Difference between revisions of "Language/Kazakh/Grammar/Nominative-Case/az"

From Polyglot Club WIKI
Jump to navigation Jump to search
m (Quick edit)
 
m (Quick edit)
 
Line 1: Line 1:


{{Kazakh-Page-Top}}
{{Kazakh-Page-Top}}
<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/Kazakh/az|Kazakh]] </span> → <span cat>[[Language/Kazakh/Grammar/az|Qrammatika]]</span> → <span level>[[Language/Kazakh/Grammar/0-to-A1-Course/az|0-dan A1-ə Kurs]]</span> → <span title>Nominativ Hal</span></div>
== Giriş ==


<div class="pg_page_title"><span lang>Kazakh</span> → <span cat>Grammar</span> → <span level>[[Language/Kazakh/Grammar/0-to-A1-Course/az|0 to A1 Course]]</span> → <span title>Nominative Case</span></div>
Salam, əziz tələbələr! Bugünkü dərsimiz Kazak dilinin əhəmiyyətli bir hissəsi olan '''nominativ hal''' üzərində olacaq. Nominativ hal, cümlədəki isimlərin, yəni sözlərin, subyektlərini (falan kimin, falan nə) ifadə edir. Kazak dilində bu hal, adətən cümlənin başında yer alır və cümlənin əsas mənasını formalaşdırır. Bu dərsdə siz nominativ halın necə işlədiyini, sadə cümlələrdə necə istifadə edildiyini öyrənəcəksiniz.
 
Dərsimiz aşağıdakı struktura əsaslanacaq:


__TOC__
__TOC__


== Nominative Case ==
=== Nominativ Halın Tərifi ===
 
Nominativ hal, bir şeyin kim olduğunu, nə olduğunu ifadə edir. Bu halda adlar, isimlər və müəyyənləşdirici sözlər istifadə olunur. Məsələn, "kitab" (kitabdır) cümləsində "kitab" nominativ haldadır.
 
=== Nominativ Halın İstifadəsi ===
 
Nominativ hal aşağıdakı vəziyyətlərdə istifadə olunur:
 
* Cümlənin subyekti olaraq
 
* Var olan bir şeyi təsvir edərkən
 
* Müxtəlif cümlə strukturlarında
 
== Nominativ Halın Forması ==
 
Kazak dilində nominativ halın forması adın özünə bağlıdır. İsimlər kişi, qadın və ya neytral cinsdə ola bilər. Cinsə görə dəyişən halları aşağıda gözdən keçirəcəyik.
 
=== İsimlərin Nominativ Halı ===
 
Kazak dilində isimlər, cinslərinə görə fərqli forma alır. Aşağıda bir neçə nümunə təqdim edəcəyik:
 
{| class="wikitable"
 
! Kazakh !! Pronunciation !! North Azerbaijani
 
|-
 
| бала || bala || uşaq
 
|-
 
| қыз || qız || qız
 
|-
 
| жігіт || jigit || oğlan


The nominative case is the first of the six cases in Kazakh grammar. It is used for the subject of a sentence and the predicate nominative. In this lesson, you will learn how to use the nominative case in simple sentences.
|-


=== Nouns in the Nominative Case ===
| кітап || kitap || kitab


To put a noun in the nominative case, you need to know its ending. Nouns that end in a consonant usually add -ы/-і to the end to form the nominative case. Nouns that end in a vowel usually add -н/-ен to the end.
|-


Here are some examples of nouns in the nominative case:
| үй || üi || ev
 
|}
 
=== Nominativ Halın Cümlələrdə İstifadəsi ===
 
Nominativ halın cümlələrdə necə istifadə edildiyini başa düşmək üçün aşağıdakı nümunələrə baxaq:


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! Kazakh !! Pronunciation !! North Azerbaijani
! Kazakh !! Pronunciation !! North Azerbaijani
|-
| Бала мектепте. || Bala mektepte. || Uşaq məktəbdədir.
|-
|-
| қала (city) || qala || şəhər
 
| Қыз кітап оқиды. || Qız kitap okuydı. || Qız kitab oxuyur.
 
