Language/German/Grammar/Subject-and-Verb/kk

Герман → Грамматика → 0-ден A1-ге дейінгі курс → Субъект және етістік

Кіріспе

Герман тілін үйрену барысында грамматиканың негіздерін түсіну өте маңызды. Бүгінгі сабағымызда біз "Субъект және етістік" тақырыбын қарастырамыз. Субъект (яғни, сөйлемнің кім немесе не туралы екенін білдіретін бөлігі) және етістік (яғни, іс-әрекетті немесе жағдайды білдіретін сөз) арасындағы байланысты түсіну арқылы сіз қарапайым сөйлемдер құрауды үйренесіз. Бұл сабақ сіздің неміс тілін үйрену жолыңызда маңызды қадам болады!

Біздің сабағымыздың құрылымы:

• Субъект дегеніміз не?

• Етістік дегеніміз не?

• Субъект және етістік арасындағы байланыс

• Мысалдар

• Жаттығулар

Субъект дегеніміз не?

Субъект - бұл сөйлемнің негізгі бөлігі, ол іс-әрекетті жүзеге асыратын немесе сөйлемнің негізгі мазмұнын білдіретін сөз. Субъекттер әртүрлі формада болады: есімдер, зат есімдер, жекеше және көпше формада. Мысалға:

Неміс	Дыбыстау	Қазақша
Ich	[ɪç]	Мен
Du	[duː]	Сен
Er	[eːɐ̯]	Ол (еркек)
Sie	[ziː]	Ол (әйел)
Wir	[viːɐ̯]	Біз
Ihr	[iːɐ̯]	Сендер
Sie	[ziː]	Олар

Етістік дегеніміз не?

Етістік - бұл сөйлемде іс-әрекетті немесе күйді білдіретін сөздер. Неміс тілінде етістіктердің формалары көп, олар сөйлемнің уақытына (өткен, қазіргі, келер) байланысты өзгереді. Етістіктердің негізгі формалары: gehen (бару), machen (жасау), kommen (келу) сияқты сөздер. Мысалға:

Неміс	Дыбыстау	Қазақша
gehen	[ˈɡeːən]	бару
machen	[ˈmaχən]	жасау
kommen	[ˈkɔmən]	келу

Субъект және етістік арасындағы байланыс

Сөйлемде субъект пен етістік арасындағы байланыс өте маңызды. Субъект әрдайым етістікпен бірге болады, ал етістік субъекттің іс-әрекетін білдіреді. Сөйлемнің құрылымы әрқашан субъекттен басталады, содан кейін етістік келеді. Мысалдар:

Неміс	Дыбыстау	Қазақша
Ich gehe.	[ɪç ˈɡeːə]	Мен барамын.
Du machst.	[duː maχst]	Сен жасадың.
Er kommt.	[eːɐ̯ kɔmt]	Ол келеді.
Wir essen.	[viːɐ̯ ˈɛsn̩]	Біз жейміз.
Sie spielen.	[ziː ˈʃpiːlən]	Олар ойнайды.

Мысалдар

Жоғарыда келтірілген мысалдарды тереңірек түсіну үшін, біз тағы 20 мысал қарастырамыз. Бұл мысалдар сізге неміс тілінде субъект пен етістікті дұрыс қолдануды үйретеді.

