Difference between revisions of "Language/Serbian/Grammar/Verbs:-Present-Tense/az"

Latest revision as of 12:24, 16 August 2024

Серб → Грамматика → 0 до A1 Курс → Фиалар: Текермә Тенасы

Кереш[edit | edit source]

Серб тилиндә фиалар, яғни глаголлар, тилниң негизини тәшкил этәр. Фиалар, сөйлемләрдики ениқлиқ вә аниқлиқни тәминләватқан әһмийәтлик элементлар болуп, уларниң формалири вә уақыт формалири, тилни өгәнгәндә әң муһим темалардин биридур.

Бүгүн, биз Серб тилида текермә тенанын (present tense) қандақ ишләтилгәнликини, уни қандақ түзүшни вә бу тенада фиаларниң қандақ өзгиришини өйрәнәрмиз.

Бүгünkü дәрсдә, биз түпәндики темаларға диққәт қилимиз:

Текермә тена һәққидә умумий мәлумат

Текермә тенада фиаларниң формалири

Текермә тенада фиаларниң ишлитилиши

Практика: Текермә тенадики фиалар билән сөйлем түзүш

Текермә тена һәққидә умумий мәлумат[edit | edit source]

Текермә тена, фиаларниң һазирқи вақта, яъни хәзер, болуп өтүватқан вәқәләрни көрситиш үчүн ишлитилиду. Мәсәлән, "мен оқуйимән" (ja učim) - "мен хәзер оқуйимән" дегәнни билдүриду.

Серб тилида фиалар, шәхс, рақам вә җинс бойичә өзгириду. Текермә тенада фиаларни уч рәқамда (якка, көп) вә икки җинста (еркәк, аёл) ишлитишимиз мүмкин.

Текермә тенада фиалар, аниқан, үч основа бойичә бөлүнүп, улар:

Регуляр фиалар* - бу, фиаларниң өзгириш формалири ениқ вә систематик.

Несистематик фиалар* - бу, фиаларниң формалири ениқ системигә әгишмәйду.

Сарфланған фиалар* - бу, фиаларниң өзгириш формалири, өзигә хас, һәр бир фиала мувапиқ келиду.

Текермә тенада фиаларниң формалири[edit | edit source]

Текермә тенада фиаларниң формалири, фиала қарағанда, һәр бир шәхс үчүн өзгириду.

Фиала "говорити" (сөйләш) мисалида, биз өзгәртмиләрни аниқлаймиз:

Шәхс	Формат	Текермә тенада фиала
1. шәхс (мен)	говорим	Я сөйләймән
2. шәхс (сен)	говориш	Сен сөйләйсән
3. шәхс (ол)	говори	У сөйләйду
1. шәхс (биз)	говоримо	Биз сөйләймиз
2. шәхс (сиз)	говорите	Сиз сөйләйсиләр
3. шәхс (олар)	говоре	Улар сөйләйду

Фиала "играти" (ойнамақ) мисалида, формалар:

Шәхс	Формат	Текермә тенада фиала
1. шәхс (мен)	играм	Я ойнавимән
2. шәхс (сен)	играш	Сен ойнайсән
3. шәхс (ол)	игра	У ойнайду
1. шәхс (биз)	играмо	Биз ойнаймиз
2. шәхс (сиз)	играте	Сиз ойнайсиләр
3. шәхс (олар)	играју	Улар ойнайду

Текермә тенада фиаларниң ишлитилиши[edit | edit source]

Текермә тенада фиалар, күндәлек сөйләшмәләрдә вә язмиларда кәң ишлитилиду. Мисал үчүн:

"Мен китап оқуймән." - "Ja čitam knjigu."

"Сен спорт билән шуғуллинисән." - "Ti se baviš sportom."

"У интернетта мулазимәт қилиду." - "On uslužuje na internetu."

Текермә тена, биридин-биригә мунасивәтлик фиаларни, жүмлә түзүштики әһмийәткә егә. Мисаллар билән чүшәндүрәйли:

Серб	Пронаунциация	North Azerbaijani
Ја пишем	Я пишем	Мен йезимән
Ти радиш	Ти радиш	Сен ишләйсән
Он учи	Он учи	У оқуйду
Мы идемо	Мы идемо	Биз баримиз
Ви трчите	Ви трчите	Сиз йүгүрәсиләр
Они играју	Они играју	Улар ойнайду

Практика: Текермә тенадики фиалар билән сөйлем түзүш[edit | edit source]

1. Сиз "говорити" фиалини ишлитип, "мен... (сөйләш)" жүмләсини түзүң.

