Difference between revisions of "Language/Turkish/Grammar/Conditional-Sentences/kk"

From Polyglot Club WIKI
Jump to navigation Jump to search
m (Quick edit)
m (Quick edit)
 
Line 1: Line 1:


{{Turkish-Page-Top}}
{{Turkish-Page-Top}}
<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/Turkish/kk|Түрік]] </span> → <span cat>[[Language/Turkish/Grammar/kk|Грамматика]]</span> → <span level>[[Language/Turkish/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0-ден A1-ге дейінгі курс]]</span> → <span title>Шартты сөйлемдер</span></div>
== Кіріспе ==
Түрік тілінде шартты сөйлемдер — өте маңызды тақырыптардың бірі. Олар бізге белгілі бір жағдайларға байланысты іс-әрекеттерді, болашақтағы мүмкіндіктер мен болжамдарды білдіруге мүмкіндік береді. Мысалы, "Егер жаңбыр жаусақ, үйде отырамыз" деген сөйлем арқылы біз белгілі бір шарттың орындалуы жағдайында не болатынын көрсетеміз. Осы сабақта біз шартты сөйлемдердің құрылымын, қолданылуын және мысалдарын қарастырамыз.


<div class="pg_page_title"><span lang>Түрік</span> → <span cat>Грамматика</span> → <span level>[[Language/Turkish/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0-ден A1-ге дейінгі курстар]]</span> → <span title>Әрекетке байланысты сөйлемдер</span></div>
Шартты сөйлемдерді дұрыс құрастыру, күнделікті сөйлесу барысында және жазбаша тілде өз ойымызды айқын жеткізу үшін өте маңызды. Бүгінгі сабағымызда біз шартты сөйлемдердің құрылысын талдаймыз, 20 мысал арқылы түсіндіреміз және 10 жаттығу арқылы дағдыларыңызды жетілдіреміз.


__TOC__
__TOC__


== === Өзіне қараған жағдай бойынша сөйлемдерді құру — Conditional Sentences === ==
=== Шартты сөйлемдердің құрылымы ===


Сынып басталғанда, оған түріктің жасалуы, тілді тану және оны үйрену үшін көңіл бұрылған. Бұл курстың бұрынғы бөлімдерінде, сіз түрік тілінің техникасын, маңызды сөздерін, маңызды тілдердің бірін-бірімен қатар жүргізу тәсілдерін, бірнеше тәсілдерді қолдану және т.б. туралы мәліметтерді ұсынамыз. Өйткені бұл бөлімде "Conditional Sentences" тәсілін үйренеміз. Бұл тәсіл әрекетке байланысты сөйлемдерді құруға және оларды пайдалануға арналған.
Шартты сөйлемдер түрік тілінде "eğer" (егер) сөзін қолдану арқылы жасалады. Бұл сөз шартты білдіреді. Шартты сөйлемдердің құрылымы, әдетте, мынадай:


=== 1. Әрекетке байланысты сөйлемдердің ерекшеліктері ===
* Егер + шарт + нәтиже


"Әрекетке байланысты сөйлемдер" тәсілінің ерекшелігі олардың түсінігіндегі ерекшеліктерінен келіп тұр. Олар әрекетке байланысты сөйлемдердің кездейсоқ түрлерінен бірі. Олардың бірі "Type 0" дегеніміз және "Real Conditionals" дегеніміз болады. Бұл тәсілде, егер бірінші бөлімнен келген оқушы менің қалауымды орындаса, онда ол қол жетімді болады. Бұл сөйлемде, егер бір нәрсенің кездейсоқ түрі белгіленмеген болса, ол өзіндіктікті санауы шарт етілмейді.  
Мысалы: Егер мен мектепке барсам, сабаққа үлгеремін.


Бірінші деңгейдегі "Type 1" сөйлемдері "Real Conditional" дегенімізіне қатысты. Олардың басқаруға болады. Бұл тәсілде, өзіндіктікті санауы шарт етіледі. Мысалы, егер бірінші бөлімнен келген оқушы менің қалауымды орындаса, онда ол армандағанын көруі мүмкін.
== Мысалдар ==


"Type 2" сөйлемдері "Unreal Conditional" дегенімізіне қатысты. Олардың бірі, соның әрі "Type 3" сөйлемдері бұл тәсілде өзіндіктікті санауы шарт етілген болып табылады. Оның түсінігі бұл: егер бірінші бөлімнен келген оқушы менің қалауымды орындаса, онда ол армандағанын көруі мүмкін емес.
{| class="wikitable"


