Difference between revisions of "Language/Czech/Grammar/Introduction-to-Nouns/kk"
m (Quick edit) |
m (Quick edit) |
||
Line 1: | Line 1: | ||
{{Czech-Page-Top}} | {{Czech-Page-Top}} | ||
<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/Czech/kk|Чех]] </span> → <span cat>[[Language/Czech/Grammar/kk|Грамматика]]</span> → <span level>[[Language/Czech/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0-ден A1-ге дейінгі курс]]</span> → <span title>Зат есімдермен танысу</span></div> | |||
== Кіріспе == | |||
Чех тілін үйрену – бұл тек жаңа сөздерді жаттау ғана емес, сонымен қатар, олардың қалай жұмыс істейтінін түсіну. Зат есімдер – тілдің негізгі элементтерінің бірі, олар біздің сөйлемдеріміздің негізін құрайды. Бүгін біз чех тіліндегі зат есімдермен танысамыз. Зат есімдердің жынысы, бірлік және көптік формалары, сонымен қатар септіктер туралы сөйлесеміз. Бұл білім сіздің чех тілін меңгеруіңізде маңызды рөл атқарады. Бүгінгі сабағымызда біз мына тақырыптарды қарастырамыз: | |||
__TOC__ | __TOC__ | ||
== | === Зат есімдердің жынысы === | ||
Чех тілінде зат есімдердің үш жынысы бар: еркек, әйел және орта. Жыныс зат есімнің формасына әсер етеді, сондықтан оны дұрыс пайдалану өте маңызды. | |||
==== Еркек жынысты зат есімдер ==== | |||
Еркек жынысты зат есімдер әдетте -ος, -и, -ек, -ан, -ар, -тек, -ұс, -ус, -ад, -ек, -ин, -индер, -он, -ім, -а, -я, -е, -у, -о, -ы, -і, -і, -ы, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і. | |||
=== Көптік форма ==== | |||
Көптік форманы жасау үшін, зат есімдердің соңына -и, -і, -ы, -а, -е, -у, -о, -ы, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і. | |||
== | === Септіктер === | ||
Чех тілінде зат есімдер септіктер арқылы сөйлемдегі рөлін белгілейді. Чех тілінде 7 септік бар: | |||
1. Номинатив (кім? не?) | |||
2. Генитив (кімнің? ненің?) | |||
3. Датив (кімге? неге?) | |||
4. Аккузатив (кімді? нені?) | |||
5. Вокатив (кімге? неге?) | |||
6. Локатив (кімде? неде?) | |||
7. Инструментал (кіммен? немен?) | |||
== Мысалдар == | |||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
! | |||
! Чех !! Дыбыстау !! Қазақ | |||
|- | |- | ||
| | |||
| dům || [duːm] || үй | |||
|- | |- | ||
| | |||
| žena || [ʒɛna] || әйел | |||
|- | |- | ||
| | |||
| dítě || [ˈdiːcɛ] || бала | |||
|- | |- | ||
| stůl || [stuːl] || үстел | |||
|- | |||
| kniha || [ˈkɲiːɦa] || кітап | |||
|- | |||
| auto || [ˈaʊ̯to] || автокөлік | |||
|- | |- | ||
| | |||
| město || [ˈmjɛsto] || қала | |||
|- | |- | ||
| | |||
| hory || [ˈɦorɪ] || таулар | |||
|- | |- | ||
| | |||
| stroj || [stroɪ̯] || машина | |||
|- | |- | ||
| | |||
| káva || [ˈkaːva] || кофе | |||
|} | |} | ||
== | == Тапсырмалар == | ||
1. Зат есімдерді жазыңыз және олардың жынысын белгілеңіз. | |||
2. Көптік формаларын жасаңыз. | |||
3. Әр септікті пайдаланып сөйлемдер жазыңыз. | |||
4. Зат есімдерді жыныстарына қарай топтастырыңыз. | |||
5. Зат есімдерді септіктер бойынша сұрақтарға жауап беріңіз. | |||
== Шешімдер == | |||
1. Мысал: "dům" – еркек | |||
2. Мысал: "dům" – "domy" (көптік) | |||
3. Мысал: "dům" - "Mám dům." (Менде үй бар.) | |||
4. Мысал: Еркек: "dům", "stůl"; Әйел: "žena", "kniha"; Орта: "dítě", "auto" | |||
5. Мысал: "Kdo má dům?" – "Já mám dům." (Кімде үй бар? – Менде үй бар.) | |||
