Language/Kazakh/Grammar/Compound-Prepositions-and-Postpositions/az
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Giriş[edit | edit source]
Kazakh dilində prepozisiyalar və postpozisiyalar cümlələrin quruluşunda mühüm rol oynayır. Bu dərs, birləşmiş prepozisiyaların və postpozisiyaların istifadəsini öyrənmək üçün nəzərdə tutulub. Bu anlayışları başa düşmək, daha mürəkkəb cümlələr qurmağa və ünsiyyət bacarıqlarını inkişaf etdirməyə kömək edəcək. Birləşmiş prepozisiyalar və postpozisiyalar, ayrı-ayrı prepozisiyaların və postpozisiyaların bir araya gələrək yeni mənalar yaratmasıdır. Bu dərsdə, bu anlayışları daha ətraflı öyrənəcək, nümunələr baxımından zəngin bir məzmun təqdim edəcəyik.
Birləşmiş Prepozisiyalar[edit | edit source]
Birləşmiş prepozisiyalar, iki və ya daha çox prepozisiyanın bir araya gələrək yeni bir mənada ifadə olunmasıdır. Bu prepozisiyalar, cümlələrin daha dəqiq və zəngin olmasına kömək edir. Kazakh dilində bir neçə birləşmiş prepozisiya mövcuddur.
Nümunələr[edit | edit source]
| Kazakh | Tələffüz | North Azerbaijani |
|---|---|---|
| ішіне | iʃine | içində |
| арасында | arasynda | arasında |
| алдынан | aldynan | önündən |
| сыртында | syrtynda | xaricində |
| үстündə | üstünde | üstündə |
| соңында | soŋynda | sonunda |
| алдымен | aldymen | əvvəlcə |
| кейінгі | keyingi | sonra |
| алдында | aldynda | qarşısında |
| ортасында | ortasynda | ortasında |
Birləşmiş Postpozisiyalar[edit | edit source]
Birləşmiş postpozisiyalar, prepozisiyalar kimi, cümlələrdə əşyanın, şəxsiyyətin və ya hadisənin yerləşdiyi yeri, yönünü və ya vəziyyətini ifadə edir. Onlar da bir neçə postpozisiyanın bir araya gələrək yeni bir mənada ifadə olunmasıdır.
Nümunələr[edit | edit source]
| Kazakh | Tələffüz | North Azerbaijani |
|---|---|---|
| артында | artynda | arxasında |
| жанында | janında | yanında |
| үстündə | üstünde | üstündə |
| ішінде | ishinde | içində |
| алдында | aldynda | qarşısında |
| сыртында | syrtynda | xaricində |
| сонында | soňynda | sonunda |
| қасында | qasynda | yanında |
| алдымен | aldymen | əvvəldə |
| арасында | arasynda | arasında |
Birləşmiş Prepozisiyaların İstifadəsi[edit | edit source]
Birləşmiş prepozisiyaların istifadəsi, danışıqda və yazıda mənaları daha aydın və dəqiq ifadə etməyə kömək edir. Məsələn, "арасында" (arasında) ifadəsi, iki şəxs və ya obyekt arasında olan əlaqəni göstərir.
Birləşmiş Postpozisiyaların İstifadəsi[edit | edit source]
Birləşmiş postpozisiyalar, cümlələrin sonunda kimin, nəyin və haranın olduğunu izah edir. Məsələn, "жанында" (yanında) ifadəsi, bir şeyin digər bir şeyin yanında olduğunu bildirir.
Məşq 1: Birləşmiş Prepozisiyaları Tanıma[edit | edit source]
Aşağıdakı cümlələrdə birləşmiş prepozisiyaların hansı olduğunu tapın: 1. Мен үйдің ішінде отырмын. (Mən evin içindəyəm.) 2. Кітаптар үстінде жатыр. (Kitablar üstündədir.) 3. Автобус аялдама алдында күтеді. (Avtobus dayanacağın qarşısında gözləyir.)
