Language/German/Grammar/Talking-About-Obligations/az

Alman → Qramatika → 0-dan A1-ə Kurs → Öhdəliklər Haqqında Danışmaq

Giriş

Alman dilində öhdəliklər və məsuliyyətlər haqqında danışmaq bir çox gündəlik vəziyyətlərdə qarşılaşacağımız vacib bir mövzudur. Bu dərsdə modal fiilləri istifadə edərək öhdəlikləri ifadə etməyi öyrənəcəyik. Modal fiillər, cümlələrin mənasını dəyişdirmək və ya əlavə məlumat vermək üçün istifadə olunan xüsusi fiillərdir. Məsələn, "mən etməliyəm" demək üçün "müssen" (mecbur olmaq) fiilini istifadə edirik. Bu dərs, gündəlik həyatımızda hansı öhdəliklərimizin olduğunu başa düşmək və başqalarına öz öhdəliklərimizdən danışmaq üçün əla bir yoldur.

Modal Fiillər

Modal fiillər, bir şeyin icrası üçün tələb olunan öhdəlikləri ifadə etmək üçün istifadə olunur. Alman dilində ən çox istifadə olunan modal fiillər bunlardır:

• müssen (mecbur olmaq)

• sollen (öhdəlik, gərək)

• dürfen (icazə)

• können (bacarmaq, edə bilmək)

• wollen (istəmək)

Hər bir fiilin özünəməxsus bir mənası var və cümlə kontekstinə görə dəyişir.

Müssen (mecbur olmaq)

"Müssen" fiili, bir şeyin edilməsinin zəruri olduğunu ifadə edir. Məsələn:

Alman	Tələffüz	Şimal Azərbaycanlıca
Ich muss zur Schule gehen.	İç mus tsur Şule gehn.	Mən məktəbə getməliyəm.
Du musst deine Hausaufgaben machen.	Du musst dайнə Hausaufgaben mahn.	Sən ev tapşırıqlarını etməlisən.
Er muss früh aufstehen.	Er mus frü aufştehn.	O, tez qalxmalıdır.
Wir müssen das Zimmer aufräumen.	Vir müssən das Tsimmer aufräumen.	Biz otağı təmizləməliyik.

Sollen (öhdəlik, gərək)

"Sollen" fiili, bir şeyin edilməsinin gərək olduğunu ifadə edir, amma məcburiyyət hissi yoxdur. Məsələn:

Alman	Tələffüz	Şimal Azərbaycanlıca
Ich soll mehr Wasser trinken.	İç zol mehr Vasa trinkən.	Mən daha çox su içməliyəm.
Du sollst nicht lügen.	Du zolst niç lügn.	Sən yalan danışmamalısan.
Sie soll heute kommen.	Zi zol hoytə komen.	O, bu gün gəlməlidir.
Wir sollen pünktlich sein.	Vir zolən pünktlik zayn.	Biz vaxtında olmalıyıq.

Dürfen (icazə)

"Dürfen" fiili, bir şeyin icazə verildiyini ifadə edir. Məsələn:

Alman	Tələffüz	Şimal Azərbaycanlıca
Ich darf hier bleiben.	İç darf hiyər blaybən.	Mən burada qalmağa icazə var.
Du darfst nicht rauchen.	Du darfst niç rauçən.	Sən siqaret çəkməyə icazə yoxdur.
Er darf das Auto fahren.	Er darf das Auto farən.	O, maşın sürməyə icazə var.
Wir dürfen heute ins Kino gehen.	Vir dürfən hoytə ins Kino gehn.	Biz bu gün kinoya getməyə icazə var.

Können (bacarmaq)

"Können" fiili, bir şeyin bacarıldığını ifadə edir. Məsələn:

Alman	Tələffüz	Şimal Azərbaycanlıca
Ich kann schwimmen.	İç kan şvimin.	Mən üzə bilirəm.
Du kannst gut singen.	Du kanst gut zingən.	Sən yaxşı oxuya bilirsən.
Sie kann Deutsch sprechen.	Zi kan Doyç şprəkn.	O, alman dilində danışa bilir.
Wir können morgen spielen.	Vir könən morqən şpilən.	Biz sabah oynaya bilərik.

Wollen (istəmək)

"Wollen" fiili, bir şeyin istənildiyini ifadə edir. Məsələn:

Alman	Tələffüz	Şimal Azərbaycanlıca
Ich will ins Kino gehen.	İç vil ins Kino gehn.	Mən kinoya getmək istəyirəm.
Du willst ein neues Buch kaufen.	Du vilst aynoyəs Buç kaufən.	Sən yeni bir kitab almaq istəyirsən.
Er will heute nicht arbeiten.	Er vil hoytə niç arbaitən.	O, bu gün işləmək istəmir.
Wir wollen zusammen essen.	Vir volən tsuzamen esən.	Biz birgə yemək istəyirik.