Неміс	Дыбыстау	Қазақша
Ich trinke Wasser.	[ɪç ˈtʁɪŋkə ˈvasɐ]	Мен су ішемін.
Du liest ein Buch.	[duː liːst aɪn buːx]	Сен кітап оқисың.
Er sieht einen Film.	[eːɐ̯ ziːt aɪn fɪlm]	Ол фильм көреді.
Wir spielen Fußball.	[viːɐ̯ ˈʃpiːlən ˈfuːsbal]	Біз футбол ойнаймыз.
Sie tanzen gerne.	[ziː ˈtantsən ˈɡɛrnə]	Олар қуана би билейді.
Ich arbeite viel.	[ɪç ˈaʁbaɪtə fiːl]	Мен көп жұмыс істеймін.
Du gehst zur Schule.	[duː ɡeːst tsuːɐ ˈʃuːlə]	Сен мектепке барасың.
Er fährt mit dem Auto.	[eːɐ̯ fɛːʁt mɪt deːm ˈaʊto]	Ол көлікпен барады.
Wir essen Pizza.	[viːɐ̯ ˈɛsn̩ ˈpɪt͡sa]	Біз пицца жейміз.
Sie trinken Tee.	[ziː ˈtʁɪŋkən teː]	Олар шай ішеді.
Ich spiele Klavier.	[ɪç ˈʃpiːlə klaˈviːʁ]	Мен пианино ойнаймын.
Du schreibst einen Brief.	[duː ʃʁaɪpst aɪnən bʁiːf]	Сен хат жазасың.
Er schläft gut.	[eːɐ̯ ʃlɛːft ɡuːt]	Ол жақсы ұйықтайды.
Wir gehen ins Kino.	[viːɐ̯ ɡeːən ɪns ˈkiːno]	Біз киноға барамыз.
Sie essen Obst.	[ziː ˈɛsn̩ ɔpst]	Олар жеміс жейді.
Ich höre Musik.	[ɪç ˈhøːʁə muˈziːk]	Мен музыка тыңдаймын.
Du schaust fern.	[duː ʃaʊst fɛʁn]	Сен телевизор қарайсың.
Er merkt nichts.	[eːɐ̯ mɛʁkt nɪçts]	Ол ештеңе байқамайды.
Wir lernen Deutsch.	[viːɐ̯ ˈlɛʁnən dɔʏtʃ]	Біз неміс тілін үйренеміз.
Sie spielen Karten.	[ziː ˈʃpiːlən ˈkaʁtən]	Олар карталар ойнайды.
Ich finde das schön.	[ɪç ˈfɪndə das ʃøːn]	Мен оны әдемі деп есептеймін.

Жаттығулар

Енді сізге үйренгендеріңізді қолдануға арналған жаттығулар ұсынамыз. Бұл жаттығулар сіздің білімдеріңізді нығайтуға көмектеседі.

1. Берілген субъекттерге сәйкес етістікті таңдаңыз:

• Ich ____ (gehen, macht)

• Du ____ (trinken, spielst)

• Er ____ (sieht, essen)

2. Келесі сөйлемдерді аяқтаңыз:

• Sie ____ (барады) дүкенге.

• Біз ____ (жасаймыз) үй тапсырмасын.

• Олар ____ (келеді) кешке.

3. Берілген сөйлемдерді қазақшаға аударыңыз:

• Ich arbeite viel.

• Du spielst Fußball.

• Er sieht einen Film.

4. Сөйлемнің субъектін табыңыз:

• Sie tanzen gerne.

• Du liest ein Buch.

• Wir essen Pizza.

5. Келесі етістіктердің формаларын жазыңыз:

• gehen

• machen

• kommen

6. Сөйлемдерді жасаңыз:

• Ich (жасау)

• Du (бару)

• Er (келу)

7. Субъект және етістікті сәйкестендіріңіз:

• Wir (барамыз)

• Sie (жасайды)

• Он (көріп отыр)

8. Сөйлемдерді толықтырыңыз:

• Мен ____ (тұрамын).

• Сіз ____ (сөйлейсіз).

• Олар ____ (жұмыс істейді).

9. Субъектпен сөйлем құрастырыңыз:

• Мен

• Сен

• Ол

10. Сөйлемдерді құрастыру:

• Біз (ойнау)

• Олар (айтқан)

• Сіз (жазу)

Жауаптар мен түсіндірмелер

1.

• Ich gehe.

• Du trinkst.

• Er sieht.

2.

• Олар дүкенге барады.