2. "играти" фиалини ишлитип, "сиз... (ойнамақта)" жүмләсини түзүң.

3. "читати" фиалини ишлитип, "ол... (оқумақта)" жүмләсини түзүң.

4. "радити" фиалини ишлитип, "биз... (ишлимәктә)" жүмләсини түзүң.

5. "певати" фиалини ишлитип, "сиз... (әнгәме)" жүмләсини түзүң.

6. "путовати" фиалини ишлитип, "улар... (саяһәт)" жүмләсини түзүң.

7. "помагати" фиалини ишлитип, "мен... (йардәм)" жүмләсини түзүң.

8. "кушати" фиалини ишлитип, "сен... (сочмақ)" жүмләсини түзүң.

9. "помоћи" фиалини ишлитип, "ол... (ярдәм)" жүмләсини түзүң.

10. "пити" фиалини ишлитип, "биз... (ичмәк)" жүмләсини түзүң.

Жавоблар:

1. Мен сөйләймән (Ja govorim).

2. Сен ойнайсән (Ti igraš).

3. У оқуйду (On čita).

4. Биз ишләймиз (Mi radimo).

5. Сиз әнгәме (Vi pevate).

6. Улар саяһәт (Oni putuju).

7. Мен йардәм (Ja pomažem).

8. Сен сочмақ (Ti kušaš).

9. У ярдәм (On pomaže).

10. Биз ичмәк (Mi pijemo).

Серб дили - 0-ден А1-е кимәл[edit source]

Курс танытмасы

Серб грамматикасының танитмасы

Серб булагы танитмасы

Серб күлтүрү танитмасы

Сылмалар: Иңелешкән сылмалар

Әзаңыздар алыш-вереш

Спорт һәм динчлек

Исемләр: Шакъ өстәлеге

Эчтәләр һәм көндәлекләр

Әдәбият һәм ҡушылык

Фиалар: Шартлы өстәлеге

Тәфәрәк һәм медиа

Искусство һәм исемләр буенчалары

Other lessons[edit | edit source]

Difference between revisions of "Language/Serbian/Grammar/Verbs:-Present-Tense/az"

Latest revision as of 12:24, 16 August 2024

Кереш[edit | edit source]

Contents

Текермә тена һәққидә умумий мәлумат[edit | edit source]

Текермә тенада фиаларниң формалири[edit | edit source]

Текермә тенада фиаларниң ишлитилиши[edit | edit source]

Практика: Текермә тенадики фиалар билән сөйлем түзүш[edit | edit source]

Серб дили - 0-ден А1-е кимәл[edit source]

Other lessons[edit | edit source]

