Language/Kazakh/Grammar/Consonants/az
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Giriş[edit | edit source]
Kazax dili, öz zəngin tarixi və mədəniyyəti ilə dolu bir dildir. Bu dilin qrammatikası, onun fonetik strukturu ilə sıx bağlıdır. Samitlər, dilin sözlərini formalaşdıran və onların mənasını daşıyan əsas elementlərdir. Bu dərsdə, Kazax dilindəki samitlərin əsaslarını öyrənəcəyik, onların tələffüzünü anlayacağıq və bu bilikləri praktiki məşqlərlə inkişaf etdirəcəyik. Bu, Kazax dilini öyrənməyə başlayanlar üçün əvəzsiz bir addımdır.
Samitlərin Növləri[edit | edit source]
Kazax dilində samitlər iki əsas qrupda təsnif edilir:
- Səsli samitlər (səsli tələffüz edilən)
- Səssiz samitlər (səssiz tələffüz edilən)
Hər bir qrup öz içində müxtəlif alt qruplara bölünür. Aşağıda bu samitlərin əsasları haqqında daha ətraflı məlumat verəcəyik.
Səsli Samitlər[edit | edit source]
Səsli samitlər, tələffüz edildikdə səsin meydana gəldiyi samitlərdir. Onlar aşağıdakı şəkildə təsnif edilir:
- Qısa səsli samitlər: qısa tələffüz olunan samitlərdir.
- Uzun səsli samitlər: uzun tələffüz olunan samitlərdir.
Səssiz Samitlər[edit | edit source]
Səssiz samitlər, tələffüz edildikdə səsin meydana gəlmədiyi samitlərdir. Onlar aşağıdakı kimi təsnif edilir:
- Böyük səssiz samitlər: daha yüksək tələffüz olunan samitlərdir.
- Kiçik səssiz samitlər: daha aşağı tələffüz olunan samitlərdir.
Samitlərin Tələffüzü[edit | edit source]
Kazax dilində samitlərin tələffüzü, onların yazılışından fərqli ola bilər. Hər bir samitin tələffüzünü öyrənmək, dilin düzgün istifadə edilməsi üçün vacibdir. Aşağıda Kazax samitlərinin tələffüz nümunələrini təqdim edirik.
| Kazakh | Pronunciation | North Azerbaijani |
|---|---|---|
| б | b | b |
| п | p | p |
| м | m | m |
| н | n | n |
| г | ɡ | g |
| к | k | k |
| т | t | t |
| д | d | d |
| с | s | s |
| ж | ʒ | j |
| й | j | y |
| х | x | x |
| ф | f | f |
| в | v | v |
| л | l | l |
| р | r | r |
| ш | ʃ | ş |
| ч | tʃ | ç |
| з | z | z |
| ц | ts | ts |
| ң | ŋ | ng |
Bu cədvəldəki samitlərin tələffüzü, onların Kazax dilindəki tələffüzündən ibarətdir. İndi bu samitlərin hər birini daha ətraflı öyrənəcəyik.
Samitlərin Qrammatik Qaydalari[edit | edit source]
Kazax dilində samitlərin qrammatik qaydaları, onların cümlədəki yerini müəyyən edir. Samitlərin istifadəsi cümlənin mənasını tamamilə dəyişə bilər. Məsələn:
- Böyük samitlər: Adətən cümlənin başında və ya ortasında yerləşir.
- Kiçik samitlər: Adətən cümlənin sonunda yerləşir.
Məşqlər[edit | edit source]
İndi qazandığımız bilikləri tətbiq etmək üçün bir neçə məşq edəcəyik. Aşağıdakı tapşırıqları yerinə yetirin:
1. Aşağıdakı cümlələrdəki samitləri müəyyən edin:
- Кітап оқып жатырмын.
- Менің атым Али.
2. Aşağıdakı samitləri tələffüz edin:
- ж
- д
- х
3. Aşağıdakı cümlələri tamamlayın:
- Адам ... келеді. (сəssiz samit)
- Күн ... жарқырайды. (səsli samit)
4. Hər bir samitin tələffüzünü düzgün qeyd edin:
- ф
- л
- ч
5. Aşağıdakı samitləri cədvəldəki tələffüzü ilə birləşdirin:
- м → ___
- п → ___
6. Hər bir cümlədəki samitlərin sayını sayın:
- Мен мектепке барамын.
- Ана мен баласы.
7. Samitlərin istifadəsi ilə bir cümlə yazın:
- ________________
8. Hər bir cümlədəki səsli samitləri qeyd edin:
- Жаздың алғашқы күні.
- Кітаптар өте қызықты.
9. Aşağıdakı samitlərin tələffüzünü yazın:
- г
- н
- с
10. Aşağıdakı cümlənin mənasını izah edin:
- Ауылда тыныш.
Həllər[edit | edit source]
1. Cümlelerdeki samitlər: К, т, п; М, н, г.
2. Tələffüz: ж [ʒ], д [d], х [x].
3. Tamamlanmış cümlələr: Адам келе жатыр; Күн жарқырайды.
4. Tələffüz: ф [f], л [l], ч [tʃ].
5. Cədvəldəki tələffüz: м → m; п → p.
6. Samitlərin sayı: 4 (Мен мектепке барамын); 6 (Ана мен баласы).
7. Yazılan cümlə: (Tələbənin cümləsi).
8. Səsli samitlər: а, ы; а, ы.
9. Tələffüz: г [ɡ], н [n], с [s].
10. Mənası: Kənddə sakitdir.