Language/Kazakh/Grammar/Modal-Adverbs/az
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Giriş[edit | edit source]
Modal zərflər Kazax dilindəki qrammatikanın vacib bir hissəsidir. Onlar bir cümlədəki duyğuları, əminliyi, şübhəni və digər münasibətləri ifadə etmək üçün istifadə olunur. Bu dərs, tələbələrə modal zərflərin necə işlədiyini anlamaq və onları doğru bir şəkildə istifadə etmək üçün kömək edəcək. Modal zərflər, cümələrin mənasını dəyişmək və daha ifadəli olmasına imkan tanımaq üçün əhəmiyyətlidir. Bu dərsdə aşağıdakı mövzulara toxunacağıq:
Modal Zərflərin Anlamı[edit | edit source]
Modal zərflər, bir cümlədəki fiilin mənasını genişləndirən və ya dəyişdirən sözlərdir. Onlar cümlənin tərkibində əminlik, şübhə, mümkünlük və ya ehtimal göstərir. Kazax dilindəki modal zərfləri anlamaq, danışıq zamanı daha təsirli və dəqiq olmaq üçün əhəmiyyətlidir.
Əsas Modal Zərflər[edit | edit source]
Kazax dilindəki bəzi əsas modal zərfləri bunlardır:
- **мүмкін (mümkіn)** - mümkün
- **әрине (ärine)** - əlbəttə
- **әлем (älem)** - bəlkə
- **әсіресе (äsіrese)** - xüsusilə
- **мүмкін емес (mümkіn emes)** - mümkün deyil
- **шамасы (şamasy)** - ehtimal ki
- **дәл (däl)** - dəqiq
- **сөз жоқ (söz joq)** - şübhəsiz
Modal Zərflərin İstifadəsi[edit | edit source]
Modal zərflər, cümlələrdə öz yerini taparaq, fiilin mənasını dəyişdirir. Onları istifadə edərək öz duyğularınızı və münasibətlərinizi ifadə edə biləcəksiniz. Gəlin, bu zərflərin bir neçə nümunəsinə baxaq.
| Kazakh | Pronunciation | North Azerbaijani |
|---|---|---|
| Бұл мүмкін. | Bul mümkin. | Bu mümkündür. |
| Әрине, мен келемін. | Ärine, men kelemіn. | Əlbəttə, mən gələcəyəm. |
| Ол әлем. | Ol älem. | O, bəlkə. |
| Әсіресе, бүгін. | Äsіrese, bügіn. | Xüsusilə, bu gün. |
| Бұл мүмкін емес. | Bul mümkin emes. | Bu mümkün deyil. |
| Шамасы, ол кешik. | Şamasy, ol keşik. | Ehtimal ki, o gecikəcək. |
| Бұл дәл. | Bul däl. | Bu dəqiqdir. |
| Сөз жоқ, мен gəlirəm. | Söz joq, men gəlіrem. | Şübhəsiz, mən gəlirəm. |
Modal Zərflərin Qrammatik Qaydalari[edit | edit source]
Modal zərflər, cümlənin mərkəzi fiilindən əvvəl gəlir. Onların düzgün istifadə edilməsi, cümlənin anlamını tamamlamağa kömək edəcəkdir.
= Cümlə Quruluşu[edit | edit source]
Modal zərflərin cümlədəki yeri aşağıdakı kimidir: 1. Modal zərf 2. Fiil 3. Qalan cümlə
Nümunələr: - **Әрине, мен келемін.** (Əlbəttə, mən gələcəyəm.) - **Шамасы, ол кешik.** (Ehtimal ki, o gecikəcək.)
Nümunələr[edit | edit source]
İndi daha çox nümunəyə baxaq. Aşağıda modal zərflərin istifadəsinə dair əlavə cümlələr görəcəksiniz.
