Language/Bulgarian/Grammar/Past-Tense/az
Հայերէն
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
Қазақ тілі
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Giriş[edit | edit source]
Bulgar dili, zəngin tarixi və mədəniyyəti ilə doludur. Onun qramatikası, dilin incəliklərini öyrənmək istəyənlər üçün çox vacibdir. Bugünkü dərsimizdə, keçmiş zamanın əsas formaları və istifadəsi haqqında danışacağıq. Bu, bulqar dilində öz düşüncələrinizi ifadə etmək və keçmişdə baş verən hadisələri təsvir etmək üçün çox önəmlidir. Keçmiş zamana aid ifadələr sizə həm söhbət, həm də yazılı kommunikasiya zamanı kömək edəcək.
Keçmiş Zamanın Ümumi Xüsusiyyətləri[edit | edit source]
Keçmiş zaman, bulqar dilində baş vermiş hadisələri və fəaliyyətləri ifadə etmək üçün istifadə edilir. Keçmiş zamanın iki əsas forması vardır: tamamlanmış keçmiş zaman (перфектен минал) və tamamlanmamış keçmiş zaman (неперфектен минал). Tamamlanmış keçmiş zaman, bir hadisənin tamamlandığını bildirmək üçün istifadə olunur, tamamlanmamış keçmiş zaman isə bir hadisənin davam etdiyini göstərir.
Keçmiş Zamanın Formasiyası[edit | edit source]
Keçmiş zamanın formalaşması, felin kökünü, cinsini və sayı ilə bağlıdır. Aşağıda bəzi nümunələr göstəriləcək.
Tamamlanmış Keçmiş Zaman[edit | edit source]
Tamamlanmış keçmiş zaman, “бях” (bya) kökü ilə formalaşır. Məsələn:
| Bulgarian | Pronunciation | North Azerbaijani |
|---|---|---|
| Аз бях в училище. | Az byah v uchilishte. | Mən məktəbdə idim. |
| Тя беше красива. | Tya beshe krasiva. | O, gözəl idi. |
| Ние бяхме на почивка. | Nie byahme na pochivka. | Biz dincəlirdik. |
| Вие бяхте на театър. | Vie byahte na teatar. | Siz teatrda idiniz. |
| Те бяха щастливи. | Te byaha shtastlivi. | Onlar xoşbəxt idilər. |
Tamamlanmamış Keçmiş Zaman[edit | edit source]
Tamamlanmamış keçmiş zaman, “бях” (bya) kökü ilə formalaşmır, əksinə “бях” (bya) və “имах” (imah) kökləri ilə formalaşır. Məsələn:
| Bulgarian | Pronunciation | North Azerbaijani |
|---|---|---|
| Аз учех в училище. | Az uchekh v uchilishte. | Mən məktəbdə oxuyurdum. |
| Тя играеше на пиано. | Tya igraeshe na piano. | O, pianoda çalırdı. |
| Ние ходехме на разходка. | Nie hodekhme na razhodka. | Biz gəzintiyə çıxırdıq. |
| Вие говорехте много. | Vie govorekhte mnogo. | Siz çox danışırdınız. |
| Те гледаха телевизия. | Te gledakha televiziya. | Onlar televizora baxırdılar. |
Keçmiş Zamanın İstifadəsi[edit | edit source]
Keçmiş zaman, müxtəlif kontekstlərdə istifadə olunur. Aşağıdakılar, keçmiş zamanın istifadəsinə dair bəzi nümunələrdir:
- Bir hadisənin baş verdiyini bildirmək.
- Bir fəaliyyətin tamamlandığını göstərmək.
- Həyatımızdakı xatirələri bölüşmək.
