Language/Czech/Culture/Czech-Literature/az

Çex → Kültür → 0-dan A1-ə Kurs → Çex Ədəbiyyatı

Giriş

Çex dili, zəngin bir mədəniyyətin və ədəbiyyatın dilidir. Çex ədəbiyyatı, yalnız dil öyrənmək üçün deyil, eyni zamanda Çex xalqının mədəniyyətini və tarixini anlamaq üçün də son dərəcə vacibdir. Bu dərs, sizə Çexiyanın ən önəmli yazıçılarını, onların ədəbi əsərlərini tanıtmağı hədəfləyir. Bu dərs vasitəsilə, Çex ədəbiyyatının əsas anlayışlarını, yazıçıların stilini və onların işlərinin mədəniyyətimizdəki yerini öyrənəcəksiniz. Beləliklə, dərsimizdə aşağıdakılara baxacağıq:

• Çex ədəbiyyatının tarixi və əhəmiyyəti

• Ən tanınmış çex yazıçıları

• Seçilmiş ədəbi əsərlər

• Yazıçıların üslubları

• İstifadə edilən dil və ifadələr

Çex ədəbiyyatının tarixi

Çex ədəbiyyatı, əsrlər boyu inkişaf etmişdir. 13-cü əsrdən başlayaraq, çex ədəbiyyatı, müxtəlif dövrlərdə fərqli təsirlər altında formalaşmışdır. İlk dövrlərdə, dini mətnlər və folklor əsas rol oynamışdır. 19-cu əsrdə isə, milli kimlik axtarışları çex yazıçılarını daha da irəlilətmişdir. Müstəqillik dövründə, bu ədəbiyyat daha da çiçəklənmişdir.

Ən tanınmış çex yazıçıları

Çex ədəbiyyatında bir çox yazıçıların adları vardır. Bu yazıçılar, öz əsərləri ilə dünyada tanınmışdır. Aşağıda, bəzi tanınmış çex yazıçıları və onların əhəmiyyətli əsərləri təqdim edilir:

Yazıçı	Əsəri	İstiqamət
Franz Kafka	"Dönüşüm"	Absurdizm
Karel Čapek	"R.U.R."	Elmi fantastika
Václav Havel	"Kimsəsizlər"	Teatr
Jaroslav Hašek	"Şəxsi Hərbi"	Satira
Božena Němcová	"Bahar"	Romantik ədəbiyyat

Bu yazıçılar, yalnız çex ədəbiyyatını deyil, dünya ədəbiyyatını da zənginləşdirmişdir. Hər birinin öz üslubu, ideyası və fəlsəfəsi vardır. Məsələn, Franz Kafka, insanın mövcudluğu və cəmiyyətlə münasibətləri haqqında yazdığı əsərləri ilə tanınır. Onun "Dönüşüm" əsəri, insanın öz kimliyini itirməsi mövzusunu ələ alır.

Seçilmiş ədəbi əsərlər

Çex ədəbiyyatında bir çox ədəbi əsərlər vardır ki, bunlar da özünəməxsusluğu ilə seçilir. Aşağıda, bu əsərlərdən bəziləri təqdim edilir:

Əsər	Yazıçı	İstiqamət
"Dönüşüm"	Franz Kafka	Absurdizm
"R.U.R."	Karel Čapek	Elmi fantastika
"Kimsəsizlər"	Václav Havel	Teatr
"Şəxsi Hərbi"	Jaroslav Hašek	Satira
"Bahar"	Božena Němcová	Romantik ədəbiyyat

Bu əsərlərin hər biri, dövrün ruhunu əks etdirir və oxucunu düşündürən suallar ortaya qoyur. Məsələn, Karel Čapek-in "R.U.R." əsəri, robotların insan cəmiyyətindəki rolunu ələ alır və gələcəkdəki texnologiyanın insanlıq üçün təhlükələrini işıqlandırır.