=== 2. Кіріспе ===
! Түрік !! Дыбысталу !! Қазақ


Кіріспе тәсілінің сөздері "if" және "when" болып табылады.
|-


=== 3. "Type 0" деген сөйлемдер ===
| Eğer yağmur yağarsa, evde kalırım. || eˈɾ jaˈmuɾ jaˈaɾsa, evˈde kaˈlɯɾɯm. || Егер жаңбыр жауса, үйде отырамын.
 
|-
 
| Eğer koşarsan, sağlıklı olursun. || eˈɾ koˈʃaɾsan, saˈɯklɯ oluˈɾsun. || Егер сен жүгірсең, сау боласың.
 
|-


"Type 0" сөйлемдері "Real Conditional" дегенімізіне қатысты. Олардың түсінігі бұл: өзіндіктікті санауы шарт етілмейді.  
| Eğer sınavdan geçersen, mutlaka kutlayacağım. || eˈɾ sɯˈnavdan ɟeˈʧeɾsen, mutˈlaː kuˈtlaˈjɑːdʒam. || Егер сен емтиханнан өтсең, мен сені міндетті түрде құттықтаймын.


Тілде олардың құрылымы: if + Present Simple, Present Simple.
|-


Мысалы:
| Eğer hava güzel olursa, pikniğe gideceğiz. || eˈɾ haˈva ɟyˈzel oˈluɾsa, pikˈniɟe ɟiˈdeˈʤeɪz. || Егер ауа-райы жақсы болса, пикникке барамыз.


{| class="wikitable"
! Түрік !! Транскрипция !! Казақша
|-
|-
| If it rains || İf reynz || Егер жауып тұрса
 
| Eğer gelmezsen, seni özlerim. || eˈɾ ɟelˈmeɾsen, seˈni œzˈleɾim. || Егер сен келмесең, мен сені сағынарым.
 
|-
|-
| I stay at home || Ay stei æt houm || Мен үйде қаламын
|}


=== 4. "Type 1" сөйлемдер ===
| Eğer çalışırsan, başarılı olursun. || eˈɾ tʃaˈlɯʃɯɾsan, baˈʃaˈrɯlɯ oluˈɾsun. || Егер сен жұмыс істесең, табысты боласың.


"Type 1" сөйлемдері "Real Conditional" дегенімізіне қатысты. Олардың түсінігі бұл: өзіндіктікті санауы шарт етіледі.
|-


Тілде олардың құрылымы: if + Simple Present, Future Simple.  
| Eğer uykusuz kalırsan, başın ağrır. || eˈɾ uˈjkuˌsuː kalɯɾsan, baˈʃɯn aˈɯɾɯɾ. || Егер сен ұйқысыз қалсаң, басың ауырады.


Мысалы:
|-
 
| Eğer çok çalışırsan, iyi not alırsın. || eˈɾ tʃok tʃaˈlɯʃɯɾsan, iˈi not aˈlɯɾsɯn. || Егер сен көп жұмыс істесең, жақсы баға аласың.


{| class="wikitable"
! Түрік !! Транскрипция !! Казахша
|-
|-
| If he studies hard || İf hi stadiys hırd || Ол тәжірибелі жұмыс істесе
 
| Eğer zamanında gelmezsen, seni beklemem. || eˈɾ zaˈmɯnɯnda ɟelˈmeɾsen, seˈni bekˈleˈmem. || Егер сен уақытында келмесең, мен сені күтпеймін.
 
|-
|-
| He will pass the exam || Hi will päs thi eksäm || Ол емтиханды өткізеді
 
| Eğer kitap okursan, daha bilgili olursun. || eˈɾ kiˈtap oˈkuɾsan, dɯˈha bilˈɟili oluˈɾsun. || Егер сен кітап оқысаң, әлдеқайда білімді боласың.
 
|}
|}


=== 5. "Type 2" сөйлемдер ===
=== Шартты сөйлемдердің қолданылуы ===
 
Шартты сөйлемдер бірнеше жағдайларда қолданылуы мүмкін:
 
* '''Болжамдар:''' Егер біз ертең күн ашық болса, саябаққа барамыз.


"Type 2" сөйлемдері "Unreal Conditional" дегенімізіне қатысты. Олардың түсінігі бұл: өзіндіктікті санауы шарт етілген болып табылады.  
* '''Тапсырмалар:''' Егер сен мені шақырсаң, мен барамын.


Тілде олардың құрылымы: if + Past Simple, Would + Infinitive.
* '''Себеп-салдар:''' Егер мен ақша тапсам, жаңа телефон сатып аламын.


Мысалы:
* '''Кеңестер:''' Егер ауырсаң, дәрі іш.


{| class="wikitable"
== Жаттығулар ==
! Түрік !! Транскрипция !! Казахша
 
|-
1. "Егер" сөзін пайдаланып, шартты сөйлемдер құрыңыз.
| If I won the lottery || İf ay won thi latıri || Егер мен лотодан жеңілсем
 
|-
2. Берілген сөйлемдерді шартты сөйлемдерге айналдырыңыз.
| I would travel the world || Ay wud trӕvӕl thi wөrld || Мен дүниеге саяхат жасардым
 
|}
3. Өз тәжірибеңізден мысал келтіріңіз.
 
