Language/Czech/Grammar/Present-Tense/pl
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
Қазақ тілі
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Wprowadzenie[edit | edit source]
Czas teraźniejszy jest jednym z najważniejszych aspektów gramatyki każdego języka, w tym również języka czeskiego. Umożliwia nam opisywanie działań, które odbywają się w danym momencie lub w niedalekiej przyszłości. W tej lekcji skupimy się na tym, jak poprawnie używać czasu teraźniejszego w języku czeskim, co jest niezwykle istotne dla każdego, kto chce swobodnie porozumiewać się w tym pięknym języku. Na koniec lekcji będziesz umieć tworzyć proste zdania w czasie teraźniejszym, co otworzy przed Tobą nowe możliwości w komunikacji.
W naszej lekcji przeanalizujemy:
- Budowę zdań w czasie teraźniejszym
- Odmianę czasowników regularnych i nieregularnych
- Przykłady użycia czasu teraźniejszego w codziennych sytuacjach
- Ćwiczenia praktyczne, aby utrwalić zdobytą wiedzę
Budowa zdań w czasie teraźniejszym[edit | edit source]
Czas teraźniejszy w języku czeskim jest używany do opisania czynności, które dzieją się teraz lub w najbliższej przyszłości. W zdaniach afirmatywnych zazwyczaj przyjmuje następującą strukturę:
- Podmiot + czasownik + dopełnienie
Na przykład:
- Já (ja) + jím (jem) + jablko (jabłko) – "Ja jem jabłko."
Warto zwrócić uwagę na odmianę czasowników, ponieważ w języku czeskim zmieniają się one w zależności od osoby. Poniżej przedstawiam kilka przykładów:
| Czech | Pronunciation | Polish |
|---|---|---|
| já jím | jaː jiːm | ja jem |
| ty jíš | tɪ jiːʃ | ty jesz |
| on/ona/ono jí | ɔn/ɔna/ɔno jiː | on/ona/ono je |
| my jíme | mɪ jiːme | my jemy |
| vy jíte | vɪ jiːte | wy jecie |
| oni/ony jí | ɔnɪ/ɔnɪ jiː | oni/one jedzą |
Odmiana czasowników regularnych[edit | edit source]
Czasowniki regularne w języku czeskim odmieniają się według wzorów. Poniżej przedstawiamy odmianę czasowników regularnych kończących się na -at, -et, -it.
- Czasowniki kończące się na -at (například "pracovat" - pracować)
| Czech | Pronunciation | Polish |
|---|---|---|
| já pracuji | jaː praːtʃuɪ | ja pracuję |
| ty pracuješ | tɪ praːtʃuɪʃ | ty pracujesz |
| on/ona/ono pracuje | ɔn/ɔna/ɔno praːtʃuɪ | on/ona/ono pracuje |
| my pracujeme | mɪ praːtʃuɪme | my pracujemy |
| vy pracujete | vɪ praːtʃuɪjeʊ | wy pracujecie |
| oni/ony pracují | ɔnɪ/ɔnɪ praːtʃuɪ | oni/one pracują |
- Czasowniki kończące się na -et (například "čítať" - czytać)
| Czech | Pronunciation | Polish |
|---|---|---|
| já čtu | jaː ʧtuː | ja czytam |
| ty čteš | tɪ ʧtɛʃ | ty czytasz |
| on/ona/ono čte | ɔn/ɔna/ɔno ʧtɛ | on/ona/ono czyta |
| my čteme | mɪ ʧtɛme | my czytamy |
| vy čtete | vɪ ʧtɛte | wy czytacie |
| oni/ony čtou | ɔnɪ/ɔnɪ ʧtoʊ | oni/one czytają |
- Czasowniki kończące się na -it (například "vidět" - widzieć)
| Czech | Pronunciation | Polish |
|---|---|---|
| já vidím | jaː vɪdɪm | ja widzę |
| ty vidíš | tɪ vɪdiːʃ | ty widzisz |
| on/ona/ono vidí | ɔn/ɔna/ɔno vɪdiː | on/ona/ono widzi |
| my vidíme | mɪ vɪdiːme | my widzimy |
| vy vidíte | vɪ vɪdiːte | wy widzicie |
| oni/ony vidí | ɔnɪ/ɔnɪ vɪdiː | oni/one widzą |
Odmiana czasowników nieregularnych[edit | edit source]
W języku czeskim są także czasowniki nieregularne, które mają swoje własne zasady odmiany. Oto kilka przykładów:
