Language/Turkish/Grammar/Conditional-Sentences/kk
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
Қазақ тілі
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Кіріспе[edit | edit source]
Түрік тілінде шартты сөйлемдер — өте маңызды тақырыптардың бірі. Олар бізге белгілі бір жағдайларға байланысты іс-әрекеттерді, болашақтағы мүмкіндіктер мен болжамдарды білдіруге мүмкіндік береді. Мысалы, "Егер жаңбыр жаусақ, үйде отырамыз" деген сөйлем арқылы біз белгілі бір шарттың орындалуы жағдайында не болатынын көрсетеміз. Осы сабақта біз шартты сөйлемдердің құрылымын, қолданылуын және мысалдарын қарастырамыз.
Шартты сөйлемдерді дұрыс құрастыру, күнделікті сөйлесу барысында және жазбаша тілде өз ойымызды айқын жеткізу үшін өте маңызды. Бүгінгі сабағымызда біз шартты сөйлемдердің құрылысын талдаймыз, 20 мысал арқылы түсіндіреміз және 10 жаттығу арқылы дағдыларыңызды жетілдіреміз.
Шартты сөйлемдердің құрылымы[edit | edit source]
Шартты сөйлемдер түрік тілінде "eğer" (егер) сөзін қолдану арқылы жасалады. Бұл сөз шартты білдіреді. Шартты сөйлемдердің құрылымы, әдетте, мынадай:
- Егер + шарт + нәтиже
Мысалы: Егер мен мектепке барсам, сабаққа үлгеремін.
Мысалдар[edit | edit source]
| Түрік | Дыбысталу | Қазақ |
|---|---|---|
| Eğer yağmur yağarsa, evde kalırım. | eˈɾ jaˈmuɾ jaˈaɾsa, evˈde kaˈlɯɾɯm. | Егер жаңбыр жауса, үйде отырамын. |
| Eğer koşarsan, sağlıklı olursun. | eˈɾ koˈʃaɾsan, saˈɯklɯ oluˈɾsun. | Егер сен жүгірсең, сау боласың. |
| Eğer sınavdan geçersen, mutlaka kutlayacağım. | eˈɾ sɯˈnavdan ɟeˈʧeɾsen, mutˈlaː kuˈtlaˈjɑːdʒam. | Егер сен емтиханнан өтсең, мен сені міндетті түрде құттықтаймын. |
| Eğer hava güzel olursa, pikniğe gideceğiz. | eˈɾ haˈva ɟyˈzel oˈluɾsa, pikˈniɟe ɟiˈdeˈʤeɪz. | Егер ауа-райы жақсы болса, пикникке барамыз. |
| Eğer gelmezsen, seni özlerim. | eˈɾ ɟelˈmeɾsen, seˈni œzˈleɾim. | Егер сен келмесең, мен сені сағынарым. |
| Eğer çalışırsan, başarılı olursun. | eˈɾ tʃaˈlɯʃɯɾsan, baˈʃaˈrɯlɯ oluˈɾsun. | Егер сен жұмыс істесең, табысты боласың. |
| Eğer uykusuz kalırsan, başın ağrır. | eˈɾ uˈjkuˌsuː kalɯɾsan, baˈʃɯn aˈɯɾɯɾ. | Егер сен ұйқысыз қалсаң, басың ауырады. |
| Eğer çok çalışırsan, iyi not alırsın. | eˈɾ tʃok tʃaˈlɯʃɯɾsan, iˈi not aˈlɯɾsɯn. | Егер сен көп жұмыс істесең, жақсы баға аласың. |
| Eğer zamanında gelmezsen, seni beklemem. | eˈɾ zaˈmɯnɯnda ɟelˈmeɾsen, seˈni bekˈleˈmem. | Егер сен уақытында келмесең, мен сені күтпеймін. |
| Eğer kitap okursan, daha bilgili olursun. | eˈɾ kiˈtap oˈkuɾsan, dɯˈha bilˈɟili oluˈɾsun. | Егер сен кітап оқысаң, әлдеқайда білімді боласың. |
Шартты сөйлемдердің қолданылуы[edit | edit source]
Шартты сөйлемдер бірнеше жағдайларда қолданылуы мүмкін:
- Болжамдар: Егер біз ертең күн ашық болса, саябаққа барамыз.
- Тапсырмалар: Егер сен мені шақырсаң, мен барамын.
- Себеп-салдар: Егер мен ақша тапсам, жаңа телефон сатып аламын.
- Кеңестер: Егер ауырсаң, дәрі іш.
Жаттығулар[edit | edit source]
1. "Егер" сөзін пайдаланып, шартты сөйлемдер құрыңыз.
2. Берілген сөйлемдерді шартты сөйлемдерге айналдырыңыз.
3. Өз тәжірибеңізден мысал келтіріңіз.
4. Шартты сөйлемдердегі "eğer" сөзінің орнына басқа сөздерді қолданып көріңіз.
5. Сөйлемдерді дұрыс ретке келтіріңіз.
Жауаптар мен түсіндірулер[edit | edit source]
1. Студенттер өз сөйлемдерін құрастыруы керек.
2. Сөйлемдер: "Мен мектепке барамын" → "Егер мен мектепке барсам, сабаққа үлгеремін."
3. Студенттердің тәжірибелері әр түрлі болуы мүмкін.
4. Мысалы: "Егер" сөзін "şayet" (егер, егер) сөзінен алмастыру.
5. Сөйлемдерді дұрыс реттеуді үйрету.
Басқа сабақтар[edit | edit source]
- Complete 0 to A1 Course → Grammar → Причастия
- 0-ден A1 дейінгі курстар → Грамматика → Сөйлемдер
- Complete 0 to A1 Курсі → Грамматика → Ешімдіктер
- 0-ден A1-ге дейінгі курстар → Грамматика → Тышқы және ішкі қатарлары
- 0 to A1 Course
- Курс 0 до A1 → Грамматика → Прилагательные
- 0-ден А1-ге дейінгі курстар → Тіл грамматикасы → Төртіліктер
- 0 to A1 Course → Grammar → Pronunciation
- 0 to A1 Course → Grammar → Nouns