Misallar[edit | edit source]
Bu hissədə, keçmiş zamanın daha geniş istifadəsini izah edəcəyik. Aşağıda 20 fərqli misal təqdim edilir:
| Bulgarian | Pronunciation | North Azerbaijani |
|---|---|---|
| Аз пътувах до Варна. | Az pətuvaх do Varna. | Mən Varnaya səfər etdim. |
| Тя прочете книгата. | Tya prochеte knigata. | O, kitabı oxudu. |
| Ние играхме футбол. | Nie igraхme futbol. | Biz futbol oynadıq. |
| Вие бяхте щастливи. | Vie byahte shtastlivi. | Siz xoşbəxt idiniz. |
| Те завършиха училище. | Te zavarshikha uchilishte. | Onlar məktəbi bitirdilər. |
| Аз учих немски. | Az uchikh nеmski. | Mən alman dili öyrəndim. |
| Тя пътуваше в Европа. | Tya pətuvaше v Yevropa. | O, Avropada səyahət edirdi. |
| Ние посещавахме музей. | Nie posetshavakhme muzey. | Biz muzeyi ziyarət edirdik. |
| Вие говорихте по телефона. | Vie govorikhte po telefonа. | Siz telefonda danışdınız. |
| Те работиха в офиса. | Te rabotikha v ofisa. | Onlar ofisdə işlədilər. |
| Аз ядох обяд. | Az yadok obiad. | Mən nahar yedim. |
| Тя каза, че идва. | Tya kаza, che idva. | O, gələcəyini dedi. |
| Ние бяхме на концерт. | Nie byahme na kontsert. | Biz konsertdə idik. |
| Вие бяхте в парка. | Vie byahte v parka. | Siz parkda idiniz. |
| Те погледнаха навън. | Te poglednаkha navin. | Onlar çölə baxdılar. |
| Аз ходих на плаж. | Az hodikh na plaж. | Mən çimərlikdə oldum. |
| Тя спеше дълго. | Tya speshe dəlgo. | O, uzun müddət yatdı. |
| Ние бяхме заедно. | Nie byahme zaедno. | Biz bir yerdə idik. |
| Вие научихте много. | Vie nauchikhte mnogo. | Siz çox şey öyrəndiniz. |
| Те рисуваха картина. | Te risuvakha kartina. | Onlar tablo çəkirdilər. |
Təcrübələr[edit | edit source]
İndi isə, öyrəndiklərinizi tətbiq etmək üçün bəzi məşqlər təqdim edirik. Hər bir tapşırığın sonunda, düzgün cavablar və izahlar veriləcək.
Tapşırıq 1[edit | edit source]
Aşağıdakı cümlələri keçmiş zamana çevirin:
1. Аз играя футбол.
2. Тя чете книга.
3. Ние ходим в парка.
4. Вие работите в офиса.
5. Те говорят много.
Cavablar[edit | edit source]
1. Аз играх футбол. || Az igraх futbol. || Mən futbol oynadım.
2. Тя прочете книга. || Tya prochеte kniga. || O, kitabı oxudu.
3. Ние ходихме в парка. || Nie hodikhme v parka. || Biz parkda olduq.
4. Вие работихте в офиса. || Vie rabotikhte v ofisa. || Siz ofisdə işlədiniz.
5. Те говориха много. || Te govorikha mnogo. || Onlar çox danışdılar.
Tapşırıq 2[edit | edit source]
Aşağıdakı cümlələri tamamlayın:
1. Аз ________ (пътувам) до Варна.
2. Тя ________ (чета) книга.
3. Ние ________ (играя) футбол.
4. Вие ________ (работя) в офиса.
5. Те ________ (говоря) много.
Cavablar[edit | edit source]
1. Аз пътувах до Варна. || Az pətuvaх do Varna. || Mən Varnaya səfər etdim.
2. Тя прочете книга. || Tya prochеte kniga. || O, kitabı oxudu.
3. Ние играхме футбол. || Nie igraхme futbol. || Biz futbol oynadıq.
4. Вие работихте в офиса. || Vie rabotikhte v ofisa. || Siz ofisdə işlədiniz.
5. Те говориха много. || Te govorikha mnogo. || Onlar çox danışdılar.
Tapşırıq 3[edit | edit source]
Aşağıdakı şəkillərə uyğun cümlələr yazın.
1. (şəkil: uşaqlar futbol oynayır)
2. (şəkil: bir qız kitab oxuyur)
3. (şəkil: bir qrup insanlar parkda yürüyüş edir)
4. (şəkil: bir işçi ofisdə çalışır)
5. (şəkil: bir ailə restoranda oturur)
Cavablar[edit | edit source]
1. Ушаклар futbol oynayırdılar. || Uşaqlar futbol oynayırdılar.
2. Bir qız kitab oxuyurdu. || Bir qız kitab oxuyurdu.
3. Bir qrup insan parkda yürüyüş edirdi. || Bir qrup insan parkda yürüyüş edirdi.
4. İşçi ofisdə çalışırdı. || İşçi ofisdə çalışırdı.