- Czasownik "být" (być)
| Czech | Pronunciation | Polish |
|---|---|---|
| já jsem | jaː jɛsɛm | ja jestem |
| ty jsi | tɪ jɪsɪ | ty jesteś |
| on/ona/ono je | ɔn/ɔna/ɔno jɛ | on/ona/ono jest |
| my jsme | mɪ jɛsme | my jesteśmy |
| vy jste | vɪ jɛste | wy jesteście |
| oni/ony jsou | ɔnɪ/ɔnɪ jsoʊ | oni/one są |
- Czasownik "mít" (mieć)
| Czech | Pronunciation | Polish |
|---|---|---|
| já mám | jaː maːm | ja mam |
| ty máš | tɪ maːʃ | ty masz |
| on/ona/ono má | ɔn/ɔna/ɔno maː | on/ona/ono ma |
| my máme | mɪ maːme | my mamy |
| vy máte | vɪ maːte | wy macie |
| oni/ony mají | ɔnɪ/ɔnɪ maːjʊ | oni/one mają |
Przykłady użycia czasu teraźniejszego[edit | edit source]
Czas teraźniejszy jest używany w różnych kontekstach. Oto kilka przykładów zdań, które ilustrują jego zastosowanie:
| Czech | Pronunciation | Polish |
|---|---|---|
| Dnes je hezký den. | dɛs jɛ hɛskiː dɛn | Dziś jest ładny dzień. |
| Oni hrají fotbal. | ɔnɪ hrajiː fɔtbal | Oni grają w piłkę nożną. |
| Já studuji češtinu. | jaː stʊdujiː tʃɛʃtɪnu | Ja studiuję czeski. |
| Ty mluvíš česky. | tɪ mluːviːʃ tʃɛskiː | Ty mówisz po czesku. |
| My jíme oběd. | mɪ jiːme ɔbɛd | My jemy obiad. |
| Ona čte knihu. | ɔna ʧtɛ kniːhu | Ona czyta książkę. |
| Vy pracujete v Praze. | vɪ praːtʃuɪjeʊ v prazɛ | Wy pracujecie w Pradze. |
| Děti hrají v parku. | dɛtɪ hrajiː v parku | Dzieci bawią się w parku. |
| On dává dárky. | ɔn daːvɑː dɑːrkɪ | On daje prezenty. |
| Já píšu dopis. | jaː piːʃuː dɔpɪs | Ja piszę list. |
Ćwiczenia praktyczne[edit | edit source]
Aby utrwalić zdobytą wiedzę, wykonaj poniższe ćwiczenia. Każde ćwiczenie ma na celu sprawdzenie umiejętności użycia czasu teraźniejszego.
1. Uzupełnij zdania czasownikami w czasie teraźniejszym.
- Já (jít) __________ do školy.
- Ty (číst) __________ knihu.
- Oni (hrát) __________ na hudební nástroj.
Rozwiązanie:
- Já (jít) jdu do školy.
- Ty (číst) čteš knihu.
- Oni (hrát) hrají na hudební nástroj.
2. Przetłumacz na język czeski: "My jemy chleb."
Rozwiązanie: My jíme chléb.
3. Zidentyfikuj podmiot i czasownik w zdaniach.
- Děti se smějí.
- On pracuje v kanceláři.
Rozwiązanie:
- Děti (podmiot) se smějí (czasownik).
- On (podmiot) pracuje (czasownik).
4. Stwórz zdania w czasie teraźniejszym z podanymi słowami.
- (ona, jít, do obchodu)
- (my, číst, noviny)
Rozwiązanie:
- Ona jde do obchodu.
- My čteme noviny.
5. Wybierz poprawną formę czasownika.
- Ty (být) __________ šťastný.
- a) jsi
- b) je
Rozwiązanie: a) jsi
6. Przełóż zdania na język czeski.
- "Oni są w szkole."
Rozwiązanie: Oni jsou ve škole.
7. Uzupełnij brakujące formy czasowników.
- Já (mít) __________ psa.
- Ty (být) __________ dobrý student.
Rozwiązanie:
- Já (mít) mám psa.
- Ty (být) jsi dobrý student.
8. Zidentyfikuj błędy w zdaniach i popraw je.
- My jsi unavení.
- Oni grają fotbal.
Rozwiązanie:
- My jsme unavení.
- Oni hrají fotbal.
9. Przetłumacz zdanie na czeski: "Ja piszę książkę."
Rozwiązanie: Já píšu knihu.
10. Napisz krótką rozmowę używając czasu teraźniejszego.
Rozwiązanie:
- Ahoj! Co děláš? (Cześć! Co robisz?)
- Já studuji česky. (Ja studiuję czeski.)
- A co ty? (A co ty?)
- Ty čteš knihu? (Ty czytasz książkę?)
Na zakończenie tej lekcji, masz już solidne podstawy do używania czasu teraźniejszego w języku czeskim. Ćwicz regularnie, a Twoje umiejętności będą się rozwijać!