Language/Czech/Grammar/Consonants/kk
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
Қазақ тілі
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Кіріспе
Чех тілінде дауыссыздардың рөлі өте маңызды, өйткені олар сөздердің құрылымын, мағынасын және есту дыбысын қалыптастырады. Бұл сабақта біз чех тіліндегі дауыссыз дыбыстармен танысамыз, олардың айтылуын және жазылуын үйренеміз. Сіздерге чех тілінде сөйлесу кезінде қажетті дағдыларды дамытуға көмектесетін 20 мысал мен 10 жаттығу ұсынамыз.
Дауыссыздар дегеніміз не?
Дауыссыздар – бұл дауысты дыбыстармен бірге қолданылатын, бірақ өздері дауысты дыбыстарды шығармайтын тіл дыбыстары. Чех тілінде дауыссыздар алуан түрлі және оларды дұрыс айту сөздердің мағынасын өзгертуі мүмкін. Мысалы, "p" және "b" дауыссыздары сөздің мағынасына үлкен әсер етеді.
Чех тіліндегі дауыссыздардың түрлері
Чех тілінде дауыссыз дыбыстардың бірнеше категориясы бар:
- Күшті дауыссыздар: b, d, g, j, l, m, n, r, ř, v, z
- Әлсіз дауыссыздар: c, č, f, h, j, k, p, s, š, t, z, ž
Чех дауыссыздарының айтылуы
Дауыссыздардың айтылуы чех тілінде ерекше назар аударуды талап етеді. Әрбір дауыссыз дыбыс өзіне тән ерекшеліктерге ие.
Күшті дауыссыздардың айтылуы
| Чех | Айтылуы | Қазақ |
|---|---|---|
| b | [b] | б |
| d | [d] | д |
| g | [g] | г |
| j | [j] | й |
| l | [l] | л |
| m | [m] | м |
| n | [n] | н |
| r | [r] | р |
| ř | [ř] | рж |
| v | [v] | в |
| z | [z] | з |
Әлсіз дауыссыздардың айтылуы
| Чех | Айтылуы | Қазақ |
|---|---|---|
| c | [ts] | ц |
| č | [tʃ] | ч |
| f | [f] | ф |
| h | [h] | х |
| j | [j] | й |
| k | [k] | к |
| p | [p] | п |
| s | [s] | с |
| š | [ʃ] | ш |
| t | [t] | т |
| z | [z] | з |
| ž | [ʒ] | ж |
Дауыссыздарды пайдалану мысалдары
Дауыссыздарды сөздерде қалай қолдануға болатынын түсіну үшін, келесі 20 мысалды қарастырайық.
| Чех | Айтылуы | Қазақ |
|---|---|---|
| babička | [babɪtʃka] | әже |
| dům | [duːm] | үй |
| guma | [ɡuma] | резинка |
| jablko | [jabl̩ko] | алма |
| láska | [laːska] | махаббат |
| maminka | [mamɪŋka] | ана |
| nůž | [nuːʒ] | пышақ |
| řeka | [r̝ɛka] | өзен |
| včera | [v̩tʃɛra] | кеше |
| zmrzlina | [z̩mrzl̩ɪna] | балмұздақ |
| cizinec | [tsɪzɪnɛt͡s] | шетелдік |
| čokoláda | [tʃokolaːda] | шоколад |
| fanta | [fanta] | фанта |
| hrad | [ɦrat] | қамал |
| jídlo | [jiːdlo] | тамақ |
| káva | [kaːva] | кофе |
| pizza | [pɪt͡sa] | пицца |
| srdce | [s̩r̩d̩t͡sɛ] | жүрек |
| šum | [ʃum] | шу |
| tma | [tma] | қараңғы |
| zvíře | [zviːʒɛ] | жануар |
Жаттығулар
Сіздерге чех тіліндегі дауыссыздарды қолдануды тәжірибелеуге көмектесетін бірнеше жаттығулар ұсынамыз.