• Біз үй тапсырмасын жасаймыз.

• Олар кешке келеді.

3.

• Мен көп жұмыс істеймін.

• Сен футбол ойнайсың.

• Ол фильм көреді.

4.

• Олар

• Сен

• Біз

5.

• gehen - бару

• machen - жасау

• kommen - келу

6.

• Мен жасаймын.

• Сен барасың.

• Ол келеді.

7.

• Біз барамыз.

• Олар жасайды.

• Ол көріп отыр.

8.

• Мен тұрамын.

• Сіз сөйлейсіз.

• Олар жұмыс істейді.

9.

• Мен жүремін.

• Сен келесің.

• Ол жазады.

10.

• Біз ойнаймыз.

• Олар айтады.

• Сіз жазасыз.

Ғермания тілінің 0-А1 деңгейінен бастап

• Курстық танымал

  ---

Еңбек-жұмыс құрылымдары

• Тақырып және қосымша
• Тағылар мен жыныстар

  ---

Сұлу және кешірім сөздері

• Сәлемделу және сервер айту
• Өзіңізді таныстыру

  ---

Мысал емес және мысал көрсететін артықшылықтар

• Жыныстар мен мысалдар
• Қосымша формалар
• Таңдалған мен мақұлдату көрсеткіштері

  ---

Сан, күн және уақыт

• Сандар 1-100
• Апталықтар мен айдар
• Уақытты айту

  ---

Етістіктер мен тұрғындау

• Етістіктер
• Қазіргі уақыт беті
• Дегенмен бөлек етістіктер

  ---

Отбасы және достар

• Отбасы азаматтары
• Достарыңыз туралы сөйлесу

  ---

Құсықтықтар

• Құсықтықтарды пайдалану
• Құсбелгісі болатын артықшылықтар

  ---

Тағамдар және ашықтар

• Тағамдар және тамақтар
• Ішімдер және içkiler

  ---

Германия және неміс тілін айтушы мемлекеттер

• География мен аймақтық мекенжайлар
• Әну мен традициялар

  ---

Егерлер мен тірекшілер

• Жеке есімдер
• Ие есімдері

  ---

Саяхат және жол

• Саяхат брондау
• Қоңырау тасымалдама

  ---

Модальды етістіктер

• Мүмкіндіктерді айту
• Міндеттер туралы сөйлеу

  ---

Тауарларды сатып алу және киімдер

• Киім сатып алу
• Ішім және тамақ сатып алу

  ---

Музыка және мадақ

• Танымал музыканттар мен жанры
• Кино, телебағдар және әдебиет

  ---

Сипаттамалар

• Сипаттамалы етістіктер
• Көбірекшелігі мен ең үздігі

  ---

Денсаулық және тістер

• Денсаулық туралы сөйлеу
• Тістер көрсеткіштері

  ---

Уақыт және уақыт қосымшалары

• Уақыт қосымшаларын пайдалану
• Уақытқа байланысты көрсеткіштер

Басқа сабақтар

• 0 to A1 Course → Grammar → Possessive Pronouns
• 0 to A1 Kurs → Grammatik → Verpflichtungen ausdrücken
• 0 to A1 Course → Grammar → Using Prepositions
• 0 dan A1 Dersi → Grammar → Fiiil Çekimleri
• 0 to A1 Course → Grammar → Temporal Prepositions
• 0 to A1 Course → Grammar → Expressing Abilities
• 0 to A1 Course → Grammar → Comparative and Superlative Forms
• 0 to A1 Course → Grammar → Using Time Expressions
• 0 to A1 Course → Grammar → Жыныс және мақала
• 0 to A1 Course → Grammar → Personal Pronouns
• 0 to A1 Course → Grammar → Cases: Nominative and Accusative
• 0 to A1 Course → Grammar → Plural Forms
• 0 to A1 Course
• 0 to A1 Course → Grammar → Two-Way Prepositions