Navigation menu

@@ Line 1: / Line 1: @@
 {{Serbian-Page-Top}}
+<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/Serbian/az|Серб]] </span> → <span cat>[[Language/Serbian/Grammar/az|Грамматика]]</span> → <span level>[[Language/Serbian/Grammar/0-to-A1-Course/az|0 до A1 Курс]]</span> → <span title>Фиалар: Текермә Тенасы</span></div>
+== Кереш ==
+Серб тилиндә фиалар, яғни глаголлар, тилниң негизини тәшкил этәр. Фиалар, сөйлемләрдики ениқлиқ вә аниқлиқни тәминләватқан әһмийәтлик элементлар болуп, уларниң формалири вә уақыт формалири, тилни өгәнгәндә әң муһим темалардин биридур.
-<div class="pg_page_title"><span lang="sr">Srpski</span> → <span cat="Граматика">Граматика</span> → <span level="Основни курс">Основни курс</span> → <span title="Глаголи: Садашње време">Глаголи: Садашње време</span></div>
+Бүгүн, биз Серб тилида текермә тенанын (present tense) қандақ ишләтилгәнликини, уни қандақ түзүшни вә бу тенада фиаларниң қандақ өзгиришини өйрәнәрмиз.
+Бүгünkü дәрсдә, биз түпәндики темаларға диққәт қилимиз:
+* Текермә тена һәққидә умумий мәлумат
+* Текермә тенада фиаларниң формалири
+* Текермә тенада фиаларниң ишлитилиши
+* Практика: Текермә тенадики фиалар билән сөйлем түзүш
 __TOC__
-== ===
+=== Текермә тена һәққидә умумий мәлумат ===
+Текермә тена, фиаларниң һазирқи вақта, яъни хәзер, болуп өтүватқан вәқәләрни көрситиш үчүн ишлитилиду. Мәсәлән, "мен оқуйимән" (ja učim) - "мен хәзер оқуйимән" дегәнни билдүриду.
+Серб тилида фиалар, шәхс, рақам вә җинс бойичә өзгириду. Текермә тенада фиаларни уч рәқамда (якка, көп) вә икки җинста (еркәк, аёл) ишлитишимиз мүмкин.
+Текермә тенада фиалар, аниқан, үч основа бойичә бөлүнүп, улар:
+'' ''Регуляр фиалар* - бу, фиаларниң өзгириш формалири ениқ вә систематик.
+'' ''Несистематик фиалар* - бу, фиаларниң формалири ениқ системигә әгишмәйду.
+'' ''Сарфланған фиалар* - бу, фиаларниң өзгириш формалири, өзигә хас, һәр бир фиала мувапиқ келиду.
+=== Текермә тенада фиаларниң формалири ===
+Текермә тенада фиаларниң формалири, фиала қарағанда, һәр бир шәхс үчүн өзгириду.
+* Фиала "говорити" (сөйләш) мисалида, биз өзгәртмиләрни аниқлаймиз:
+{| class="wikitable"
+! Шәхс !! Формат !! Текермә тенада фиала
+|-
+| 1. шәхс (мен) || говорим || Я сөйләймән
+|-
+| 2. шәхс (сен) || говориш || Сен сөйләйсән
+|-
+| 3. шәхс (ол) || говори || У сөйләйду
+|-
+| 1. шәхс (биз) || говоримо || Биз сөйләймиз
+|-
+| 2. шәхс (сиз) || говорите || Сиз сөйләйсиләр
+|-
+| 3. шәхс (олар) || говоре || Улар сөйләйду
+|}
+* Фиала "играти" (ойнамақ) мисалида, формалар:
+{| class="wikitable"
+! Шәхс !! Формат !! Текермә тенада фиала
+|-
+| 1. шәхс (мен) || играм || Я ойнавимән
+|-
+| 2. шәхс (сен) || играш || Сен ойнайсән
+|-
+| 3. шәхс (ол) || игра || У ойнайду
+|-
+| 1. шәхс (биз) || играмо || Биз ойнаймиз
+|-
+| 2. шәхс (сиз) || играте || Сиз ойнайсиләр
+|-
+| 3. шәхс (олар) || играју || Улар ойнайду
-Садашње време, или презент, је најчешће коришћено време у српском језику. Он описује акције које се дешавају у тренутку говора. У овом уроку ћемо објаснити како се образује садашње време у српском језику.
+|}
-=== Глаголи ===
+=== Текермә тенада фиаларниң ишлитилиши ===
-Глагол је реч која описује акцију, стање или постојање. Српски језик има три глаголска конјугација: прва, друга и трећа.
+Текермә тенада фиалар, күндәлек сөйләшмәләрдә вә язмиларда кәң ишлитилиду. Мисал үчүн:
-За пример ћемо користити глагол ''волети'' (значење: љубити).
+* "Мен китап оқуймән." - "Ja čitam knjigu."
-==== Прва конјугација ====
+* "Сен спорт билән шуғуллинисән." - "Ti se baviš sportom."
+* "У интернетта мулазимәт қилиду." - "On uslužuje na internetu."
+Текермә тена, биридин-биригә мунасивәтлик фиаларни, жүмлә түзүштики әһмийәткә егә. Мисаллар билән чүшәндүрәйли:
+{| class="wikitable"
+! Серб !! Пронаунциация !! North Azerbaijani
+|-
-Прва конјугација укључује глаголе чији корен завршава на ''-ирај''.
+| Ја пишем  || Я пишем || Мен йезимән
-|| Српски || Произношење || Нортх Азербајџани ||