Öhdəlikləri İfadə Etmək

Modal fiillərin düzgün istifadəsi ilə öhdəliklərimizi ifadə edə bilərik. Hər bir fiilin öz konteksti var, buna görə də cümlələrinizi qurarkən diqqətli olmalısınız. İndi isə bu fiilləri cümlələrdə necə istifadə edəcəyimizi daha ətraflı nəzərdən keçirək.

Nümunələr

• Ich muss lernen. (Mən öyrənməliyəm.)

• Du sollst deine Aufgaben machen. (Sən öz vəzifələrini yerinə yetirməlisən.)

• Er darf nicht spät kommen. (O, gec gəlməyə icazə yoxdur.)

• Wir können heute Abend ausgehen. (Biz bu axşam çıxa bilərik.)

• Ich will meine Freunde treffen. (Mən dostlarımla görüşmək istəyirəm.)

Məşq və Tətbiq

İndi də öhdəlikləri ifadə etməyi öyrəndiyimiz modal fiilləri praktikada istifadə etməyə çalışaq. Aşağıdakı məşqləri yerinə yetirin:

Məşq 1: Cümlələrin Tamamlanması

Aşağıdakı cümlələri tamamlayın, müvafiq modal fiilin düzgün formasını seçərək:

1. Ich ___ (müssen) zur Arbeit gehen.

2. Du ___ (sollen) deine Hausaufgaben machen.

3. Er ___ (dürfen) hier bleiben.

4. Wir ___ (können) heute Abend ins Kino gehen.

5. Ich ___ (wollen) ein neues Handy kaufen.

Məşq 2: Cümlə Yaratma

Aşağıda verilən fiilləri istifadə edərək öz cümlələrinizi yaradın:

1. müssen

2. sollen

3. dürfen

4. können

5. wollen

Məşq 3: Doğru və ya Yanlış

Bu cümlələrin doğru olub olmadığını müəyyən edin:

1. Ich kann nicht schwimmen. (Mən üzə bilmirəm.) - Doğru

2. Du darfst nicht essen. (Sən yemək yeməyə icazə var.) - Yanlış

3. Wir müssen früh aufstehen. (Biz gec qalxmalıyıq.) - Yanlış

4. Er will das Buch lesen. (O, kitabı oxumaq istəyir.) - Doğru

5. Sie sollen kommen. (Onlar gəlməlidir.) - Doğru

Məşq 4: Cümlə Tərtibi

Verilmiş sözləri istifadə edərək düzgün cümlələri yaradın:

1. (müssen / ich / lernen)

2. (sollen / du / lesen)

3. (dürfen / wir / gehen)

4. (können / sie / tanış olmaq)

5. (wollen / er / gəlmək)

Məşq 5: Dialoq Yaratma

Bir dostunuzla öhdəlikləriniz haqqında qısa bir dialoq yaradın. İki nəfər arasında danışmağı simulyasiya edin.

Məşq 6: Modal Fiillərin İstifadəsi

Aşağıdakı cümlələrdə modal fiilləri düzgün istifadə edərək cümlələri tamamlayın:

1. Ich ___ (müssen) jeden gün çalışıram.

2. Du ___ (sollen) bu kitabı oxumalısan.

3. Er ___ (dürfen) bu bilet ilə girməyə icazə var.

4. Wir ___ (können) bura girmək istəyirik.

5. Ich ___ (wollen) sabah daha çox işləmək istəyirəm.

Məşq 7: Öz Cümlələrinizi Yazın

Hər bir modal fiilin istifadəsi ilə öz cümlələrinizi yazın. Hər fiil üçün ən azı bir cümlə yazmağı unutmayın.

Məşq 8: Hədiyyə Seçimi

Hədiyyə seçərkən aşağıdakı fiilləri istifadə edərək öz fikirlərinizi yazın:

1. Ich ___ (wollen) ein Buch kaufen.

2. Du ___ (müssen) hədiyyəni seçməlisən.

3. Er ___ (dürfen) hədiyyəni açmaq istəyir.

4. Wir ___ (können) bir neçə hədiyyə seçə bilərik.

5. Ich ___ (sollen) dostlarım üçün hədiyyə almalıyam.

Məşq 9: Yalnızca Nəzəriyyə

Modal fiillərin yalnız nəzəriyyə olduğunu düşünürsünüzsə, aşağıdakı cümlələri dizayn edin:

