Language/Kazakh/Grammar/Locative-Case/ro
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Сипаттама
Тұрғын кез қазақ тілінде жерге жату және жақындықты айту үшін пайдаланылады. Ол қазақ тілінің бірінші және екінші көрсеткілерінен бірі болып табылады. Осы көрсеткі аталымдары «да/де» және «на/не» болып табылады. «да/де» аталымы қазақ тілінің оңтүстік бөлігінде пайдаланылады, «на/не» аталымы еңбекшілердің және жалпы адамдардың пайдаланатын аталым болып табылады.
Тұрғын кездің пайдалануы
Тұрғын кез, белгілі жерге жату және жақындықты айту үшін қолданылады. Осы көрсеткімен қазақ тіліндегі жерлердің жақындығын, олардың орнын, жерге жатуын айтуға болады. Олардың пайдалануын көрсету үшін мысалдар қарастырылған:
- Мен кітапханада деректерді іздей аламын. (Мен деректерді кітапханада іздей аладым.)
- Олар мектептің жақсы жағында жұмыс істейді. (Олар мектептің жақын жағында жұмыс істейді.)
- Біз домбыранда өтіп кеттік. (Біз домбыранға өтіп кеттік.)
- Сіздер көшеде қайта тұрған болсаңыз, маған жазықтың орнын айта аласыз ба? (Сіз көше бойынша қайта тұрған болсаңыз, маған жазықтың орнын айта аласыз ба?)
Тұрғын кездің мәні
Тұрғын кездің жағында, олардың пайдалануына байланысты, бірнеше мәндер бар. Олар бұған дейін сәйкес келеді:
- Жерге жату, мүмкіндігін көбейту және жақындықты айту.
- Жерде жатуға байланысты, өзге мағыналарда пайдалану.
- Жерге жатуға байланысты, кездесу кезінде пайдалану.
- Жерде жатуға байланысты, есіктерде пайдалану.
Олардың барлық мәндері көрсетілгенін көру үшін, мысалдар қарастырылған:
| Қазақша | Транскрипция | Румын тілімен аударма |
|---|---|---|
| Кітапханада | [kɘtɑphɑnɑdɑ] | În bibliotecă |
| Жақсы жағында | [ʒɑqsy ʒɑʁɘndɑ] | Într-o locație bună |
| Өтіп кеттік | [øtɘp kɘtːɘk] | Am mers |
| Қайта тұрған болсаңыз | [qɑjtɑ tʊrɣɑn bɔlsɑnəz] | Dacă vă întoarceți înapoi |
Жақындықты айту
Тұрғын кездің бір мәні, жақындықты айту болып табылады. Осы мәнді пайдалануға қарағанда, аталым «да/де» болып табылады. Осы аталымды пайдалануға мысалдар қарастырылған:
- Қарағандықта || [qɑrɑʁɑndəqtɑ] || În Karaganda
- Алматыда || [ɑlmɑtədɑ] || În Almaty
- Балабанауда || [bɑlɑbɑnɑwdɑ] || În Balabanau
- Ақтөбеде || [ɑqtøbedə] || În Aktobe
Жерге жату
Тұрғын кездің екінші мәні, жерге жату болып табылады. Осы мәнді пайдалануға қарағанда, аталым «да/де» болып табылады. Осы аталымды пайдалануға мысалдар қарастырылған:
- Қошкөлдегі || [qɔʃkøldəɡi] || În Kosköl
- Алтынемелдегі || [ɑltənemeldəɡi] || În Altynemel
- Сырдарияда || [sərdɑrɘjədɑ] || Pe râul Syr Darya
- Теңіздегі || [teŋizdəɡi] || Pe mare
Тұрғын кезді қолдануға қатысты нұсқаулар
- Жерге жату және жақындықты айту мәндеріне көз жеткізуді білу маңызды. Олардың қолданылуы шектелген жерлерде және кездесу кезінде мүмкіндігінше пайдалануға тырысыңыз.
- Тұрғын кезді қолданғанда, оның пайдалануына сәйкес келетін аталымдарды дұрыс қолдану маңызды.
- Тұрғын кезді қолдануға қатысты сұрақтарыңыз болса, оларды оқытушыға сұраңыз.
Қосымша материалдар