Language/Czech/Grammar/Introduction-to-Nouns/tr
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
Қазақ тілі
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Giriş
Çek diline giriş yaparken, isimler dilin temel taşlarından biridir. İsimler, nesneleri, kişileri, yerleri ve kavramları tanımlamak için kullanılır. Eğer bir dilde kendinizi ifade etmek istiyorsanız, isimlerin doğru kullanımını öğrenmek son derece önemlidir. Bu derste, Çekçe'deki isimlerin cinsiyetlerini, tekil ve çoğul formlarını, ve durumlarını (hallerini) inceleyeceğiz. Öğreneceğiniz bilgiler, günlük konuşmalarda ve yazılarda kendinizi daha iyi ifade etmenizi sağlayacak.
İsimlerin Cinsiyeti
Çekçe'de isimler üç cinsiyete ayrılır: dişi, erkek ve nötr. Cinsiyet, ismin sonuna bağlı olarak belirlenir. Aşağıda cinsiyetlerin özellikleri verilmiştir:
- Dişi İsimler: Genellikle "-a" veya "-e" ile biter.
- Erkek İsimler: Genellikle sessiz harflerle biter.
- Nötr İsimler: Genellikle "-o" veya "-í" ile biter.
| Cinsiyet | Örnekler | Türkçe Çevirisi |
|---|---|---|
| Dişi | žena | kadın |
| Erkek | muž | erkek |
| Nötr | dítě | çocuk |
Tekil ve Çoğul İsimler
İsimlerin tekil ve çoğul formları, cinsiyetlerine göre değişir. Çekçe'de çoğul yaparken bazı kurallar vardır. Aşağıda bu kurallar ve örnekler verilmiştir:
- Dişi isimler çoğulda "-y" veya "-i" alır.
- Erkek isimler çoğulda "-i" veya "-ové" alır.
- Nötr isimler çoğulda "-ata" alır.
| Cinsiyet | Tekil | Çoğul | Türkçe Çevirisi |
|---|---|---|---|
| Dişi | žena | ženy | kadınlar |
| Erkek | muž | muži | erkekler |
| Nötr | dítě | děti | çocuklar |
İsimlerin Hali (Durumları)
Çekçe'de isimler, cümledeki işlevine göre farklı haller alır. Toplamda yedi durum vardır: nominatif, genitif, datif, akuzatif, vokatif, lokatif ve instrumental. Her durum, ismin sonuna eklenen belirli takılarla gösterilir. İşte bu durumlar hakkında genel bilgiler:
1. Nominatif: Öznenin durumudur.
2. Genitif: Sahipliği ifade eder.
3. Datif: İyelik veya yönelme durumudur.
4. Akuzatif: Nesne durumudur.
5. Vokatif: Hitap durumudur.
6. Lokatif: Yer belirtir.
7. Instrumental: Araç belirtir.
| Durum | Örnek (Dişi) | Örnek (Erkek) | Örnek (Nötr) | Türkçe Çevirisi |
|---|---|---|---|---|
| Nominatif | žena | muž | dítě | kadın, erkek, çocuk |
| Genitif | ženy | muže | dítěte | kadının, erkeğin, çocuğun |
| Datif | ženě | muži | dítěti | kadına, erkeğe, çocuğa |
| Akuzatif | ženu | muže | dítě | kadını, erkeği, çocuğu |
| Vokatif | ženo | muži | dítě | kadın, erkek, çocuk (hitap) |
| Lokatif | ženě | muži | dítěti | kadında, erkekte, çocukta |
| Instrumental | ženou | mužem | dítětem | kadınla, erkekle, çocukla |
Örnekler
Aşağıda Çekçe isimlerin cinsiyet, tekil-çoğul formları ve durumları ile ilgili daha fazla örnek verilmiştir. Bu örnekler sayesinde öğrendiklerinizi pekiştirebilirsiniz.
