçekleri öğretmene getirdim. tʃiˈtʃɛkɾɛɪ œʁɛtˈmɛnɛ ɡɛˈtiɾdɪm Çiçəkləri müəllimə gətirdim.
Arkadaşımın evine gidiyorum. aʁˈkaˈdaʃɯmɯn ɛˈvɪnɛ ɡɪˈdiːjoɾum Dostumun evinə gedirəm.
Kitapları kütüphaneye bırak. kiˈtapɯɾɯ kʏˈtypʰaːnɛˈjɛ bɯˈɾak Kitabları kitabxanaya qoy.

4. Genitif Durum

Genitif durum, aitlik veya sahiplik bildiren durumdur. Cümlede bir şeyin kime ait olduğunu belirtir. Genitif durum, genellikle "-ın", "-in", "-un", "-ün" ekleri ile gösterilir.

Örnekler

Türkçe Telaffuz Kuzey Azerbaycan Türkçesi
Bu kitabın rengi mavi. bu kiˈtabɯn ˈɾɛŋɡɪ maˈvi Bu kitabın rəngi mavi.
Ali'nin evi çok güzel. aˈliːnɪn ɛˈvɪ tʃɔk ɡyˈzɛl Alinin evi çox gözəldir.
Annemin arkadaşları burada. anˈnɛmɪn aʁˈkaˈdaʃɫaɾɯ buˈɾada Anamın dostları buradadır.
Bu kalemin ucu kırık. bu kaˈlɛmɪn uˈdʒu kɯˈɾɯk Bu qələmimin ucu qırıqdır.
Kedi'nin evi nerede? ˈkɛdɪnɪn ɛˈvɪ nɛˈɾɛdɛ Pişiyin evi haradadır?

5. Ablatif Durum

Ablatif durum, çıkma durumudur. Cümlede bir şeyin nereden geldiğini belirtir. Ablatif durum, genellikle "-dan", "-den", "-tan", "-ten" ekleri ile gösterilir.

Örnekler

Türkçe Telaffuz Kuzey Azerbaycan Türkçesi
Okuldan geldim. oˈkulˌdɑn ˈɡɛldɪm Məktəbdən gəldim.
Evden çıkıyorum. ɛvˈdɛn tʃɯˈkɪjoːɾum Evdən çıxıram.
Ali'den haber aldım. aˈliːdɛn haˈbɛɾ ˈaldɪm Alidən xəbər aldım.
Kitaplardan öğreniyorum. kiˈtapˌlaɾdɑn œʁɛˈnɪjoːɾum Kitablardan öyrənirəm.
Çantamdan anahtar düştü. ˈtʃɑnˌtəmdɑn aˈnaːtaɾ dyʃˈtʏ Çantamdan açar düşdü.

6. Locative Durum

Locative durum, bulunma durumudur. Cümlede bir nesnenin nerede bulunduğunu belirtir. Locative durum, genellikle "-da", "-de", "-ta", "-te" ekleri ile gösterilir.

Örnekler

Türkçe Telaffuz Kuzey Azerbaycan Türkçesi
Kitap masada. kiˈtap maˈsada Kitab masa üstündədir.
Kedi evde. ˈkɛdɪ ɛvˈdɛ Pişik evdədir.
Ali okulda. aˈliː oˈkulˌdɑ Ali məktəbdədir.
Çiçek bahçede. tʃiˈtʃɛk bɑˈhʧɛdɛ Çiçək bağıdadır.
Araba yolda. aˈɾaba jɔˈlda Avtomobil yoldadır.

Uygulama Alıştırmaları

1. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun durum ekleri ile doldurun.

  • Ben _____ (kitap) okuyorum. (nominatif)
  • Ali _____ (elma) yiyor. (akuzatif)
  • Kedi _____ (ev) gidiyor. (datif)
  • Bu _____ (kalem) rengi. (genitif)
  • Okul _____ (gel) geldi. (ablatif)
  • Masa _____ (bulun) var. (locative)

2. Aşağıdaki cümleleri doğru duruma dönüştürün.

  • Ben evdeyim. (ablative)
  • Ali kitabı okuyor. (nominatif)
  • Kedi anneden geliyor. (datif)
  • Elmanın rengi çok güzel. (akuzatif)
  • Sen arabayı park ettin. (locative)

3. Verilen cümlelerden hangileri doğrudur? İşaretleyin.

  • a) O okulda öğreniyor.
  • b) Kitapları masada bırak.
  • c) Ben evden geldim.
  • d) Ali kitabı okuyor.

4. Aşağıdaki cümleleri duruma göre gruplandırın.

  • "Kedi bahçede." (locative)
  • "Kitap masada." (locative)
  • "Ben evdeyim." (ablative)
  • "Ali elmayı yiyor." (akuzatif)

5. Kendi cümlelerinizi oluşturarak durumu uygulayın.

  • Nominatif:
  • Akuzatif:
  • Datif:
  • Genitif:
  • Ablatif:
  • Locative:

Çözüm ve Açıklamalar

1. Cevaplar:

  • Ben kitabı okuyorum. (nominatif)
  • Ali elmayı yiyor. (akuzatif)
  • Kedi eve gidiyor. (datif)
  • Bu kalemin rengi. (genitif)
  • Okuldan geldi. (ablatif)
  • Masa üstünde var. (locative)

2. Dönüşüm Cevapları:

  • Ben evden geldim. (ablative)
  • Ali kitabı okuyor. (nominatif)
  • Kedi anneden geliyor. (datif)
  • Elmanın rengi çok güzel. (akuzatif)
  • Sen araba park ettin. (locative)

3. Doğru Cevaplar:

  • a) Doğru
  • b) Doğru
  • c) Doğru
  • d) Doğru

4. Gruplandırma:

  • "Kedi bahçede." (locative)
  • "Kitap masada." (locative)
  • "Ben evdeyim." (ablative)
  • "Ali elmayı yiyor." (akuzatif)

5. Öğrenci cümleleri kendi yanıtlarıdır.

Türk Dili - 0'dan A1'e Kadar Kursu - İçindekiler


Türk Alfabesi


Temel Dil Bilgisi


Karmaşık Dil Bilgisi


Günlük İfadeler


Sayılar ve Saat


Türk Kültürü


Günlük Hayat


Other lessons


Contributors

Maintenance script

Create a new Lesson

Retrieved from "https://polyglotclub.com/wiki/index.php?title=Language/Turkish/Grammar/Cases/az&oldid=303963"