Language/Kazakh/Vocabulary/Numbers-and-Counting/ja
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
=== Сан-саналар мен Есептеу ===
Сан-саналардың ең басты мәні өзінің аудармасы мен қосымша мәнінен тұрады. Сондықтан да, оның ағылшын тілінен дұрыс түсінуі және өзіндік қазақ тілінде қолдануы маңызды. Осы сабақта 0-ден 100-ге дейінгі сандарды есептеу және оларды әртүрлі мәндерге қолдану мүмкіндіктерін үйренеміз.
= === Сандардың тілін түсіну ===
Сандардың қазақ тілінде тілін түсіну қиын болса да, сіз оның ғана бір мәні болмайтынын үйренсеңіз де, оның тілін түсінуге өзіңізді қатынасқан боласыз. Қазақша сан-саналардың тілін түсіну қиын болса да, біз оның тілін түсінуге өзімізді қатынассақ болады. Осы себепті, біз мұнда қазақша сандардың тілін түсінумен бастаймыз.
= === Сандардың тілін түсіну үшін қажетті мәліметтер ===
- Қазақ тілінің латын әліпбиінің түсіндірмесін үйрену - Қазақ тілінің 0-ден 10-ге дейінгі сандарын ескерту - Қазақ тілінің 10-дан 20-ге дейінгі сандарын ескерту - Қазақ тілінің 20-ден 100-ге дейінгі сандарын ескерту - Сандардың қазақ тілінде өзіндік терминологиясын үйрену
= === Қазақ тілінің латын әліпбиінің түсіндірмесі ===
Әрбір сан өзінің латындық түсіндірмесінен тұрады. Оның түсіндірмесін есептеу үшін, біз қазақша сандарды латын әліпбиімен тілін түсінуіміз керек. Осы мәселені шешу үшін, жаңа әріптерді үйрену керек. Мысалы:
| Қазақша | Латын түсіндірмесі | Жапон тіліне аударма |
|---|---|---|
| 0 | ноль | ゼロ |
| 1 | бір | いち |
| 2 | екі | に |
| 3 | үш | さん |
| 4 | төрт | し |
| 5 | бес | ご |
| 6 | алты | ろく |
| 7 | жеті | しち |
| 8 | сегіз | はち |
| 9 | тоғыз | きゅう |
| 10 | он | じゅう |
= === 0-ден 10-ге дейінгі сандарды есептеу ===
0-ден 10-ге дейінгі сандарды есептеу үшін, біз өте жеңілдікті жолды қарағанда, сандардың латын түсіндірмесін қолданамыз. Мысалы:
- 0 - ноль
- 1 - бір
- 2 - екі
- 3 - үш
- 4 - төрт
- 5 - бес
- 6 - алты
- 7 - жеті
- 8 - сегіз
- 9 - тоғыз
- 10 - он
Осы сандардың қолданылуы және қолдану мүмкіндіктері:
- Сандық қосымша: мысалы, 11 - он бір, 12 - он екі
- Кездесу: мысалы, үш және бес - үш-бес
- Кері қосу: мысалы, 24 - екі және төрт - екі және төрт жұлдыз
- Көбейту: мысалы, 7 және 3 - он елу жеделі
- Бөлу: мысалы, 10-дан кіші сандарды бөлуге болады
= === 10-дан 20-ге дейінгі сандарды есептеу ===
10-дан 20-ге дейінгі сандарды есептеу үшін, біз 10-дан бастап, өзіндік терминологияны қолданамыз. Мысалы:
- 10 - он
- 11 - он бір
- 12 - он екі
- 13 - он үш
- 14 - он төрт
- 15 - он бес
- 16 - он алты
- 17 - он жеті
- 18 - он сегіз
- 19 - он тоғыз
- 20 - жиырма
= === 20-ден 100-ге дейінгі сандарды есептеу ===
20-ден 100-ге дейінгі сандарды есептеу үшін, біз өзіндік терминологияны қолданамыз. Мысалы:
- 20 - жиырма
- 30 - отыз
- 40 - қырық
- 50 - елу
- 60 - алпыс
- 70 - жетпіс
- 80 - сексен
- 90 - тоқсан
- 100 - жүз
Осы сандардың қолданылуы және қолдану мүмкіндіктері:
- Сандық қосымша: мысалы, 21 - жиырма және бір, 22 - жиырма және екі
- Кездесу: мысалы, үш және жеті - отыз жеделі
- Кері қосу: мысалы, 24 - жиырма және төрт - жиырма және төрт жұлдыз
- Көбейту: мысалы, 70 және 3 - жетпіс және үш жұлдыз
- Бөлу: мысалы, 100-ден кіші сандарды бөлуге болады
= === Қазақша сандармен өзіндік мәтіндерді жазу ===
Қазақша сандармен өзіндік мәтіндерді жазу қиын болуы мүмкін. Сондықтан өзіңізге жақын болатын тақырыптарға сәйкес, біз өзіндік мәтіндерді жазуға бастаймыз. Мысалы, сіз қазіргі уақытта қашанға кетесіз ба? деген сұраққа жауап беру үшін қолдана алатын бір мәтін болатын:
"Мен 20 минуттан кейін қашанға кетесемді?"
Осы мәтінде 20 сан қолданылды. Сіз осында өзіңізге жақын болатын сұрақтарды қолдану арқылы өзіңіздің қазақ тілінде сөйлеуге дейінгі мүмкіндіктеріңізді жақсартуға болады.
=== Үйренімділер ===
- Сандардың қазақ тілінде тілін түсінуін үйрену
- 0-ден 100-ге дейінгі сандарды есептеу
- Сандардың өзіндік терминологиясын үйрену
- Сандардың қолданылуын мәтіндерде қолдану
=== Қосымша мәліметтер ===
- <a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B_%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80">Қазақша сандар туралы</a>
- <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Kazakh_language">Қазақ тілі туралы</a>
- <a href="https://www.omniglot.com/writing/kazakh.htm