4. Шартты сөйлемдердегі "eğer" сөзінің орнына басқа сөздерді қолданып көріңіз.
 
5. Сөйлемдерді дұрыс ретке келтіріңіз.


=== 6. "Type 3" сөйлемдер ===
=== Жауаптар мен түсіндірулер ===


"Type 3" сөйлемдері "Unreal Conditional" дегенімізіне қатысты. Олардың түсінігі бұл: өзіндіктікті санауы шарт етілген болып табылады.  
1. Студенттер өз сөйлемдерін құрастыруы керек.


Тілде олардың құрылымы: if + Past Perfect, Would + Have + Past Participle.
2. Сөйлемдер: "Мен мектепке барамын" → "Егер мен мектепке барсам, сабаққа үлгеремін."


Мысалы:
3. Студенттердің тәжірибелері әр түрлі болуы мүмкін.


{| class="wikitable"
4. Мысалы: "Егер" сөзін "şayet" (егер, егер) сөзінен алмастыру.
! Түрік !! Транскрипция !! Казахша
|-
| If I had studied harder || İf ay hæd stadiyd hırdır || Егер мен көптегені тәжірибелі жұмыс істесе болатын
|-
| I would have passed the exam || Ay wud hæv päs thi eksäm || Ол емтиханды өткізіп отырды
|}


Осы тәсілдердің барлық түрлерін үйреніп, олардың дұрыс пайдалануына біліктілікті жүргізуге өзіңізді дайындай аласыз.  
5. Сөйлемдерді дұрыс реттеуді үйрету.


{{#seo:
{{#seo:
|title=Түрік тілінің грамматикасы → 0-ден A1-ге дейінгі курстар → Әрекетке байланысты сөйлемдер
 
|keywords=түрік тілі, грамматика, әрекетке байланысты сөйлемдер, тілді тану, тіл оқушылары, тілді жүргізу, түрік тілінің техникасы, қатысты сөйлемдер, "Type 0" сөйлемдері, "Type 1" сөйлемдері, "Type 2" сөйлемдері, "Type 3" сөйлемдері
|title=Түрік тілінде шартты сөйлемдер
|description=Осы курста "Әрекетке байланысты сөйлемдер" тәсілін үйренеміз. Бұл тәсіл әрекетке байланысты сөйлемдерді құруға және оларды пайдалануға арналған. Осы тәсілдердің барлық түрлерін үйреніп, олардың дұрыс пайдалануына біліктілікті жүргізуге өзіңізді дайындай аласыз.
 
|keywords=шартты сөйлемдер, түрік грамматикасы, тіл үйрену, түрік тілінде сөйлеу, бастаушы деңгей
 
|description=Бұл сабақта сіз шартты сөйлемдердің құрылымын, қолданылуын және мысалдарын үйренесіз.
 
}}
}}


{{Turkish-0-to-A1-Course-TOC-kk}}
{{Template:Turkish-0-to-A1-Course-TOC-kk}}


[[Category:Course]]
[[Category:Course]]
Line 100: Line 121:
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:Turkish-0-to-A1-Course]]
[[Category:Turkish-0-to-A1-Course]]
<span gpt></span> <span model=gpt-3.5-turbo></span> <span temperature=0.7></span>
<span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span>




Latest revision as of 05:31, 11 August 2024


Turkish-Language-PolyglotClub-Large.png
Түрік → Грамматика → 0-ден A1-ге дейінгі курс → Шартты сөйлемдер

Кіріспе[edit | edit source]

Түрік тілінде шартты сөйлемдер — өте маңызды тақырыптардың бірі. Олар бізге белгілі бір жағдайларға байланысты іс-әрекеттерді, болашақтағы мүмкіндіктер мен болжамдарды білдіруге мүмкіндік береді. Мысалы, "Егер жаңбыр жаусақ, үйде отырамыз" деген сөйлем арқылы біз белгілі бір шарттың орындалуы жағдайында не болатынын көрсетеміз. Осы сабақта біз шартты сөйлемдердің құрылымын, қолданылуын және мысалдарын қарастырамыз.

Шартты сөйлемдерді дұрыс құрастыру, күнделікті сөйлесу барысында және жазбаша тілде өз ойымызды айқын жеткізу үшін өте маңызды. Бүгінгі сабағымызда біз шартты сөйлемдердің құрылысын талдаймыз, 20 мысал арқылы түсіндіреміз және 10 жаттығу арқылы дағдыларыңызды жетілдіреміз.