|-
|-
| қыз (girl) || qız || qız
 
| Жігіт футбол ойнайды. || Jigit futbol oynaydı. || Oğlan futbol oynayır.
 
|-
|-
| ой (moon) || oy || ay
 
| Кітап үстелде. || Kitap üste. || Kitab masadadır.
 
|-
|-
| бала (child) || bala || uşaq
 
| Үй үлкен. || Üi ulken. || Ev böyüktür.
 
|}
|}


=== Nouns and Pronouns as the Subject of a Sentence ===
== Nominativ Halın Xüsusiyyətləri ==


In Kazakh, the subject of a sentence is always in the nominative case. Here are some examples of simple sentences with nouns and pronouns as the subject:
Nominativ halın bəzi əsas xüsusiyyətləri bunlardır:


* Сіз қалаға барасыз. (Siz qalağa barasız.) - You go to the city.
* Cümlə içində adların, isimlərin əsas rolunu oynayır.
* Бала ойға қарайды. (Bala oyğa karaydy.) - The child looks at the moon.


=== Predicate Nominative ===
* Cümlənin mənası üçün əsas məlumatı təqdim edir.


The predicate nominative is a noun or pronoun that follows a linking verb and renames or identifies the subject. In Kazakh, the predicate nominative is also in the nominative case. Here are some examples of simple sentences with predicate nominatives:
* Cümlənin başında yer alır.


* Мен студентпін. (Men studentpin.) - I am a student.
== Nümunələr ==
* Ол дәрігер. (Ol däriğer.) - He is a doctor.


=== Summary ===
İndi sizə daha 20 əlavə nümunə təqdim edəcəyik ki, nominativ halın istifadəsini daha yaxşı başa düşəsiniz:


In summary, the nominative case is used for the subject of a sentence and the predicate nominative. Nouns that end in a consonant usually add -ы/-і to the end to form the nominative case, while nouns that end in a vowel usually add -н/-ен. Remember that the subject of a sentence is always in the nominative case, and the predicate nominative is also in the nominative case.
{| class="wikitable"
 
! Kazakh !! Pronunciation !! North Azerbaijani
 
|-


* Сіз қалаға барасыз. (Siz qalağa barasız.) - You go to the city.
| Ата үйде. || Ata üide. || Ata evdədir.
* Бала ойға қарайды. (Bala oyğa karaydy.) - The child looks at the moon.
 
* Мен студентпін. (Men studentpin.) - I am a student.
|-
* Ол дәрігер. (Ol däriğer.) - He is a doctor.
 
| Ана базарда. || Ana bazarda. || Ana bazardadır.
 
|-
 
| Досым мектепте оқиды. || Dosım mektepte okuydı. || Dostum məktəbdə oxuyur.
 
|-
 
| Ойыншық жаңа. || Oynışıq jana. || Oyunça yenidir.
 
|-
 
| Дәрі дәріхanada. || Dəri dərinçanada. || Dərman aptekdədir.
 
|-
 
| Күн жарқын. || Kün jarqın. || Gün parlaqdır.
 
|-
 
| Жаңбыр жауып жатыр. || Janbir jauıp jatır. || Yağış yağır.
 
|-
 
| Кітаптар үстəldə. || Kitaptar üste. || Kitablar masada.
 
|-
 
| Кеше мереке болды. || Keşe mereke boldı. || Dünün bayramı vardı.
 
|-
 
| Мектепте балалар. || Mektepte balalar. || Məktəbdə uşaqlar var.
 
|-
 
| Судың дәмі жақсы. || Sudıñ dämı jaqsı. || Suyun dadı yaxşıdır.
 
|-
 
| Кітаптар мен дәптерлер үстелде. || Kitaptar men däpterler üste. || Kitablar və dəftərlər masadadır.
 
|-
 
| Күн батысқа батады. || Kün batısta batadı. || Gün qərbə batır.
 
|-
 
| Күзде жапырақтар түседі. || Küzde japıraqlar tüsedi. || Payızda yarpaqlar düşür.
 
|-
 
| Қала үлкен. || Qala ulken. || Şəhər böyüktür.
 
