Language/German/Grammar/Present-Tense/kk
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
Қазақ тілі
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Кіріспе[edit | edit source]
Неміс тілінде қазіргі уақыт (Präsens) - өте маңызды уақыт. Ол тек қазіргі оқиғаларды ғана емес, сонымен қатар болашақ жоспарларды, әдеттерді және жалпы шындықтарды да білдіреді. Бұл сабақта біз қазіргі уақытты күнделікті өмірдегі түрлі жағдайларда қалай қолдануға болатынын үйренеміз. Біз тұрақты және тұрақсыз етістіктерді қарастырамыз, оларды дұрыс қолдану дағдыларын дамытуға назар аударамыз. Сабақтың құрылымы төмендегідей:
Қазіргі уақыттың құрылымы[edit | edit source]
Етістіктің қазіргі уақыттағы формасы субъектінің тұлғасына байланысты өзгереді. Неміс тіліндегі етістіктердің үш негізгі түрі бар: тұрақты, тұрақсыз және аралас. Біз алдымен тұрақты етістіктерді қарастырамыз.
Тұрақты етістіктер[edit | edit source]
Тұрақты етістіктердің қазіргі уақыттағы формалары қарапайым ережелер бойынша өзгертіледі. Мысалы, "spielen" (ойнау) етістігін алайық:
| Неміс | Айтылуы | Қазақ |
|---|---|---|
| ich spiele | их шпи́ле | Мен ойнаймын |
| du spielst | ду шпи́лест | Сен ойнайсың |
| er/sie/es spielt | эр/зи/эс шпи́льт | Ол ойнайды |
| wir spielen | вир шпи́ле | Біз ойнаймыз |
| ihr spielt | и́р шпи́лт | Сендер ойнайсыңдар |
| sie/Sie spielen | зи/Зи́ шпи́ле | Олар/Сіз ойнайсыз |
Енді "spielen" етістігінің қазіргі уақыттағы формасын қарастырып көрейік.
Тұрақты етістіктердің мысалдары[edit | edit source]
Тұрақты етістіктердің тағы бірнеше мысалдарын келтірейік:
| Неміс | Айтылуы | Қазақ |
|---|---|---|
| lernen | лернән | үйрену |
| arbeiten | арбайтən | жұмыс жасау |
| kaufen | кауфән | сатып алу |
| machen | махән | жасау |
| essen | есən | жеу |
Тұрақсыз етістіктер[edit | edit source]
Тұрақсыз етістіктердің формалары тұрақты етістіктермен салыстырғанда күрделірек. Мысалы, "sein" (болу) етістігі:
| Неміс | Айтылуы | Қазақ |
|---|---|---|
| ich bin | их бин | Мен боламын |
| du bist | ду бист | Сенсің |
| er/sie/es ist | эр/зи/эс ист | Ол |
| wir sind | вир зинт | Біз |
| ihr seid | и́р зайт | Сендер |
| sie/Sie sind | зи/Зи́ зинт | Олар/Сіз |
Қазіргі уақыттың қолданылуы[edit | edit source]
Қазіргі уақытты күнделікті өмірде әртүрлі жағдайларда қолдануға болады. Мысал ретінде, сіз өзіңіздің достарыңызбен сөйлескенде, өзіңізді таныстыру кезінде, немесе күнделікті іс-әрекеттеріңізді сипаттағанда.
Мысалдар[edit | edit source]
Мысал ретінде, мына сөйлемдерді келтірейік:
| Неміс | Айтылуы | Қазақ |
|---|---|---|
| Ich gehe zur Schule. | их гее цур шуле | Мен мектепке барамын. |
| Er spielt Fußball. | эр шпи́лть фусбаль | Ол футбол ойнайды. |
| Wir essen Pizza. | вир есən пицца | Біз пицца жейміз. |
| Sie lernen Deutsch. | зи лернән дойч | Олар неміс тілін үйренеді. |
| Du arbeitest viel. | ду арбайтест фи́ль | Сен көп жұмыс істейсің. |
Практикалық жаттығулар[edit | edit source]
Сабақта үйренгендеріңізді бекіту үшін, төменде бірнеше жаттығулар берілген. Оларды орындап, нәтижелеріңізді тексеріңіз.
Жаттығулар[edit | edit source]
- Төмендегі сөйлемдерді толықтырыңыз:
1. Ich _____ (spielen) jeden Tag.
2. Er _____ (essen) gerne Pizza.
3. Wir _____ (lernen) Deutsch.
4. Du _____ (arbeiten) im Büro.
5. Sie _____ (gehen) ins Kino.
- Жауаптар:
1. spiele
2. isst
3. lernen
4. arbeitest
5. gehen
- Сөйлемдерді неміс тілінде жазып, қазақша аударма жасаңыз:
1. Мен кітап оқимын.
2. Сен сурет саласың.
3. Ол ән айтады.
4. Біз достарымызбен кездесеміз.
5. Сендер киноға барасыңдар.
- Жауаптар:
1. Ich lese ein Buch. (Мен кітап оқимын.)
2. Du malst ein Bild. (Сен сурет саласың.)
3. Er singt ein Lied. (Ол ән айтады.)
4. Wir treffen unsere Freunde. (Біз достарымызбен кездесеміз.)
5. Ihr geht ins Kino. (Сендер киноға барасыңдар.)
- Сөйлемдердің айтылуын дұрыс жазып, салыстырыңыз:
1. Ich bin müde. (Мен шаршап тұрмын.)
2. Du bist freundlich. (Сен достықсың.)
3. Er ist glücklich. (Ол бақытты.)
4. Wir sind hier. (Біз осындамыз.)
5. Ihr seid bereit. (Сендер дайынсыздар.)
- Жауаптар:
1. их бин мю́дə
2. ду бист фройндлих
3. эр ист глю́клих
4. вир зинт хи́р
5. и́р зайд берайт
Қорытынды[edit | edit source]
Бүгінгі сабақта біз неміс тіліндегі қазіргі уақытты (Präsens) үйрендік. Тұрақты және тұрақсыз етістіктердің формаларын, сондай-ақ олардың күнделікті өмірдегі қолданылуын қарастырдық. Сіздерге жаттығуларды орындау арқылы үйренгендеріңізді бекіту ұсынылады. Неміс тілінде қазіргі уақытты дұрыс қолдану - бұл сіздің тіліңізді дамытудағы маңызды қадам.
Басқа сабақтар[edit | edit source]
- 0 dan A1 Dersi → Grammar → Fiiil Çekimleri
- 0 to A1 Course → Grammar → Using Prepositions
- 0 to A1 Course → Grammar → Temporal Prepositions
- 0 to A1 Course
- 0 to A1 Course → Grammar → Нөн-сан және жыныс
- 0 to A1 Course → Grammar → Using Time Expressions
- 0 to A1 Course → Grammar → Жыныс және мақала
- 0-тен A1-ге дейінгі толық курс → Grammar → Тақырып және Қосылған Сөйлем
- 0 to A1 Course → Grammar → Two-Way Prepositions
- 0 to A1 Course → Grammar → Comparative and Superlative Forms
- 0 to A1 Course → Grammar → Plural Forms
- 0 to A1 Course → Grammar → Cases: Nominative and Accusative
- 0 to A1 Course → Grammar → Separable Verbs
- 0 to A1 Course → Grammar → Personal Pronouns