Language/Serbian/Grammar/Nouns:-Gender-and-Number/kk
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
Қазақ тілі
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Кіріспе[edit | edit source]
Серб тілінің грамматикасын үйрену - бұл тілдің негіздерін түсінудің маңызды кезеңі. Бүгін біз серб тіліндегі сөздердің жынысы мен саны туралы сөйлесеміз. Бұл тақырыпты жақсы меңгеру, сіздің серб тілінде сөйлескенде және жазғанда дұрыстығыңызды қамтамасыз етеді. Негізінен, серб тілінде үш жыныс бар: еркек, әйел, және орта жыныс. Сондай-ақ, зат есімдердің санын да білуіңіз қажет, себебі олар жекеше және көпше түрде қолданылады. Бұл сабақта біз жыныс пен санды қалай анықтауға болатынын, оны қалай қолдану керектігін, сондай-ақ нақты мысалдар мен жаттығулар арқылы бекітуге тырысамыз.
Жыныс туралы жалпы мәлімет[edit | edit source]
Серб тілінде зат есімдердің жынысы олардың формасына байланысты. Әр зат есім белгілі бір жынысқа ие:
- Еркек жынысты зат есімдер - олар әдетте -о, -е, -и, -ак, -ен, -ар, -ер, -ор, -к, -м, -т, -г, -ж, -ш, -ч, -ц, -з, -в, -б, -п, -с, -ф дыбыстарына аяқталады.
- Әйел жынысты зат есімдер - олар -а, -я, -ка, -ица, -ка, -ша, -а, -на, -та, -ца, -ка, -чка, -жка дыбыстарына аяқталады.
- Орта жынысты зат есімдер - олар -о, -е, -м, -и, -у, -а, -к, -н, -ц, -ж, -ч, -г дыбыстарына аяқталады.
Саны туралы жалпы мәлімет[edit | edit source]
Серб тілінде зат есімдердің саны жекеше (бір) және көпше (көп) болады. Жекеше зат есімдер бір ғана нысанды білдіреді, ал көпше зат есімдер бірнеше нысанды білдіреді. Көпше нысандарды жасау үшін, әдетте, зат есімнің соңына түрлі жалғаулар қосылады.
Мысалдар[edit | edit source]
Мысал ретінде, жыныс пен санды көрсететін зат есімдердің кестесін қарастырайық:
| Серб | Дыбысталу | Қазақ |
|---|---|---|
| dečko | [ˈdɛːtʃkɔ] | жігіт |
| devojka | [ˈdɛʋɔjka] | қыз |
| dete | [ˈdɛtɛ] | бала |
| pas | [pas] | ит |
| mačka | [ˈmaʧka] | мысық |
| knjiga | [ˈkɲiɡa] | кітап |
| auto | [ˈaʊtɔ] | автокөлік |
| stablo | [ˈstaːblo] | ағаш |
| reč | [rɛtʃ] | сөз |
| prijatelj | [priˈjatelʲ] | дос |
Зат есімдердің жынысын анықтау[edit | edit source]
Зат есімдердің жынысын анықтау әрқашан оңай болмауы мүмкін, бірақ кейбір ережелер қолайлы. Мысалы:
- Егер зат есім -а, -я, -ица, -ка, -ша, -на, -та, -ца, -ка, -чка, -жка сияқты дыбыстармен аяқталса, онда ол әйел жынысты.
- Егер зат есім -о, -е сияқты дыбыстармен аяқталса, онда ол орта жынысты.
- Егер зат есім -и, -ак, -ен, -ар, -ер, -ор, -к, -м, -т, -г, -ж, -ш, -ч, -ц, -з, -в, -б, -п, -с, -ф сияқты дыбыстармен аяқталса, онда ол еркек жынысты.
Зат есімдердің санын анықтау[edit | edit source]
Зат есімдердің санын анықтау үшін, олардың соңын өзгерту қажет. Мысалы:
- Жекеше: dečko (жігіт) → Көпше: dečaci (жігіттер)
- Жекеше: devojka (қыз) → Көпше: devojke (қыздар)
Жаттығулар[edit | edit source]
Сізге жынысы мен саны бойынша зат есімдерді анықтау үшін бірнеше жаттығулар ұсынамыз:
1. Төменде берілген зат есімдердің жынысын анықтаңыз:
- auto
- knjiga
- pas
- devojka
2. Төменде берілген зат есімдерді көпше формаға ауыстырыңыз:
- dečko
- mačka
- dete
- prijatelj
3. Келесі жыныстарды көрсетіңіз:
- devojka - (әйел жынысы)
- pas - (еркек жынысы)
- dete - (орта жынысы)
4. Төменде берілген зат есімдердің жекеше формасын табыңыз:
- devojke
- pasovi
- knjige
5. Төмендегі зат есімдерді жынысқа қарай топтастырыңыз:
- stablo, mačka, auto, dečko, žena, knjiga
Жауаптар[edit | edit source]
1.
- auto: орта жынысты
- knjiga: әйел жынысты
- pas: еркек жынысты
- devojka: әйел жынысты
2.
- dečko → dečaci
- mačka → mačke
- dete → deca
- prijatelj → prijatelji
3.
- devojka - (әйел жынысы)
- pas - (еркек жынысы)
- dete - (орта жынысы)
4.
- devojke → devojka
- pasovi → pas
- knjige → knjiga
5.
- Еркек жынысы: dečko, auto
- Әйел жынысы: женщина, knjiga
- Орта жынысы: stablo