|-
 
| Аулада гүлдер бар. || Aulada gülder bar. || Həyətdə çiçəklər var.
 
|-
 
| Телефон жаңа. || Telefon jana. || Telefon yenidir.
 
|-
 
| Досым менімен. || Dosım menimen. || Dostum mənimlədir.
 
|-
 
| Тау үлкен. || Tau ulken. || Dağ böyüktür.
 
|-
 
| Кітап оқығанды жақсы көрем. || Kitap okuyğandı jaqsı körem. || Kitab oxumağı sevirəm.
 
|-
 
| Жазда саяхатқа шығамын. || Jazda sayahatqa şıqamın. || Yayda səyahətə çıxıram.
 
|}
 
== Təlim Məşqləri ==
 
İndi isə nominativ halı tətbiq etmək üçün bəzi məşqlərə keçək. Hər bir məşq üçün cavabları və izahları da təqdim edəcəyik.
 
=== Məşq 1: Nominativ Halı Təyin Etmək ===
 
Aşağıda verilmiş cümlələrdə nominativ halda olan isimləri tapın:
 
1. Жігіт кітап оқып отыр.
 
2. Қыз гүл теріп жатыр.
 
3. Ата мен ана саяхатқа шықты.
 
Cavablar:
 
1. Жігіт
 
2. Қыз
 
3. Ата, Ана
 
=== Məşq 2: Cümlələri Tamamlama ===
 
Verilmiş cümlələri nominativ halda uyğun sözlər ilə tamamlayın:
 
1. ___ мектепте.
 
2. ___ үйде.
 
3. ___ спортпен məşğuldur.
 
Cavablar:
 
1. Бала
 
2. Ана
 
3. Жігіт
 
=== Məşq 3: Cümlə Yazma ===
 
Aşağıdakı sözlərdən istifadə edərək cümlələr yazın:
 
* кітап
 
* қыз
 
* ата
 
* үй
 
Cavab nümunələri:
 
1. Кітап үстeldədir.
 
2. Qız məktəbdədir.
 
3. Ата evdədir.
 
4. Үy böyükdür.
 
=== Məşq 4: Cümlələri Düzgünləşdirin ===
 
Aşağıdakı cümlələri düzgün nominativ halda yazın:
 
1. Кітап оқыйлады.
 
2. Күн жарқын.
 
3. Мектепте балалар.
 
Cavablar:
 
1. Кіtab oxunur.
 
2. Kün parlaqdır.
 
3. Mektepte balalar var.
 
=== Məşq 5: Fikirlərinizi Yaza Bilərsiniz? ===
 
Nominativ halda cümlələr yazın. Aşağıdakı sözləri istifadə edin:
 
* dost
 
* oyun
 
* su
 
* hava
 
Cavab nümunələri:
 
1. Dostum mənimlədir.
 
2. Oyun maraqlıdır.
 
3. Su təmizdir.
 
4. Hava gözəldir.
 
=== Məşq 6: Şəkil Təsvir Etmək ===
 
Aşağıdakı şəkil üçün bir cümlə yazın. (Tələbələr öz şəkillərini göstərə bilərlər.)
 
Cavab: Şəkildəki insanlar parka gedirlər.
 
=== Məşq 7: Nominativ Halın Formasını Düzgün İstifadə Etmək ===
 
Aşağıdakı cümlələri nominativ halda yazın:
 
1. Кітап ___.
 
2. Қыз ___.
 
3. Жігіт ___.
 
Cavablar:
 
1. Кітап yeni.
 
2. Qız gözəl.
 
3. Jigit ağıllıdır.
 
=== Məşq 8: Yanaşma Məsələləri ===
 
Aşağıdakı cümlələrdə nominativ halı müəyyən edin:
 
1. Күн көкdədir.
 
2. Ата үйdə oturur.
 
3. Ана bazardan qayıdır.
 