Yazıçıların üslubları

Çex yazıçıları, öz üslubları ilə tanınır. Hər bir yazıçı, öz fərdi yanaşması ilə ədəbiyyata dərin təsir edir. Aşağıda, bəzi yazıçıların üslubları təqdim edilir:

Yazıçı	Üslub
Franz Kafka	Absurdizm, varoluşçuluq
Karel Čapek	Elmi fantastika, sosial fəlsəfə
Václav Havel	Teatr, siyasi tənqid
Jaroslav Hašek	Satira, ironik humor
Božena Němcová	Romantizm, folklor

Bu üslublar, oxuculara dərin düşüncələr təqdim edir və müxtəlif məsələlərə işıq tutur. Məsələn, Václav Havel-in əsərlərində, siyasi sistemlərin tənqidi və insan azadlığı məsələləri ön plandadır.

İstifadə edilən dil və ifadələr

Çex ədəbiyyatında istifadə edilən dil, zəngin və ifadəli bir dildir. Yazıçılar, dilin gözəlliklərini ortaya qoymaq üçün müxtəlif ifadələrdən istifadə edirlər. Aşağıda, çex ədəbiyyatında istifadə edilən bəzi ifadələr təqdim edilir.

İfadə	Tərcümə
"Kdo je to?"	"Bu kimdir?"
"Jsem unavený."	"Mən yorğunam."
"Miluji tě."	"Mən səni sevirəm."
"To je pravda."	"Bu doğrudur."
"Není to snadné."	"Bu asan deyil."

Bu ifadələr, gündəlik həyatda da istifadə edilə bilər və dil bacarıqlarınızı inkişaf etdirmək üçün yararlıdır.

Məşq və tətbiq

İndi öyrəndiklərinizi tətbiq etmək üçün bir neçə məşq edəcəyik. Bu məşqlər, sizə çex ədəbiyyatı ilə bağlı biliklərinizi daha da gücləndirəcək.

Məşq 1: Yazıçıları tanıyın

Aşağıdakı yazıçıları öz üslubları ilə birləşdirin:

1. Franz Kafka

2. Karel Čapek

3. Václav Havel

4. Jaroslav Hašek

5. Božena Němcová

A) Absurdizm, varoluşçuluq

B) Elmi fantastika, sosial fəlsəfə

C) Teatr, siyasi tənqid

D) Satira, ironik humor

E) Romantizm, folklor

Həll: 1-A, 2-B, 3-C, 4-D, 5-E

Məşq 2: Əsərləri tanıyın

Aşağıdakı əsərləri yazıçıları ilə birləşdirin:

1. "Dönüşüm"

2. "R.U.R."

3. "Kimsəsizlər"

4. "Şəxsi Hərbi"

5. "Bahar"

A) Franz Kafka

B) Karel Čapek

C) Václav Havel

D) Jaroslav Hašek

E) Božena Němcová

Həll: 1-A, 2-B, 3-C, 4-D, 5-E

Məşq 3: İfadələri tamamlayın

Aşağıdakı cümlələri tamamlayın:

1. "Kdo je ___?"

2. "Jsem ___."

3. "Miluji ___."

4. "To je ___."

5. "Není to ___."

Həll: 1. "to?" 2. "unavený." 3. "tě." 4. "pravda." 5. "snadné."

Məşq 4: Dialog yazın

Aşağıdakı situasiyaya uyğun bir dialog yazın:

Siz Franz Kafka ilə görüşürsünüz. Onun "Dönüşüm" əsəri haqqında danışın.

Həll: (Örnek bir dialog)

• "Dobrý den, pane Kafka. Jak se máte?"

• "Dobrý den! Mám se dobře, děkuji. A co vy?"

• "Myslím, že vaše kniha 'Dönüşüm' je fascinující."