{{#seo: | {{#seo: | ||
|title= | |||
|keywords= | |title=Зат есімдермен танысу – Чех тілінің негіздері | ||
|description= | |||
|keywords=Чех тілі, зат есімдер, грамматика, жыныс, септік, көптік форма | |||
|description=Бұл сабақта сіз чех тіліндегі зат есімдердің негіздерін, жыныстарын, бірлік және көптік формаларын, сондай-ақ септіктерді үйренесіз. | |||
}} | }} | ||
{{Czech-0-to-A1-Course-TOC-kk}} | {{Template:Czech-0-to-A1-Course-TOC-kk}} | ||
[[Category:Course]] | [[Category:Course]] | ||
Line 99: | Line 129: | ||
[[Category:0-to-A1-Course]] | [[Category:0-to-A1-Course]] | ||
[[Category:Czech-0-to-A1-Course]] | [[Category:Czech-0-to-A1-Course]] | ||
<span gpt></span> <span model=gpt- | <span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span> | ||
{{Czech-Page-Bottom}} | {{Czech-Page-Bottom}} |
Latest revision as of 20:20, 21 August 2024
Кіріспе[edit | edit source]
Чех тілін үйрену – бұл тек жаңа сөздерді жаттау ғана емес, сонымен қатар, олардың қалай жұмыс істейтінін түсіну. Зат есімдер – тілдің негізгі элементтерінің бірі, олар біздің сөйлемдеріміздің негізін құрайды. Бүгін біз чех тіліндегі зат есімдермен танысамыз. Зат есімдердің жынысы, бірлік және көптік формалары, сонымен қатар септіктер туралы сөйлесеміз. Бұл білім сіздің чех тілін меңгеруіңізде маңызды рөл атқарады. Бүгінгі сабағымызда біз мына тақырыптарды қарастырамыз:
Зат есімдердің жынысы[edit | edit source]
Чех тілінде зат есімдердің үш жынысы бар: еркек, әйел және орта. Жыныс зат есімнің формасына әсер етеді, сондықтан оны дұрыс пайдалану өте маңызды.
Еркек жынысты зат есімдер[edit | edit source]
Еркек жынысты зат есімдер әдетте -ος, -и, -ек, -ан, -ар, -тек, -ұс, -ус, -ад, -ек, -ин, -индер, -он, -ім, -а, -я, -е, -у, -о, -ы, -і, -і, -ы, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і.
Көптік форма =[edit | edit source]
Көптік форманы жасау үшін, зат есімдердің соңына -и, -і, -ы, -а, -е, -у, -о, -ы, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і, -і.
Септіктер[edit | edit source]
Чех тілінде зат есімдер септіктер арқылы сөйлемдегі рөлін белгілейді. Чех тілінде 7 септік бар:
1. Номинатив (кім? не?)
2. Генитив (кімнің? ненің?)
3. Датив (кімге? неге?)
4. Аккузатив (кімді? нені?)
5. Вокатив (кімге? неге?)
6. Локатив (кімде? неде?)
7. Инструментал (кіммен? немен?)
Мысалдар[edit | edit source]
Чех | Дыбыстау | Қазақ |
---|---|---|
dům | [duːm] | үй |
žena | [ʒɛna] | әйел |
dítě | [ˈdiːcɛ] | бала |
stůl | [stuːl] | үстел |
kniha | [ˈkɲiːɦa] | кітап |
auto | [ˈaʊ̯to] | автокөлік |
město | [ˈmjɛsto] | қала |
hory | [ˈɦorɪ] | таулар |
stroj | [stroɪ̯] | машина |
káva | [ˈkaːva] | кофе |
Тапсырмалар[edit | edit source]
1. Зат есімдерді жазыңыз және олардың жынысын белгілеңіз.
2. Көптік формаларын жасаңыз.
3. Әр септікті пайдаланып сөйлемдер жазыңыз.
4. Зат есімдерді жыныстарына қарай топтастырыңыз.
5. Зат есімдерді септіктер бойынша сұрақтарға жауап беріңіз.
Шешімдер[edit | edit source]
1. Мысал: "dům" – еркек
2. Мысал: "dům" – "domy" (көптік)
3. Мысал: "dům" - "Mám dům." (Менде үй бар.)
4. Мысал: Еркек: "dům", "stůl"; Әйел: "žena", "kniha"; Орта: "dítě", "auto"
5. Мысал: "Kdo má dům?" – "Já mám dům." (Кімде үй бар? – Менде үй бар.)