Cavablar:
 
1. Күн
 
2. Ата
 
3. Ана
 
=== Məşq 9: Doğru Cümlə Yaratmaq ===
 
Aşağıdakı sözlərdən istifadə edərək düzgün cümlələr yaradın:
 
* qız
 
* kitab
 
* oğlan
 
Cavab nümunələri:
 
1. Qız kitab oxuyur.
 
2. Oğlan oyun oynayır.
 
=== Məşq 10: İstifadə Edin ===
 
Daha əvvəl öyrəndiyiniz nominativ halda cümlələr yazın. Hər bir cümlədə bir isim, bir sifət istifadə edin.
 
Cavab Nümunələri:
 
1. Kün gözəl.
 
2. Qız gül açır.
 
== Nəticə ==
 
Bugünkü dərsimizdə nominativ halı öyrənmiş olduq. İndi bu halın cümlələrdə necə istifadə edildiyini, formalarını və cümlə strukturunu başa düşməyə başladınız. Nominativ hal, Kazak dilinin əsasını təşkil edir və gələcək dərslərinizdə daha da əhəmiyyətli olacaq. Unutmayın ki, bu bilikləri tətbiq etmək üçün gündəlik həyatda istifadə etməyə çalışın.  


{{#seo:
{{#seo:
|title=Kazakh Grammar: Nominative Case
 
|keywords=Kazakh, grammar, lesson, nominative case, North Azerbaijani
|title=Nominativ Hal - Kazak Dili Öyrənmə
|description=Learn how to use the nominative case in Kazakh grammar with this beginner lesson. Understand noun endings and sentence structure to become A1 level proficient.
 
|keywords=Kazak dili, nominativ hal, qrammatika, Kazakca, dil öyrənmə
 
|description=Bu dərsdə siz Kazak dilində nominativ halı necə istifadə edəcəyinizi öyrənəcəksiniz. Sadə cümlələr və məşqlərlə praktika edin.
 
}}
}}


{{Kazakh-0-to-A1-Course-TOC-az}}
{{Template:Kazakh-0-to-A1-Course-TOC-az}}


[[Category:Course]]
[[Category:Course]]
Line 63: Line 385:
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:Kazakh-0-to-A1-Course]]
[[Category:Kazakh-0-to-A1-Course]]
<span gpt></span> <span model=gpt-3.5-turbo></span> <span temperature=0.7></span>
<span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span>
 




{{Kazakh-Page-Bottom}}
{{Kazakh-Page-Bottom}}

Latest revision as of 14:46, 22 August 2024


Kazakh-language-lesson-polyglot-club.jpg
Kazakh → Qrammatika → 0-dan A1-ə Kurs → Nominativ Hal

Giriş[edit | edit source]

Salam, əziz tələbələr! Bugünkü dərsimiz Kazak dilinin əhəmiyyətli bir hissəsi olan nominativ hal üzərində olacaq. Nominativ hal, cümlədəki isimlərin, yəni sözlərin, subyektlərini (falan kimin, falan nə) ifadə edir. Kazak dilində bu hal, adətən cümlənin başında yer alır və cümlənin əsas mənasını formalaşdırır. Bu dərsdə siz nominativ halın necə işlədiyini, sadə cümlələrdə necə istifadə edildiyini öyrənəcəksiniz.

Dərsimiz aşağıdakı struktura əsaslanacaq:

Nominativ Halın Tərifi[edit | edit source]

Nominativ hal, bir şeyin kim olduğunu, nə olduğunu ifadə edir. Bu halda adlar, isimlər və müəyyənləşdirici sözlər istifadə olunur. Məsələn, "kitab" (kitabdır) cümləsində "kitab" nominativ haldadır.

Nominativ Halın İstifadəsi[edit | edit source]

Nominativ hal aşağıdakı vəziyyətlərdə istifadə olunur:

  • Cümlənin subyekti olaraq
  • Var olan bir şeyi təsvir edərkən
  • Müxtəlif cümlə strukturlarında

Nominativ Halın Forması[edit | edit source]

Kazak dilində nominativ halın forması adın özünə bağlıdır. İsimlər kişi, qadın və ya neytral cinsdə ola bilər. Cinsə görə dəyişən halları aşağıda gözdən keçirəcəyik.