1. Ich ___ (dürfen) burada olmaq istəyirəm.

2. Du ___ (sollen) çalışmalısan.

3. Er ___ (müssen) bu işi bitirməlidir.

4. Biz ___ (können) bu məsələni müzakirə edə bilərik.

5. Siz ___ (wollen) yeni bir layihə başlamaq istəyirsiniz.

Məşq 10: Qrup Müzakirəsi

Bir qrup müzakirəsi təşkil edin. Qrup yoldaşlarınızla öz öhdəlikləriniz haqqında danışın və aşağıdakı suallara cavab verin:

1. Hər gün hansı öhdəlikləriniz var?

2. Hansi işləri etmək istəmirsiniz?

3. Sizin üçün ən vacib öhdəlik hansıdır?

Nəticə

Bu dərsdə öhdəlikləri ifadə etmək üçün modal fiillərin necə istifadə olunduğunu öyrəndik. İndi gündəlik həyatınızda öhdəlikləriniz haqqında danışmaqda daha rahat olmalısınız. Unutmayın ki, modal fiillər müzakirələrinizdə sizə çox kömək edəcək. Onları düzgün şəkildə istifadə edərək daha aydın və təsirli ifadələr yarada biləcəksiniz.

Alman Dili Kursu - 0'dan A1'e Tablo

• Kursun Təqdimatı

  ---

Əsas Cümlə Strukturları

• Özəllik və Fiil
• Sair və Cins

  ---

Tərəfdaşlıq və Üsullar

• Tərəfdaşlıq və Hörmətlər
• Özünüzə Tanışlıq

  ---

Definitiv və İndefinitiv Madədlər

• Cins və Madədlər
• Birinci sayılar
• Fallar: Nominativ və Akuzatif

  ---

Rəqəmlər, Tarix və Vaxt

• Rəqəmlər 1-100
• Həftə Günü və Aylar
• Vaxtı Təyin Etmək

  ---

Fiillər və Qarışıq Şəkildəllər

• Fiil Formaları
• Mövcud Vaxt
• Ayrılır Fillər

  ---

Ailə və Dostlar

• Ailə Üzvləri
• Dostunuz Barədə Müzakirələr

  ---

Prepozisiyalar

• Prepozisiyalardan Faydalanmaq
• İki-Yön Prepozisiyalar

  ---

Yemək və İçki

• Yeməklər və Qidalanma
• İçkilər və Nəzarətli İçkilər

  ---

Almaniya və Alman Dilində danşan Ölkələr

• Yerlər və Məkanlar
• Mədəniyyət, Mutrəfiət və Adət-Qəbiləri

  ---

İsdəfətlər və Mənsubiyyət-Mənimlər

• Məni Pronomları
• Mənim Lazım Olanlar

  ---

Səyahət və Nəqliyyat

• Səyahət Bilgiləndirməsi
• İctimai Nəqliyyat

  ---

Modal Fiillər

• hünerlərin ifadəsi
• Mövqelər haqqında danışmaq

  ---

Alış-Veriş və Geyimlər

• Geyimlər Üçün Alış-Veriş
• Buynuzunu Almaq

  ---

Musiqi və Əyləncə

• Məşhur Musiqiçilər və Müzələr
• Film, Televiziya və Ədəbiyyat

  ---

Sifət və Sifət mənası olan kiplər

• Taşvirli Sifətlər
• |Müqayisəli və Ən-şərtdə

  ---

Sağlamlıq və Bədən

• Sağlamlığa Bağlı Müzakirələr
• Bədən Hissələri

  ---

Vaxt və Zaman Prepositionları

• Zaman İfadələrindən Faydalanmaq
• Zamanlıq Prepozisiyaları

Other lessons

• 0 to A1 Course → Grammar → Cases: Nominative and Accusative
• 0-dan A1-dək Kurs → Qrammatika → Mövzu və Fiil
• Temporal Prepositions
• 0 to A1 Course → Grammar → Using Time Expressions
• 0 to A1 Course → Grammar → Separable Verbs
• 0'dan A1'e Kadar Kurs → Dilbilgisi → Şimdiki Zaman
• 0 to A1 Course → Grammar → Expressing Abilities
• 0-dan A1 səviyyəsinə qədər kurs → Qrammatika → Çoxluq formları
• 0-dan A1 səviyyəsinə qədər tam dərslər → Qrammatik → Ədədlərlə birlikdə prepozisiyaların istifadəsi
• 0 dan A1 Kursu → Grammatik → Kişisel Zamirler
• 0-dan A1 səviyyəsinə qədər kurs → Qrammatika → Mülkiyyət zərifləri
• 0 to A1 Course → Grammar → Comparative and Superlative Forms
• 0 to A1 Course → Grammar → Two-Way Prepositions
• 0-dan A1 səviyyəsinə qədər Alman dili kursu → Qrammatika → Əlfiyyat forması