Language/Kazakh/Grammar/Accusative-Case/zh-TW
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Қазақша грамматикасында туынды есім
Туынды есім қазақша грамматикасында екі есім түрінің бірі болып табылады. Туынды есім белгісінің мағынасы көбейіп, жіберушілердің жеке тұлғаларында қолданылады. Олардың бірі біліктік есім, екіншісі біріккен жұмыс есімі болып табылады.
Туынды есім негізгі есімнің келесінде орналасуы мүмкін. Оны анықтау үшін сұрақ қойып, оған "кім?" не "не?" сұрағыларымен жауап беру керек.
Мысалы:
| Қазақша | Транскрипция | Мандарин |
|---|---|---|
| қала | qala | 城市 |
| қаланы | qalany | 它的城市 |
| қаланың | qalanyñ | 它的城市的 |
| қаланыңда | qalanyñda | 在他的城市里 |
Жауап: "Қала" - біліктік есім, "қаланы" - туынды есім, "қаланың" - туынды есім, "қаланыңда" - туынды есім.
Туынды есімдің мағынасы
Туынды есім кез-келген негізгі есімнің келесінде орналаса да, оның мағынасы негізгі есімнің мағынасынан айрылады. Туынды есім негізгі есімге қосымша мағына береді. Оның басты мағынасы "кім?" не "не?" сұрағыларымен сұрауға болады.
Мысалы:
| Қазақша | Транскрипция | Мандарин |
|---|---|---|
| бөлме | bölme | 部门 |
| бөлмеге | bölmege | 部门 |
| бөлмеге кім келді? | bölmege kim keldi? | 谁来了这个部门？ |
Жауап: "Бөлме" - біліктік есім, "бөлмеге" - туынды есім, "бөлмеге кім келді?" - туынды есім.
Туынды есімнің қолданылуы
Туынды есім негізгі есімнің келесінде орналаса да, оның мағынасы негізгі есімнің мағынасынан айрылады. Туынды есім негізгі есімге қосымша мағына береді. Оның басты мағынасы "кім?" не "не?" сұрағыларымен сұрауға болады.
Туынды есімді көбейту үшін "немесе" сөзі пайдаланылады.
Мысалы:
- Мен осы қаланың тұрғындарын білмеймін.
- Мен осы қаланың тұрғындарын немесе адамдарын білмеймін.
Жауап: "Немесе" сөзі көбейтілген.
Туынды есімнің мамандығы
Туынды есімнің біріккен жұмыс есімі маңызды рөл атқарады. Олар көптеген мәселелерде пайдаланылады:
- Жобалар мен оқу үшін қажет болатын қаржыны табу үшін банкқа бару керек.
- Біз Алматыда шығады алғашқы ұшып келетін адамдарды күту керек.
Туынды есімнің түрлері
Туынды есім қазақша грамматикасында біріккен жұмыс есімі мен біліктік есім түрлерінде табылады.
Біріккен жұмыс есім
Біріккен жұмыс есімі - бірнеше сөздің біріккен түрі. Олар жұмыс артықшылығын (тыңдап-түсіру, өзін-өзі талдау және т.б.) анықтау үшін қолданылады.
Мысалы:
- Біз білім беру үшін кітаптарды сатып аладық.
Біліктік есім
Біліктік есім – бір сызықтың негізгі есімі. Туынды есім біліктік есімнің келесінде орналаса да, оның мағынасы негізгі есімнің мағынасынан айрылады. Туынды есім негізгі есімге қосымша мағына береді.
Мысалы:
- Осы қала Алматыға жақын.
- Осы қаланың жайлы сөйлем жазылды.
Туынды есімнің жағындағы қайсысын пайдалану керек
Туынды есімнің жағындағы қайсысын пайдалану керектігін анықтау үшін сұрақ қойып, оған "кім?" не "не?" сұрағыларымен жауап беру керек.
Мысалы:
| Қазақша | Транскрипция | Мандарин |
|---|---|---|
| кітап | kitap | 书 |
| кітапты | kitapty | 书 |
| кітаптың | kitaptyñ | 书的 |
| кітаптың ішінде | kitaptyñ işinde | 在书里 |
Жауап: "Кітап" - біліктік есім, "кітапты" - туынды есім, "кітаптың" - туынды есім, "кітаптың ішінде" - туынды есім.
Түсіндіру
Туынды есім қазақша грамматикасында маңызды екінші есім түрі болып табылады. Оның мағынасы негізгі есімнің мағынасынан айрылады. Туынды есімнің келесінде орналасуы мүмкін. Оны анықтау үшін сұрақ қойып, оған "кім?" не "не?" сұрағыларымен жауап беру керек.
Қосымша материалдар
- Қазақша онлайн курс
- Duolingo-дағы қазақша курс
- Қазақша сөздік
- Қазақ тілін тану порталы
- Қазақша сөйлеу жұмыстары