İsimlərin Nominativ Halı[edit | edit source]

Kazak dilində isimlər, cinslərinə görə fərqli forma alır. Aşağıda bir neçə nümunə təqdim edəcəyik:

Kazakh Pronunciation North Azerbaijani
бала bala uşaq
қыз qız qız
жігіт jigit oğlan
кітап kitap kitab
үй üi ev

Nominativ Halın Cümlələrdə İstifadəsi[edit | edit source]

Nominativ halın cümlələrdə necə istifadə edildiyini başa düşmək üçün aşağıdakı nümunələrə baxaq:

Kazakh Pronunciation North Azerbaijani
Бала мектепте. Bala mektepte. Uşaq məktəbdədir.
Қыз кітап оқиды. Qız kitap okuydı. Qız kitab oxuyur.
Жігіт футбол ойнайды. Jigit futbol oynaydı. Oğlan futbol oynayır.
Кітап үстелде. Kitap üste. Kitab masadadır.
Үй үлкен. Üi ulken. Ev böyüktür.

Nominativ Halın Xüsusiyyətləri[edit | edit source]

Nominativ halın bəzi əsas xüsusiyyətləri bunlardır:

  • Cümlə içində adların, isimlərin əsas rolunu oynayır.
  • Cümlənin mənası üçün əsas məlumatı təqdim edir.
  • Cümlənin başında yer alır.

Nümunələr[edit | edit source]

İndi sizə daha 20 əlavə nümunə təqdim edəcəyik ki, nominativ halın istifadəsini daha yaxşı başa düşəsiniz:

Kazakh Pronunciation North Azerbaijani
Ата үйде. Ata üide. Ata evdədir.
Ана базарда. Ana bazarda. Ana bazardadır.
Досым мектепте оқиды. Dosım mektepte okuydı. Dostum məktəbdə oxuyur.
Ойыншық жаңа. Oynışıq jana. Oyunça yenidir.
Дәрі дәріхanada. Dəri dərinçanada. Dərman aptekdədir.
Күн жарқын. Kün jarqın. Gün parlaqdır.
Жаңбыр жауып жатыр. Janbir jauıp jatır. Yağış yağır.
Кітаптар үстəldə. Kitaptar üste. Kitablar masada.
Кеше мереке болды. Keşe mereke boldı. Dünün bayramı vardı.
Мектепте балалар. Mektepte balalar. Məktəbdə uşaqlar var.
Судың дәмі жақсы. Sudıñ dämı jaqsı. Suyun dadı yaxşıdır.
Кітаптар мен дәптерлер үстелде. Kitaptar men däpterler üste. Kitablar və dəftərlər masadadır.
Күн батысқа батады. Kün batısta batadı. Gün qərbə batır.
Күзде жапырақтар түседі. Küzde japıraqlar tüsedi. Payızda yarpaqlar düşür.
Қала үлкен. Qala ulken. Şəhər böyüktür.
Аулада гүлдер бар. Aulada gülder bar. Həyətdə çiçəklər var.
Телефон жаңа. Telefon jana. Telefon yenidir.
Досым менімен. Dosım menimen. Dostum mənimlədir.
Тау үлкен. Tau ulken. Dağ böyüktür.
Кітап оқығанды жақсы көрем. Kitap okuyğandı jaqsı körem. Kitab oxumağı sevirəm.
Жазда саяхатқа шығамын. Jazda sayahatqa şıqamın. Yayda səyahətə çıxıram.

Təlim Məşqləri[edit | edit source]

İndi isə nominativ halı tətbiq etmək üçün bəzi məşqlərə keçək. Hər bir məşq üçün cavabları və izahları da təqdim edəcəyik.

Məşq 1: Nominativ Halı Təyin Etmək[edit | edit source]

Aşağıda verilmiş cümlələrdə nominativ halda olan isimləri tapın:

1. Жігіт кітап оқып отыр.

2. Қыз гүл теріп жатыр.

3. Ата мен ана саяхатқа шықты.

Cavablar:

1. Жігіт

2. Қыз

3. Ата, Ана

Məşq 2: Cümlələri Tamamlama[edit | edit source]

Verilmiş cümlələri nominativ halda uyğun sözlər ilə tamamlayın:

1. ___ мектепте.

2. ___ үйде.

