Language/Iranian-persian/Culture/Lesson-23:-Persian-civilization-and-ancient-history/kk
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
Italiano
日本語
Қазақ тілі
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Фарсы мәдениеті мен тарихы, Иранның бай тарихы мен мәдениетінің негізі болып табылады. Бұл сабақта біз Фарсы үстіртінің ең алғашқы мәдениеттері мен өркениеттерін, атап айтқанда, Элам, Ахеменидтер империясы және Парфяндар империясымен танысамыз. Үйренетініміз тек тіл емес, сонымен қатар, сол тілмен қатар дамыған мәдениет пен тарих. Бұл сабақ Иран Фарсы тілін үйренудің маңыздылығын көрсетеді.
Фарсы өркениетінің негіздері[edit | edit source]
Фарсы өркениеті б.з.д. 3000 жылдары Элам мәдениетімен басталады. Эламдардың тарихы мен мәдениеті Фарсы мәдениетінің негізін құрады. Олардың өнері, архитектурасы, жазба мәдениеті мен діні Фарсы тарихының маңызды элементтері болып табылады.
Элам мәдениеті[edit | edit source]
Эламның орналасуы[edit | edit source]
Элам б.з.д. 3200 жылдан бастап қазіргі Иранның батыс бөлігінде орналасқан. Элам мәдениеті өзіне тән өнер, архитектура және дінмен ерекшеленеді.
Элам мәдениетінің ерекшеліктері[edit | edit source]
Элам мәдениеті мынадай ерекшеліктерге ие:
- Жазбалар: Эламдықтар алғаш рет жазба мәдениетін енгізді, олар клинопись пен иероглифтерді қолданды.
- Дін: Элам мәдениетінде политеизм, яғни көпқұдайшылық жүйесі басым болды.
- Өнер: Элам өнері мүсіндер, керамика және сәндік заттармен танымал болды.
Ахеменидтер империясы[edit | edit source]
Ахеменидтер империясының құрылуы[edit | edit source]
Ахеменидтер империясы б.з.д. 550 жылы Кир II тарапынан құрылды. Бұл империяның кеңейтілуі Фарсы мәдениетінің дамуына үлкен әсер етті.
Ахеменидтер империясының ерекшеліктері[edit | edit source]
Ахеменидтер империясының ерекшеліктері:
- Саяси жүйе: Империя бірнеше провинцияларға бөлінді, әр провинцияда сатраптар басқарды.
- Дін: Заратуштра діні империяның ресми діні болды.
- Мәдениет: Архитектура, өнер, ғылым және әдебиет салаларында үлкен жетістіктерге жетті.
Парфяндар империясы[edit | edit source]
Парфяндардың билігі[edit | edit source]
Парфяндар империясы б.з.д. 247 жылы құрылды. Бұл империя Ахеменидтер империясының мұрагері болып табылады.
Парфяндардың мәдениеті[edit | edit source]
Парфяндардың мәдениеті:
- Саяси құрылым: Парфяндар федеративтік жүйе бойынша басқарылды.
- Өнер: Парфян өнері мүсіндер мен керамикада көрініс тапты.
Мәдениет пен тарихқа әсер[edit | edit source]
Фарсы өркениетінің тарихы мен мәдениеті бүгінгі күнге дейін әсер етеді. Бұл сабақта біз Фарсы мәдениетінің даму тарихын танып, оның қазіргі мәдениетке әсерін түсінеміз.
| Фарсы тілі | Дыбыстау | Қазақ тілі |
|---|---|---|
| سلام | [sæˈlɒːm] | Сәлем |
| خداحافظ | [xodɒːˈhɑːfez] | Сау болыңыз |
| خوش آمدید | [xoʃ ɒˈmɒːdid] | Қош келдіңіз |
| بله | [bæˈle] | Ия |
| نه | [næ] | Жоқ |
Мысалдар[edit | edit source]
1. Элам мәдениеті: Эламдықтар алғашқы жазба мәдениетін жасап, әдебиет пен өнердің негіздерін қалады.
2. Ахеменидтер империясы: Ахеменидтер империясы әлемнің ең ірі империяларының бірі болды, олар көптеген халықтарды біріктірді.
3. Парфяндар империясы: Парфяндар өз уақытында мәдениет пен өнердің дамуына үлкен үлес қосты.
Жаттығулар мен практикалық сценарийлер[edit | edit source]
1. Тапсырма: Элам мәдениетінің үш ерекшелігін жазыңыз.
- Шешімі:
1. Жазба мәдениеті
2. Политеизм
3. Сәндік өнер
2. Тапсырма: Ахеменидтер империясының құрылуы мен ерекшеліктерін баяндаңыз.
- Шешімі: Ахеменидтер империясы б.з.д. 550 жылы Кир II тарапынан құрылды. Саяси жүйе сатраптар басшылығымен ұйымдастырылды.
3. Тапсырма: Парфяндар империясының мәдениетін сипаттаңыз.
- Шешімі: Парфяндар федеративтік жүйе бойынша басқарылды, олардың өнері мүсіндер мен керамикада көрініс тапты.
4. Тапсырма: Фарсы мәдениетінің қазіргі мәдениетке әсерін талдаңыз.
- Шешімі: Фарсы мәдениеті қазіргі Иранның өнері мен әдебиетіне, архитектурасына және дініне үлкен ықпал етті.
5. Тапсырма: Келесі сөздердің аудармасын жазыңыз: "Сәлем", "Сау болыңыз".
- Шешімі: "Сәлем" - سلام, "Сау болыңыз" - خداحافظ.
6. Тапсырма: Фарсы тарихындағы маңызды тұлғаларды атаңыз.
- Шешімі: Кир II, Дарий I, Заратуштра.
7. Тапсырма: Элам, Ахеменидтер және Парфяндар мәдениеттерінің айырмашылықтарын салыстырыңыз.
- Шешімі:
- Элам: алғашқы жазба, политеизм.
- Ахеменидтер: саяси жүйе, Заратуштра діні.
- Парфяндар: федеративтік басқару, мүсін өнері.
8. Тапсырма: Фарсы мәдениетінің өнеріне қандай үлес қосты?
- Шешімі: Фарсы мәдениеті мүсіндер, керамика, архитектура мен поэзияда үлкен жетістіктерге жетті.
9. Тапсырма: Фарсы тіліндегі "Ия" сөзінің мағынасын жазыңыз.
- Шешімі: "Ия" - بله.
10. Тапсырма: Фарсы тарихындағы үш маңызды оқиғаны атап көрсетіңіз.
- Шешімі:
1. Ахеменидтер империясының құрылуы.
2. Дарий I-нің басқару кезеңі.
3. Парфяндар империясының құрылуы.
Басқа сабақтар[edit | edit source]
- 0-А1 курстары → Мәдениет → 10-сынып: Фарсыз әдебиеті мен қонақты қабылдау әдістері
- 0-А1 Курсы → Мәдениеті → 11-пән: Фарсы халықтың артықшылықтары және мерекелері
- 0-А1 Курстары → Мәдениет → 24-сынып: Қазіргі заман тарихы мен заманауи мәселелері
- 0-А1 Курстары → Мәдениет → 16-пән: Фарс поэзиясы және классик әдебиеті
- 0-А1 Курстары → Мәдениет → 17-пән: Фарсы киносы мен музыкасы