Həlləri[edit | edit source]
1. "ішінде" 2. "üstündə" 3. "алдында"
Məşq 2: Birləşmiş Postpozisiyaları Tanıma[edit | edit source]
Aşağıdakı cümlələrdə birləşmiş postpozisiyaların hansı olduğunu tapın: 1. Ол менің жанымда отыр. (O, mənim yanımdadır.) 2. Кітаптар үстінде жатыр. (Kitablar üstündədir.) 3. Мектəb артында парк var. (Məktəbin arxasında park var.)
Həlləri[edit | edit source]
1. "жанымда" 2. "үстінде" 3. "артында"
Məşq 3: Cümlələri Tamamlama[edit | edit source]
Aşağıdakı cümlələri birləşmiş prepozisiyalarla tamamlayın: 1. Мен __________ (üstündə) отырмын. 2. Кітап __________ (ішінде) жатыр. 3. Автобус __________ (алдында) gözləyir.
Həlləri[edit | edit source]
1. "үstdə" 2. "içində" 3. "aldında"
Məşq 4: Cümlələri Düzgün Quraşdırma[edit | edit source]
Aşağıdakı sözləri düzgün cümlələrdə birləşmiş prepozisiyalardan istifadə edərək quraşdırın: 1. (жанында, мен, кітап, отыр) 2. (артında, мектеп, жерде, тұр) 3. (арасында, екі, ойыншы, тұр)
Həlləri[edit | edit source]
1. Mən kitabın yanında otururam. 2. Məktəbin arxasında yer var. 3. İki oyunçunun arasında durur.
Məşq 5: Həqiqi Həyat Scenariləri[edit | edit source]
Aşağıdakı situasiyalarda birləşmiş prepozisiyaları istifadə edin: 1. Bir dostunuza evdəki yeri izah edin. 2. Bir restoranın yanında bir yer tapın. 3. Bir parka necə gedəcəyinizi izah edin.
Həlləri[edit | edit source]
1. "Evdə, mətbəxin içində masa var." 2. "Restoranın yanında gözəl bir park var." 3. "Parka getmək üçün yolun sonunda dönün."
Məşq 6: Sözlərin İstifadəsi[edit | edit source]
Aşağıdakı cümlələrdə birləşmiş postpozisiyaları istifadə edin: 1. Mən __________ (arxasında) dayanırım. 2. Kitab __________ (yanında)dir. 3. Dəniz __________ (kənarında) otururam.
Həlləri[edit | edit source]
1. "arxasında" 2. "yanında" 3. "kənarında"
Məşq 7: Sözlərin Düzgün İstifadəsi[edit | edit source]
Aşağıdakı cümlələrdə birləşmiş prepozisiyaları düzgün şəkildə istifadə edin: 1. Mən __________ (içində) otururam. 2. Sən __________ (üstünde) durursan. 3. Onlar __________ (sonunda) gözləyir.
Həlləri[edit | edit source]
1. "içində" 2. "üstündə" 3. "sonunda"
Məşq 8: Qısa Məlumat Yazın[edit | edit source]
Bir cümlədə birləşmiş prepozisiyalardan istifadə edərək qısa bir məlumat yazın. Məsələn: "Mən evin içindəyəm və kitabın yanındayam."
Məşq 9: Müzakirə Edin[edit | edit source]
Tələbələrlə birləşmiş prepozisiyaların və postpozisiyaların gündəlik həyatda necə istifadə edildiyini müzakirə edin. Onların düşündüyü yeni nümunələri paylaşmalarını istəyin.
Məşq 10: Yaradıcı Yazma[edit | edit source]
Dərs haqqında düşünərək bir hekayə yazın və birləşmiş prepozisiyalardan istifadə edin. Hekayənizdə müxtəlif yerləri, zamanları və vəziyyətləri ifadə etməyə çalışın.