3. ___ спортпен məşğuldur.

Cavablar:

1. Бала

2. Ана

3. Жігіт

Məşq 3: Cümlə Yazma[edit | edit source]

Aşağıdakı sözlərdən istifadə edərək cümlələr yazın:

  • кітап
  • қыз
  • ата
  • үй

Cavab nümunələri:

1. Кітап үстeldədir.

2. Qız məktəbdədir.

3. Ата evdədir.

4. Үy böyükdür.

Məşq 4: Cümlələri Düzgünləşdirin[edit | edit source]

Aşağıdakı cümlələri düzgün nominativ halda yazın:

1. Кітап оқыйлады.

2. Күн жарқын.

3. Мектепте балалар.

Cavablar:

1. Кіtab oxunur.

2. Kün parlaqdır.

3. Mektepte balalar var.

Məşq 5: Fikirlərinizi Yaza Bilərsiniz?[edit | edit source]

Nominativ halda cümlələr yazın. Aşağıdakı sözləri istifadə edin:

  • dost
  • oyun
  • su
  • hava

Cavab nümunələri:

1. Dostum mənimlədir.

2. Oyun maraqlıdır.

3. Su təmizdir.

4. Hava gözəldir.

Məşq 6: Şəkil Təsvir Etmək[edit | edit source]

Aşağıdakı şəkil üçün bir cümlə yazın. (Tələbələr öz şəkillərini göstərə bilərlər.)

Cavab: Şəkildəki insanlar parka gedirlər.

Məşq 7: Nominativ Halın Formasını Düzgün İstifadə Etmək[edit | edit source]

Aşağıdakı cümlələri nominativ halda yazın:

1. Кітап ___.

2. Қыз ___.

3. Жігіт ___.

Cavablar:

1. Кітап yeni.

2. Qız gözəl.

3. Jigit ağıllıdır.

Məşq 8: Yanaşma Məsələləri[edit | edit source]

Aşağıdakı cümlələrdə nominativ halı müəyyən edin:

1. Күн көкdədir.

2. Ата үйdə oturur.

3. Ана bazardan qayıdır.

Cavablar:

1. Күн

2. Ата

3. Ана

Məşq 9: Doğru Cümlə Yaratmaq[edit | edit source]

Aşağıdakı sözlərdən istifadə edərək düzgün cümlələr yaradın:

  • qız
  • kitab
  • oğlan

Cavab nümunələri:

1. Qız kitab oxuyur.

2. Oğlan oyun oynayır.

Məşq 10: İstifadə Edin[edit | edit source]

Daha əvvəl öyrəndiyiniz nominativ halda cümlələr yazın. Hər bir cümlədə bir isim, bir sifət istifadə edin.

Cavab Nümunələri:

1. Kün gözəl.

2. Qız gül açır.

Nəticə[edit | edit source]

Bugünkü dərsimizdə nominativ halı öyrənmiş olduq. İndi bu halın cümlələrdə necə istifadə edildiyini, formalarını və cümlə strukturunu başa düşməyə başladınız. Nominativ hal, Kazak dilinin əsasını təşkil edir və gələcək dərslərinizdə daha da əhəmiyyətli olacaq. Unutmayın ki, bu bilikləri tətbiq etmək üçün gündəlik həyatda istifadə etməyə çalışın.

0-dan A1-e qadar - Kazaxçı Kursu - Mövzular cədvəli[edit source]


Kazaxçı Əlifbası


Tərifləşmə və Ümumi İfadələr


Kazaxça Hallar


Yemək və İçkilər


Fiillər


Mədəniyyət və Adət-Ənənələr


Ailə və Əlaqələr


Sifətlər


Səyahət və İstiqamətlər


ZamirLər


Alış-Veriş və Təhvil-Veriş


İncəsənət və Ədəbiyyat


Zərfəlar


Sağlamlıq və Tibbi Acil Halları


Sport və İdman


Prepozisiyalar və Postpozisiyalar


Təbiət və Mühit



Retrieved from "https://polyglotclub.com/wiki/index.php?title=Language/Kazakh/Grammar/Nominative-Case/az&oldid=328558"