5. Ailə restoranda oturmuşdu. || Ailə restoranda oturmuşdu.
Tapşırıq 4[edit | edit source]
Aşağıdakı cümlələri keçmiş zamanla soruşun:
1. Аз пътувам до Варна.
2. Тя чете книга.
3. Ние играем футбол.
4. Вие работите в офиса.
5. Те говорят много.
Cavablar[edit | edit source]
1. Аз пътувах до Варна, нали? || Az pətuvaх do Varna, nali? || Mən Varnaya səfər etdim, elə deyil?
2. Тя прочете книга, нали? || Tya prochеte kniga, nali? || O, kitabı oxudu, elə deyil?
3. Ние играхме футбол, nali? || Nie igraхme futbol, nali? || Biz futbol oynadıq, elə deyil?
4. Вие работихте в офиса, nali? || Vie rabotikhte v ofisa, nali? || Siz ofisdə işlədiniz, elə deyil?
5. Те говориха много, nali? || Te govorikha mnogo, nali? || Onlar çox danışdılar, elə deyil?
Tapşırıq 5[edit | edit source]
Aşağıdakı cümlələri tamamlayın:
1. Вчера ________ (пътувам) до Варна.
2. Преди две седмици ________ (чета) книга.
3. Ние ________ (играя) футбол на стадиона.
4. Вие ________ (работя) в офиса миналата година.
5. Те ________ (говоря) много на срещата.
Cavablar[edit | edit source]
1. Вчера пътувах до Варна. || Vçera pətuvaх do Varna. || Dünən Varnaya səfər etdim.
2. Преди две седмици прочетох книга. || Əvvəlki iki həftədə kitab oxudum.
3. Ние играхме футбол на стаdiон. || Biz stadionda futbol oynadıq.
4. Вие работихте в офиса минalata il. || Siz keçən il ofisdə işlədiniz.
5. Те говориха много на срещата. || Onlar görüşdə çox danışdılar.
Tapşırıq 6[edit | edit source]
Aşağıdakı cümlələri düzəldin:
1. Аз бях в училище вчера.
2. Тя беше на плаж миналата седмица.
3. Ние ходихме към магазина.
4. Вие говорехте с мен.
5. Те работиха до късно.
Cavablar[edit | edit source]
1. Аз бях в училище вчера. || Az byah v uchilishte vçera. || Mən dünən məktəbdə idim.
2. Тя беше на плаж минalata həftə. || O, keçən həftə çimərlikdə idi.
3. Ние ходихме към магазина. || Biz dükanın yanına getdik.
4. Вие говорirdiniz mənimlə. || Siz mənimlə danışdınız.
5. Те работikha до късно. || Onlar gecəyə qədər işlədilər.
Tapşırıq 7[edit | edit source]
Aşağıdakı şəkillərdən birini seçin və onunla bağlı bir cümlə yazın.
Cavablar[edit | edit source]
- Şəkil 1: (Uşaqlar futbol oynayır) - Uşaqlar futbol oynayırdılar.
- Şəkil 2: (Bir qız kitab oxuyur) - Bir qız kitab oxuyurdu.
Tapşırıq 8[edit | edit source]
Aşağıdakı cümlələri keçmiş zamanla tamamlayın:
1. Аз ________ (пътувам) до Варна миналата седмица.
2. Тя ________ (пътувам) в Европа преди година.
3. Ние ________ (играя) футбол в неделя.
4. Вие ________ (работя) в офиса вчера.
5. Те ________ (говоря) много на срещата.
Cavablar[edit | edit source]
1. Аз пътувах до Варна минalata həftə. || Mən keçən həftə Varnaya səfər etdim.
2. Тя пътуваше в Европа предi il. || O, bir il əvvəl Avropada səyahət edirdi.
3. Ние играхме футбол в неделя. || Biz bazar günü futbol oynadıq.
4. Вие работihte в офиса вчера. || Siz dünən ofisdə işlədiniz.
5. Те говориха много на срещата. || Onlar görüşdə çox danışdılar.
Yekun Düşüncələr[edit | edit source]
Bu dərsdə keçmiş zamanın formalarını, istifadəsini və nümunələrini öyrənmiş olduq. Keçmiş zaman, bulqar dilində danışarkən hadisələri və xatirələri ifadə etmək üçün çox vacibdir. Hər zaman keçmiş zamanın formalarını düzgün istifadə etməyə çalışın, çünki bu, dil biliklərinizi artıracaq və daha yaxşı ünsiyyət qurmağınıza kömək edəcək.