| Czech | Pronunciation | Turkish |
|---|---|---|
| stůl | stul | masa |
| knihovna | knihovna | kütüphane |
| auto | auto | araba |
| stromy | stromy | ağaçlar |
| pes | pes | köpek |
| kočka | kočka | kedi |
| dům | düm | ev |
| jídlo | yidlo | yemek |
| město | myesto | şehir |
| květina | květina | çiçek |
| hory | hory | dağlar |
| ulice | ulitse | sokak |
| kolo | kolo | bisiklet |
| zvíře | zviře | hayvan |
| řeka | řeka | nehir |
| jablko | yaplko | elma |
| hrad | hrat | kale |
| třída | trida | sınıf |
| okno | okno | pencere |
| židle | zidle | sandalye |
| táta | tata | baba |
Alıştırmalar
Bu bölümde öğrendiklerinizi pekiştirmek için bazı alıştırmalar yapacağız. Her alıştırmanın ardından çözüm ve açıklamaları bulacaksınız.
Alıştırma 1
Aşağıdaki isimlerin cinsiyetlerini belirleyin:
1. kniha (kitap)
2. stůl (masa)
3. auto (araba)
4. žena (kadın)
Çözüm
1. Dişi
2. Erkek
3. Nötr
4. Dişi
Alıştırma 2
Aşağıdaki tekil isimleri çoğul hale getirin:
1. město (şehir)
2. dítě (çocuk)
3. pes (köpek)
4. kočka (kedi)
Çözüm
1. města (şehirler)
2. děti (çocuklar)
3. psi (köpekler)
4. kočky (kediler)
Alıştırma 3
Verilen duruma göre aşağıdaki isimleri uygun hale getirin:
1. Nominatif: muž (erkek) → Akuzatif: ______
2. Nominatif: žena (kadın) → Genitif: ______
3. Nominatif: dítě (çocuk) → Vokatif: ______
Çözüm
1. muže (erkek)
2. ženy (kadının)
3. dítě (çocuk)
Alıştırma 4
Aşağıdaki cümlelerde boşlukları uygun isimlerle doldurun:
1. ___ (masa) je na stole. (Nominatif)
2. ___ (çocuk) hraje venku. (Nominatif)
3. ___ (kedi) spí na křesle. (Nominatif)
Çözüm
1. Stůl
2. Dítě
3. Kočka
Alıştırma 5
Aşağıdaki isimlerin çoğul formlarını yazın:
1. kniha (kitap)
2. hrad (kale)
3. táta (baba)
Çözüm
1. knihy (kitaplar)
2. hrady (kale)
3. tátové (babalar)
Alıştırma 6
Verilen cümlede isimlerin durumlarını belirleyin:
1. Žena (kadın) v parku. (Nominatif)
2. Dávám knihu muži (erkek). (Datif)
3. Vidím dítě (çocuk). (Akuzatif)
Çözüm
1. Nominatif
2. Datif
3. Akuzatif
Alıştırma 7
Aşağıdaki isimleri cinsiyetlerine göre sıralayın:
1. auto (araba)
2. kniha (kitap)
3. muž (erkek)
Çözüm
- Dişi: kniha
- Erkek: muž
- Nötr: auto
Alıştırma 8
Aşağıdaki isimleri çoğul hale getirin ve uygun durumu belirtin:
1. žena (kadın) → ______
2. pes (köpek) → ______
3. město (şehir) → ______
Çözüm
1. ženy (kadınlar) - Nominatif
2. psi (köpekler) - Nominatif
3. města (şehirler) - Nominatif
Alıştırma 9
Aşağıdaki boşlukları doldurmak için uygun isimleri seçin:
1. ___ (kedi) je na střeše. (Nominatif)
2. ___ (dům) je velký. (Nominatif)
3. ___ (strom) roste. (Nominatif)
Çözüm
1. Kočka
2. Dům
3. Strom
Alıştırma 10
Aşağıdaki cümlelerde isimlerin durumlarını belirtin:
1. Vidím ženu (kadın). (Akuzatif)
2. Dávám dítěti (çocuk). (Datif)
3. Hrad (kale) je starý. (Nominatif)
Çözüm
1. Akuzatif
2. Datif
3. Nominatif