| Kazakh | Pronunciation | North Azerbaijani |
|---|---|---|
| Мен мүмкін, кешкі асқа gələcəyəm. | Men mümkin, keşki asqa keläjäm. | Mən mümkündür, axşam yeməyinə gələcəyəm. |
| Әрине, өз işimi bitirəcəyəm. | Ärine, öz işimі bitіrіjäm. | Əlbəttə, öz işimi bitirəcəyəm. |
| Ол әлем, gəlir. | Ol älem, kelіr. | O, bəlkə, gəlir. |
| Әсіресе, kitabı oxumaq istəyirəm. | Äsіrese, kitabı oqımaq istіyirem. | Xüsusilə, kitabı oxumaq istəyirəm. |
| Бұл мүмкін емес, onu etmək. | Bul mümkin emes, onı etmək. | Bu mümkün deyil, onu etmək. |
| Шамасы, hava soyuq olacaq. | Şamasy, hava soyuq bolacaq. | Ehtimal ki, hava soyuq olacaq. |
| Мен дәл düşündüm. | Men däl düşündüm. | Mən dəqiq düşündüm. |
| Сөз жоқ, bu doğru. | Söz joq, bu doru. | Şübhəsiz, bu doğrudur. |
Təcrübələr[edit | edit source]
İndi isə modal zərflərin istifadəsini daha yaxşı anlamaq üçün bir neçə təcrübə edək. Aşağıdakı tapşırıqları yerinə yetirin:
Tapşırıq 1: Cümlələri tamamla[edit | edit source]
Aşağıdakı cümlələrdəki boş yerləri uyğun modal zərflərlə doldurun: 1. **Бұл _____ (mümkün) емес.** 2. **Әрине, mən _____ (gəlmək) istəyirəm.** 3. **Şamасы, hava _____ (soyuq) olacaq.**
- Cavablar:**
1. mümkün 2. gəlmək 3. soyuq
Tapşırıq 2: Cümlə qur[edit | edit source]
Verilmiş modal zərfləri istifadə edərək cümlə qurun: 1. **мүмкін** (xüsusilə) 2. **әлем** (gələcək) 3. **әсіресе** (gözəl)
- Cavablar:**
1. Mümkün, bu xüsusilə gözəl olacaq. 2. Bəlkə, o gələcək. 3. Xüsusilə, o gözəl görünür.
Tapşırıq 3: Sual yarat[edit | edit source]
Aşağıdakı cümlələrə sual yaradın: 1. **O, gələcək.** 2. **Bu, mümkün deyil.**
- Cavablar:**
1. **O, gələcəkmi?** 2. **Bu, mümkün deyilmi?**
Tapşırıq 4: Cümlə dəyişdir[edit | edit source]
Aşağıdakı cümlələri uyğun modal zərflərlə dəyişdirin: 1. **Mən evdə olacağam.** 2. **O, bunu edə bilər.**
- Cavablar:**
1. **Mən evdə olacağam, bəlkə.** 2. **O, bunu edə bilər, əlbəttə.**
Tapşırıq 5: Hər cümləni tənqid et[edit | edit source]
Aşağıdakı cümlələrdəki modal zərfləri tənqid edin: 1. **Bu, çox gözəl.** 2. **Mümkün deyil.**
- Cavablar:**
1. **Bu, çox gözəl, əlbəttə.** 2. **Bu, çox mümkün deyil.**
Tapşırıq 6: Bağlantı qur[edit | edit source]
Verilmiş cümlələri modal zərflərlə birləşdirin: 1. **Bu, gözəl.** 2. **Mümkün.**
- Cavablar:**
1. **Bu, gözəl, mümkün.**
Tapşırıq 7: Sözləri dəyişdir[edit | edit source]
Aşağıdakı sözləri modal zərflərlə dəyişdirin: 1. **Bu, mümkündür.** 2. **O, gələcək.**
- Cavablar:**
1. **Bu, bəlkə mümkündür.** 2. **O, bəlkə gələcək.**
Tapşırıq 8: Sual-cavab yaradın[edit | edit source]
Verilmiş cümlələrdən istifadə edərək sual-cavab yaradın: 1. **Mümkün, sən gələcəksən.** 2. **O, bəlkə gələcək.**
- Cavablar:**
1. **Mümkünmü, sən gələcəksən?** 2. **O, bəlkə gələcəkmi?**
Tapşırıq 9: Aşağıdakı cümlələri tənqid edin[edit | edit source]
Aşağıdakı cümlələri tənqid edin: 1. **Bu, gözəl.** 2. **Mümkün deyil.** 3. **O, gələcək.**
- Cavablar:**
1. **Bu, gözəl, əlbəttə.** 2. **Bu, mümkün deyil, şübhəsiz.** 3. **O, gələcək, bəlkə.**
Tapşırıq 10: Cümlələri yenidən yazın[edit | edit source]
Aşağıdakı cümlələri yenidən yazın: 1. **Mümkün, bu gözəl.** 2. **O, gələcək.**
- Cavablar:**
1. **Bu, mümkündür, əlbəttə ki, gözəldir.** 2. **O, gələcək, bəlkə.**
Nəticə[edit | edit source]
Bu dərsdə modal zərfləri öyrənərək, Kazax dilindəki cümlələrinizi daha ifadəli və maraqlı edə biləcəksiniz. Modal zərflərin düzgün istifadəsi, həm danışıq, həm də yazılı ifadələrinizdə əhəmiyyətlidir. Unutmayın ki, hər bir zərfin öz yeri və mənası var, buna görə də onları öyrənmək və praktikada tətbiq etmək vacibdir.