 |-
-| волим || волим || севдим |
-| гледам || гледам || бак |
-| слушам || слушам || ешитмек |
-==== Друга конјугација ====
+| Ти радиш || Ти радиш || Сен ишләйсән
+|-
-Друга конјугација укључује глаголе чији корен завршава на ''-уј''.
+| Он учи || Он учи || У оқуйду
-|| Српски || Произношење || Нортх Азербајџани ||
 |-
-| пишем || пишем || یازماق |
-| говорим || говорим || гәвүрмәк |
-| купујем || купујем || сатырам |
-==== Трећа конјугација ====
+| Мы идемо || Мы идемо || Биз баримиз
+|-
-Трећа конјугација укључује глаголе који не припадају ни првој ни другој конјугацији.
+| Ви трчите || Ви трчите || Сиз йүгүрәсиләр
-|| Српски || Произношење || Нортх Азербајџани ||
 |-
-| читам || читам || окўумак |
-| дам || дам || вәрмәк |
-| знам || знам || биләрм |
-=== Образовање ===
+| Они играју || Они играју || Улар ойнайду
+|}
+=== Практика: Текермә тенадики фиалар билән сөйлем түзүш ===
+. Сиз "говорити" фиалини ишлитип, "мен... (сөйләш)" жүмләсини түзүң.
+. "играти" фиалини ишлитип, "сиз... (ойнамақта)" жүмләсини түзүң.
+. "читати" фиалини ишлитип, "ол... (оқумақта)" жүмләсини түзүң.
+. "радити" фиалини ишлитип, "биз... (ишлимәктә)" жүмләсини түзүң.
+. "певати" фиалини ишлитип, "сиз... (әнгәме)" жүмләсини түзүң.
+. "путовати" фиалини ишлитип, "улар... (саяһәт)" жүмләсини түзүң.
+. "помагати" фиалини ишлитип, "мен... (йардәм)" жүмләсини түзүң.
+. "кушати" фиалини ишлитип, "сен... (сочмақ)" жүмләсини түзүң.
+. "помоћи" фиалини ишлитип, "ол... (ярдәм)" жүмләсини түзүң.
-Образовање садашњег времена у српском језику је веома једноставно. Довољно је да узмете глагол, уклоните његову крајњу сугласничку гласовну и замените је на одговарајућу гласовну (а, е, и, о, у).
+. "пити" фиалини ишлитип, "биз... (ичмәк)" жүмләсини түзүң.
-Пример:
+'''Жавоблар''':
-* Волети -> волим
+. Мен сөйләймән (Ja govorim).
-* Гледати -> гледам
-* Писати -> пишем
-* Говорити -> говорим
-* Читати -> читам
-* Дати -> дам
-* Знати -> знам
-=== Изузеци ===
+. Сен ойнайсән (Ti igraš).
-Као и у сваком језику, у српском језику постоје изузеци. Ево неколико:
+. У оқуйду (On čita).
-* Бити -> јесам (уместо ''сам'') / јеси / јесте / смо / сте / су
+. Биз ишләймиз (Mi radimo).
-* Имати -> имам / имаш / има / имамо / имате / имају
-* Моћи -> могу / можеш / може / можемо / можете / могу
-=== Закључак ===
+. Сиз әнгәме (Vi pevate).
-У овом уроку сте научили како да образујете садашње време у српском језику за све три глаголске конјугације. У следећем уроку ћемо говорити о простом прошлом времену.
+. Улар саяһәт (Oni putuju).
+. Мен йардәм (Ja pomažem).
+. Сен сочмақ (Ti kušaš).
+. У ярдәм (On pomaže).
+. Биз ичмәк (Mi pijemo).
 {{#seo:
-|title=Садашње време у српском језику
-|keywords=глаголи, садашње време, српски језик
-|description=У овом уроку ћемо објаснити како се образује садашње време у српском језику.}}
+|title=Серб тилида текермә тена
+|keywords=Серб, фиалар, текермә тена, грамматика, тил, оқу
+|description=Бу дәрсдә, сиз Серб тилида фиаларниң текермә тенада қандақ ишлитилидиғанлиғини, уларниң формалирини вә мисалларни өйрәнәсиз.
+}}
-{{Serbian-0-to-A1-Course-TOC-az}}
+{{Template:Serbian-0-to-A1-Course-TOC-az}}
 [[Category:Course]]
@@ Line 84: / Line 207: @@
 [[Category:0-to-A1-Course]]
 [[Category:Serbian-0-to-A1-Course]]
-<span gpt></span> <span model=gpt-3.5-turbo></span> <span temperature=0.7></span>
+<span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span>

Difference between revisions of "Language/Serbian/Grammar/Verbs:-Present-Tense/az"

Latest revision as of 12:24, 16 August 2024

Кереш[edit | edit source]

Текермә тена һәққидә умумий мәлумат[edit | edit source]

Текермә тенада фиаларниң формалири[edit | edit source]

Текермә тенада фиаларниң ишлитилиши[edit | edit source]

Практика: Текермә тенадики фиалар билән сөйлем түзүш[edit | edit source]

Серб дили - 0-ден А1-е кимәл[edit source]

Other lessons[edit | edit source]

Navigation menu

Search