Жаттығу 1: Дауыссыздарды табыңыз
Төмендегі сөздерден дауыссыздарды табыңыз:
1. dům
2. jablko
3. šum
4. káva
5. zmrzlina
Жаттығу 2: Сөздерді толықтырыңыз
Берілген дауыссыздармен сөздерді толықтырыңыз:
1. b__ička
2. m__minka
3. r__ka
4. z__vře
5. h__ad
Жаттығу 3: Дауыссыздарды сәйкестендіріңіз
Дауыссыздарды және олардың айтылуын сәйкестендіріңіз:
1. c - a) [ʃ]
2. p - b) [p]
3. š - c) [ts]
4. z - d) [z]
Жаттығу 4: Сөйлемдер жасаңыз
Берілген сөздерді пайдаланып, сөйлемдер құрастырыңыз:
1. jablko, doma
2. maminka, vařit
3. káva, stůl
4. zmrzlina, léto
5. šum, les
Жаттығу 5: Дауыссыздарды өзгертіңіз
Келесі сөздердегі дауыссыздарды өзгертіңіз:
1. maminka → baminka
2. zmrzlina → zmrdzlina
3. jídlo → jídlo
4. čokoláda → čokládá
5. hrad → brad
Жаттығу 6: Дауыссыздарды жазу
Берілген дыбыстарға сәйкес дауыссыздарды жазыңыз:
1. [b] - __
2. [d] - __
3. [g] - __
4. [v] - __
5. [z] - __
Жаттығу 7: Сөздерді орыс тіліне аударыңыз
Чех сөздерін орыс тіліне аударыңыз:
1. dům
2. jablko
3. šum
4. káva
5. zmrzlina
Жаттығу 8: Сөздерді бөліп жазу
Бір сөздегі дауыссыздарды бөліп жазыңыз:
1. maminka
2. zmrzlina
3. jídlo
4. čokoláda
5. hrad
Жаттығу 9: Дауыссыздардың санын анықтаңыз
Берілген сөздердегі дауыссыздардың санын анықтаңыз:
1. dům
2. jablko
3. šum
4. káva
5. zmrzlina
Жаттығу 10: Сөйлемдердегі дауыссыздарды табыңыз
Төмендегі сөйлемдерден дауыссыздарды табыңыз:
1. Dům je velký.
2. Jablko je červené.
3. Šum lesa je příjemný.
4. Káva je horká.
5. Zmrzlina je sladká.
Шешімдер
Жаттығу 1: Дауыссыздарды табыңыз
1. d, m
2. j, b, l, k
3. š, m
4. k, v
5. z, m, r, z, l, n
Жаттығу 2: Сөздерді толықтырыңыз
1. babička
2. maminka
3. řeka
4. zvíře
5. hrad
Жаттығу 3: Дауыссыздарды сәйкестендіріңіз
1 - c
2 - b
3 - a
4 - d
Жаттығу 4: Сөйлемдер жасаңыз
1. Jablko je doma.
2. Maminka vaří.
3. Káva je na stole.
4. Zmrzlina je v létě.
5. Šum lesa je krásný.
Жаттығу 5: Дауыссыздарды өзгертіңіз
1. baminka
2. zmrdzlina
3. jídlo
4. čokládá
5. brad
Жаттығу 6: Дауыссыздарды жазу
1. b
2. d
3. g
4. v
5. z
Жаттығу 7: Сөздерді орыс тіліне аударыңыз
1. дом
2. яблоко
3. шум
4. кофе
5. мороженое
Жаттығу 8: Сөздерді бөліп жазу
1. m, m, n, k
2. z, m, r, z, l, n
3. j, d, l
4. č, k, l, d
5. h, r, d
Жаттығу 9: Дауыссыздардың санын анықтаңыз
1. 2 (d, m)
2. 3 (j, b, l, k)
3. 2 (š, m)
4. 2 (k, v)
5. 6 (z, m, r, z, l, n)
Жаттығу 10: Сөйлемдердегі дауыссыздарды табыңыз
1. D, m, j, v, l, k (Dům je velký.)
2. J, b, l, k, j, č, r, v (Jablko je červené.)
3. Š, m, l, s, j, p, ř, m, n, (Šum lesa je příjemný.)
4. K, v, j, h, r, k (Káva je horká.)
5. Z, m, r, z, l, n, j, s, l, d, k (Zmrzlina je sladká.)