Language/Czech/Grammar/Possessive-Pronouns/kk
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
Қазақ тілі
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Кіріспе[edit | edit source]
Чех тілін үйрену барысында меншіктік есімдіктердің маңызы зор. Олар бізге меншікті білдіруге, яғни бір нәрсенің кімге тиесілі екенін көрсетуге мүмкіндік береді. Бұл грамматикалық элементтер күнделікті өмірде жиі кездеседі, сондықтан оларды дұрыс қолдану өте маңызды. Бүгінгі сабағымызда чех тіліндегі меншіктік есімдіктерді және оларды қалай қолдану керектігін үйренеміз. Сабақтың құрылымы төмендегідей:
Меншіктік есімдіктер дегеніміз не?[edit | edit source]
Меншіктік есімдіктер – бұл заттың немесе адамның кімге тиесілі екенін білдіретін сөздер. Чех тілінде меншіктік есімдіктерді дұрыс қолдану үшін, олардың формаларын, яғни жекеше және көпше түрде, дұрыс білуіміз керек.
Чех тіліндегі меншіктік есімдіктер[edit | edit source]
Чех тілінде меншіктік есімдіктердің келесі формалары бар:
- můj (менің) – жекеше
- tvůj (сенің) – жекеше
- jeho (оның) – жекеше (еркек)
- jí (оның) – жекеше (әйел)
- náš (біздің) – жекеше
- váš (сендердің) – жекеше
- jejich (олардың) – көпше
Меншіктік есімдіктердің қолданылуы[edit | edit source]
Меншіктік есімдіктер зат есімдермен бірге қолданылады. Мысалы:
- můj dům — менің үйім
- tvá kniha — сенің кітабың
- jeho auto — оның көлігі
- její taška — оның сөмкесі
- náš stůl — біздің үстеліміз
- váš dům — сендердің үйлеріңіз
- jejich zahrada — олардың бағы
Мысалдар[edit | edit source]
Мысалдар арқылы меншіктік есімдіктердің қолданылуын қарастырайық:
| Чех | Дыбыстық жазу | Қазақ |
|---|---|---|
| můj dům | muːj duːm | менің үйім |
| tvůj stůl | tvuːj stuːl | сенің үстелің |
| jeho auto | jɛɦoː ˈautɔ | оның көлігі |
| její kniha | jɛjiː ˈkɲiːɦa | оның кітабы |
| náš pes | naːʃ pɛs | біздің итіміз |
| váš dům | vaːʃ duːm | сендердің үйлеріңіз |
| jejich zahrada | jɛjiɦ ˈzaɦrada | олардың бағы |
Меншіктік есімдіктердің формалары[edit | edit source]
Чех тіліндегі меншіктік есімдіктердің формалары жекеше және көпше түрде әртүрлі болады. Оларды дұрыс қолдану үшін формаларын есте сақтау маңызды.
Жекеше форма[edit | edit source]
- můj (менің) – еркек, жекеше
- tvůj (сенің) – еркек, жекеше
- jeho (оның) – еркек, жекеше
- jí (оның) – әйел, жекеше
Көпше форма[edit | edit source]
- náš (біздің) – еркек, жекеше
- váš (сендердің) – еркек, жекеше
- jejich (олардың) – көпше
Мысалдар[edit | edit source]
Мысалдар арқылы меншіктік есімдіктердің формаларын қарастырайық:
| Чех | Дыбыстық жазу | Қазақ |
|---|---|---|
| můj bratr | muːj ˈbratr | менің ағам |
| tvá sestra | tvɑː ˈsɛstra | сенің әпкең |
| jeho kniha | jɛɦo ˈkɲiːɦa | оның кітабы |
| její auto | jɛjiː ˈautɔ | оның көлігі |
| náš dům | naːʃ duːm | біздің үйіміз |
| váš stůl | vaːʃ stuːl | сендердің үстелдеріңіз |
| jejich děti | jɛjiɦ ˈdɛci | олардың балалары |
Меншіктік есімдіктердің дұрыс қолданылуы[edit | edit source]
Меншіктік есімдіктерді дұрыс қолдану үшін, зат есімдермен үйлесімдігін ескеру қажет. Мысалы, зат есімнің жынысы мен санына байланысты меншіктік есімдіктердің формасы да өзгеруі мүмкін.
Тапсырмалар[edit | edit source]
Сабақ барысында үйренгендеріңізді пысықтау үшін, төмендегі тапсырмаларды орындап көріңіз:
1. Сенің досыңның аты не? (tvůj)
2. Оның үйі қайда? (jeho)
3. Біздің мектебіміз өте үлкен. (náš)
4. Сендердің кітаптарың жаңа ма? (váš)
5. Олардың ата-анасы қайда? (jejich)
6. Менің көлігім көк. (můj)
7. Сенің сіңліңнің жасы нешеде? (tvá)
8. Оның сөмкесі ауыр. (její)
9. Біздің сыныбымызда көп оқушы бар. (náš)
10. Сендердің балаларыңыз спортпен шұғылданады ма? (váš)
Жауаптар мен түсіндірмелер[edit | edit source]
1. Сенің досыңның аты не? – tvůj (сенің) есімдігін қолдану, өйткені "дос" жекеше еркек зат есімі.
2. Оның үйі қайда? – jeho (оның) есімдігін қолдану, өйткені "үй" жекеше зат есімі.
3. Біздің мектебіміз өте үлкен. – náš (біздің) есімдігін қолдану, өйткені "мектеп" жекеше зат есімі.
4. Сендердің кітаптарың жаңа ма? – váš (сендердің) есімдігін қолдану, өйткені "кітап" жекеше зат есімі.
5. Олардың ата-анасы қайда? – jejich (олардың) есімдігін қолдану, өйткені "ата-ана" көпше зат есімі.
6. Менің көлігім көк. – můj (менің) есімдігін қолдану, өйткені "көлік" жекеше зат есімі.
7. Сенің сіңліңнің жасы нешеде? – tvá (сенің) есімдігін қолдану, өйткені "сіңлі" жекеше әйел зат есімі.
8. Оның сөмкесі ауыр. – její (оның) есімдігін қолдану, өйткені "сөмке" жекеше әйел зат есімі.
9. Біздің сыныбымызда көп оқушы бар. – náš (біздің) есімдігін қолдану, өйткені "сынып" жекеше зат есімі.
10. Сендердің балаларыңыз спортпен шұғылданады ма? – váš (сендердің) есімдігін қолдану, өйткені "бала" жекеше зат есімі.
Қорытынды[edit | edit source]
Бүгінгі сабақта чех тіліндегі меншіктік есімдіктерді үйрендік. Оларды дұрыс қолдану арқылы заттың кімге тиесілі екенін білдіре аламыз. Сабақта алған білімдеріңізді пысықтап, жаттығуларды орындау арқылы бекітіңіз. Чех тілін үйрену қызықты әрі пайдалы болады!