Language/Bulgarian/Grammar/Cases/az
Հայերէն
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
Қазақ тілі
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Giriş
Bulgar dilində isimlərin halları, dilin zənginliyi və müxtəlifliyi üçün çox vacibdir. Hər bir isim, cümlədəki yerinə və funksiyasına görə fərqli hallarda istifadə olunur. Bu dərsdə, bulqar dilindəki halları başa düşəcək və onlardan düzgün istifadə etməyi öyrənəcəksiniz. Hal sistemini öyrənmək, sizə cümlələrin qurulmasında və nitqinizin düzgünlüyündə yardım edəcəkdir. Bu dərsimizdə, nominativ, akuzativ və genitiv halları ilə tanış olacağıq. Həmçinin bu halları izah edəcək, misallar təqdim edəcək və praktiki tapşırıqlar vasitəsilə öyrənməyi asanlaşdıracağıq.
Nominativ Hal
Nominativ hal, cümlədə subyektin yerini tutan isimlərin halıdır. Yəni, cümlədə kim və ya nə olduğunu göstərir. Bu hal, adətən, cümlənin başlanğıcında yer alır.
Nominativ Halın İstifadəsi
Nominativ halda isimlər cümlədə aşağıdakı kimi istifadə olunur:
- Müəllim gəlir. (Müəllim - nominativ hal)
- Kitab masanın üstündədir. (Kitab - nominativ hal)
Nümunələr
| Bulgarian | Pronunciation | North Azerbaijani |
|---|---|---|
| Учителят е тук. | Učitelyat e tuk. | Müəllim buradadır. |
| Книгата е интересна. | Knigata e interesna. | Kitab maraqlıdır. |
| Децата играят. | Decata igraiat. | Uşaqlar oynayır. |
| Столът е нов. | Stolat e nov. | Stul yenidir. |
| Времето е хубаво. | Vremeto e hubavo. | Hava gözəldir. |
Akuzativ Hal
Akuzativ hal, cümlədə bir hərəkətə (felə) məruz qalan obyekti göstərir. Bu hal, adətən, cümlədəki feli tamamlayır.
Akuzativ Halın İstifadəsi
Akuzativ halda isimlər aşağıdakı kimi istifadə olunur:
- Müəllim kitabı oxuyur. (Kitabı - akuzativ hal)
- Uşaq topu atır. (Topu - akuzativ hal)
Nümunələr
| Bulgarian | Pronunciation | North Azerbaijani |
|---|---|---|
| Аз чета книгата. | Az cheta knigata. | Mən kitabı oxuyuram. |
| Тя вижда момчето. | Tya vizhda momcheto. | O, oğlanı görür. |
| Ние играем футбол. | Nie igraem futbol. | Biz futbol oynayırıq. |
| Той слуша музика. | Toy slusha muzika. | O, musiqi dinləyir. |
| Те купуват хляб. | Te kupuvat hlyab. | Onlar çörək alır. |
Genitiv Hal
Genitiv hal, bir şeyin digərinə aid olduğunu göstərir. Bu halda, sahiblik ifadə olunur.
Genitiv Halın İstifadəsi
Genitiv halda isimlər aşağıdakı kimi istifadə olunur:
- Müəllimin kitabı. (Müəllimin - genitiv hal)
- Uşağın topu. (Uşağın - genitiv hal)
Nümunələr
| Bulgarian | Pronunciation | North Azerbaijani |
|---|---|---|
| Книгата на учителя. | Knigata na učitelya. | Müəllimin kitabı. |
| Топът на детето. | Topăt na deteto. | Uşağın topu. |
| Името на града. | Imeto na grada. | Şəhərin adı. |
| Къщата на съседа. | Kăshtata na suseda. | Qonşunun evi. |
| Музиката на артиста. | Muzikata na artistа. | İfaçının musiqisi. |
Məşqlər
İndi öyrəndiyimiz halları tətbiq etmək üçün bir neçə praktiki məşq edəcəyik.
Məşq 1
Aşağıdakı cümlələrdə isimlərin halları ilə düzgün formalarını seçin:
1. (Müəllim/Müəllimi) kitabı oxuyur.
2. (Uşağın/Uşaq) topu gəzdirir.
3. (Dostum/Dostumun) maşını yeni.
Həll
1. Müəllim kitabı oxuyur.
2. Uşağın topu gəzdirir.
3. Dostumun maşını yeni.
Məşq 2
Aşağıdakı cümlələri tamamlayın:
1. (Uşaq) ____ (top) atır.
2. (Kitab) ____ (müəllim) var.
3. (Qonşu) ____ (ev) gözəldir.
Həll
1. Uşaq topu atır.
2. Kitab müəllimin var.
3. Qonşu evi gözəldir.
Məşq 3
Aşağıdakı cümlələri nominativ, akuzativ və genitiv hallarda tamamlayın:
1. (Müəllim) ____ (kitab) oxuyur.
2. (Top) ____ (uşaq) atır.
3. (Ev) ____ (qonşu) gözəldir.
Həll
1. Müəllim kitabı oxuyur.
2. Topu uşaq atır.
3. Evi qonşu gözəldir.
Məşq 4
Cümlələri düzəldin. Hər bir cümlədəki səhvi tapın:
1. Müəllim kitabı oxuyur.
2. Uşaq topu atır.
3. Müəllimin ev.
Həll
1. Düzgün: Müəllim kitabı oxuyur.
2. Düzgün: Uşaq topu atır.
3. Düzgün: Müəllimin evi.
Məşq 5
Aşağıdakı cümlələri genitiv halda yazın:
1. (Müəllim) kitabı.
2. (Uşaq) top.
3. (Dost) ev.
Həll
1. Müəllimin kitabı.
2. Uşağın topu.
3. Dostun evi.
Məşq 6
Müəllim və tələbələr arasındakı dialoqu tamamlayın:
- Müəllim: (Siz/Sizin) sevdiyiniz kitab?
- Tələbə: (Mən/Mənim) kitabım gözəldir.
Həll
- Müəllim: Sizin sevdiyiniz kitab?
- Tələbə: Mənim kitabım gözəldir.
Məşq 7
Aşağıdakı cümlələri doğru tərzdə yazın:
1. (Uşaq) ____ (top) atır.
2. (Müəllim) ____ (kitab) oxuyur.
3. (Dost) ____ (ev) gözəldir.
Həll
1. Uşaq topu atır.
2. Müəllim kitabı oxuyur.
3. Dost evi gözəldir.
Məşq 8
Cümlələrdəki halları təyin edin:
1. Müəllim burada.
2. Uşaq topu atır.
3. Müəllimin evi.
Həll
1. Müəllim burada - nominativ.
2. Uşaq topu atır - akuzativ.
3. Müəllimin evi - genitiv.
Məşq 9
Aşağıdakı cümlələrdə isimlərin doğru formasını yazın:
1. (Müəllim) ____ (kitab) oxuyur.
2. (Uşaq) ____ (top) atır.
3. (Dost) ____ (ev) gözəldir.
Həll
1. Müəllim kitabı oxuyur.
2. Uşaq topu atır.
3. Dost evi gözəldir.
Məşq 10
Aşağıdakı cümlələri düzgün halda yazın:
1. (Müəllim) kitabı.
2. (Uşaq) topu.
3. (Dost) evi.
Həll
1. Müəllimin kitabı.
2. Uşağın topu.
3. Dostun evi.