Шартты сөйлемдердің құрылымы[edit | edit source]

Шартты сөйлемдер түрік тілінде "eğer" (егер) сөзін қолдану арқылы жасалады. Бұл сөз шартты білдіреді. Шартты сөйлемдердің құрылымы, әдетте, мынадай:

  • Егер + шарт + нәтиже

Мысалы: Егер мен мектепке барсам, сабаққа үлгеремін.

Мысалдар[edit | edit source]

Түрік Дыбысталу Қазақ
Eğer yağmur yağarsa, evde kalırım. eˈɾ jaˈmuɾ jaˈaɾsa, evˈde kaˈlɯɾɯm. Егер жаңбыр жауса, үйде отырамын.
Eğer koşarsan, sağlıklı olursun. eˈɾ koˈʃaɾsan, saˈɯklɯ oluˈɾsun. Егер сен жүгірсең, сау боласың.
Eğer sınavdan geçersen, mutlaka kutlayacağım. eˈɾ sɯˈnavdan ɟeˈʧeɾsen, mutˈlaː kuˈtlaˈjɑːdʒam. Егер сен емтиханнан өтсең, мен сені міндетті түрде құттықтаймын.
Eğer hava güzel olursa, pikniğe gideceğiz. eˈɾ haˈva ɟyˈzel oˈluɾsa, pikˈniɟe ɟiˈdeˈʤeɪz. Егер ауа-райы жақсы болса, пикникке барамыз.
Eğer gelmezsen, seni özlerim. eˈɾ ɟelˈmeɾsen, seˈni œzˈleɾim. Егер сен келмесең, мен сені сағынарым.
Eğer çalışırsan, başarılı olursun. eˈɾ tʃaˈlɯʃɯɾsan, baˈʃaˈrɯlɯ oluˈɾsun. Егер сен жұмыс істесең, табысты боласың.
Eğer uykusuz kalırsan, başın ağrır. eˈɾ uˈjkuˌsuː kalɯɾsan, baˈʃɯn aˈɯɾɯɾ. Егер сен ұйқысыз қалсаң, басың ауырады.
Eğer çok çalışırsan, iyi not alırsın. eˈɾ tʃok tʃaˈlɯʃɯɾsan, iˈi not aˈlɯɾsɯn. Егер сен көп жұмыс істесең, жақсы баға аласың.
Eğer zamanında gelmezsen, seni beklemem. eˈɾ zaˈmɯnɯnda ɟelˈmeɾsen, seˈni bekˈleˈmem. Егер сен уақытында келмесең, мен сені күтпеймін.
Eğer kitap okursan, daha bilgili olursun. eˈɾ kiˈtap oˈkuɾsan, dɯˈha bilˈɟili oluˈɾsun. Егер сен кітап оқысаң, әлдеқайда білімді боласың.

Шартты сөйлемдердің қолданылуы[edit | edit source]

Шартты сөйлемдер бірнеше жағдайларда қолданылуы мүмкін:

  • Болжамдар: Егер біз ертең күн ашық болса, саябаққа барамыз.
  • Тапсырмалар: Егер сен мені шақырсаң, мен барамын.
  • Себеп-салдар: Егер мен ақша тапсам, жаңа телефон сатып аламын.
  • Кеңестер: Егер ауырсаң, дәрі іш.

Жаттығулар[edit | edit source]

1. "Егер" сөзін пайдаланып, шартты сөйлемдер құрыңыз.

2. Берілген сөйлемдерді шартты сөйлемдерге айналдырыңыз.

3. Өз тәжірибеңізден мысал келтіріңіз.

4. Шартты сөйлемдердегі "eğer" сөзінің орнына басқа сөздерді қолданып көріңіз.

5. Сөйлемдерді дұрыс ретке келтіріңіз.

Жауаптар мен түсіндірулер[edit | edit source]

1. Студенттер өз сөйлемдерін құрастыруы керек.

2. Сөйлемдер: "Мен мектепке барамын" → "Егер мен мектепке барсам, сабаққа үлгеремін."

3. Студенттердің тәжірибелері әр түрлі болуы мүмкін.

4. Мысалы: "Егер" сөзін "şayet" (егер, егер) сөзінен алмастыру.

5. Сөйлемдерді дұрыс реттеуді үйрету.

Тіліктілер кестесі - Түрік тілі курсы - 0-А1[edit source]


Түрік әліпбиі


Негізгі грамматика


Қиын грамматика


Күнделікті сөздер


Сандар мен уақыт


Түріктік мәдениет


Көрсетілімді күнделік


Басқа сабақтар[edit | edit source]


Retrieved from "https://polyglotclub.com/wiki/index.php?title=Language/Turkish/Grammar/Conditional-Sentences/kk&oldid=304053"