Məşq 5: Yazıçıların üslubunu təsvir edin

Aşağıdakı yazıçılardan birinin üslubunu təsvir edən bir paragraf yazın:

• Franz Kafka

• Karel Čapek

• Václav Havel

Həll: (Örnek bir paragraf)

Franz Kafka, absurdizmi ilə tanınır. Onun əsərləri, insanın cəmiyyət içindəki qəribə vəziyyətlərini və kimlik axtarışını işıqlandırır. "Dönüşüm" əsəri, bu mövzunun mükəmməl bir nümunəsidir.

Məşq 6: Ədəbiyyatda tema

Aşağıdakı mövzulardan birini seçin və çex ədəbiyyatında necə əks olunduğunu yazın:

• İnsan və cəmiyyət

• Azadlıq və müstəqillik

• Sevgi və münasibətlər

Həll: (Örnek bir yazı)

İnsan və cəmiyyət mövzusu, çex ədəbiyyatında dərin bir şəkildə tədqiq edilir. Yazıçılar, insanın cəmiyyətdəki yeri və cəmiyyətin insanı necə formalaşdırdığını sorğulayır.

Məşq 7: ədəbiyyatın təsiri

Çex ədəbiyyatının cəmiyyətə təsirini müzakirə edin.

Həll: (Örnek bir müzakirə)

Çex ədəbiyyatı, yalnız ədəbiyyat deyil, həm də sosial və siyasi məsələlərə də işıq tutur. Yazıçılar, cəmiyyətin inkişafına və insanların düşüncələrinə təsir edən mövzuları qaldırır.

Məşq 8: İfadələri tapın

Aşağıdakı ifadələrdən birini seçin və onun mənasını yazın:

• "Kdo je to?"

• "Miluji tě."

Həll: "Kdo je to?" - "Bu kimdir?"

Məşq 9: Yaradıcı yazı

Aşağıda verilən cümlələri tamamlayaraq bir hekayə yazın:

"Bir gün, mən Franz Kafka'nın evinə getdim. Orada onunla tanış oldum və..."

Həll: (Örnek bir hekayə)

"Bir gün, mən Franz Kafka'nın evinə getdim. Orada onunla tanış oldum və onun ədəbiyyatı haqqında çox maraqlı şeylər öyrəndim."

Məşq 10: ədəbiyyat və dil

Çex ədəbiyyatında istifadə olunan ifadələrdən bir neçəsini seçin və gündəlik həyatınıza necə inteqrasiya edə biləcəyinizi düşünün.

Həll: (Örnek bir düşüncə)

"Gündelik həyatda 'Miluji tě.' ifadəsini istifadə edərək, sevdiklərimə duyğularımı ifadə edə bilərəm."

==Çex dili kursu - 0-dan A1-ə qədər==

---

• Kurs təqdimatı

  ---

Əlifba və telaffuz

• Səsli əlifba
• Ünsiyyətli ölçülər
• Tələffüz

---

İsimlər və zamirlər

• İsimlərlə tanışlıq
• Şəxslər
• İşarəli zamirlər
• Mülkiyyət zamirləri

---

Fiillər

• Fiillərlə tanışlıq
• Mövqeyə uyğun fiillər
• Keçmiş zaman
• Gələcək zaman

---

Sifət və zarf

• Sifətlər
• Zarflar
• Müqayisəli şəkil

---

Tərəfdaşlıq və tanışlıq

• Salamlama və uzaqqlaşma
• Məlumatlıqla bağlı suallar
• Mövzu kifayətləri və sevimlilik ifadəsi

  ---

Restoranda

• Qida sifarişi
• Hesabın təqdim edilməsi və bahşiş
• İsti yemək mənada etiket

  ---

Gündəlik həyat

• Alış-veriş
• Nəqliyyat
• Səhiyyə və tibbi acil hallar

  ---

Tarix və ədəbiyyat

• Çex torpaqları və tarixi
• Mərasimlər və bayramlar
• Çex mutfağı

  ---

İncəsənət və dəyər

• Çex ədəbiyyatı
• Mimarlıq və nəzərə alınmalı obyektlər
• Çex kino və musiqisi