Difference between revisions of "Language/Turkish/Grammar/Pronunciation/kk"

Latest revision as of 04:00, 11 August 2024

Түрік → Грамматика → 0-ден A1-ге дейінгі курс → Дауыс қою

Кіріспе[edit | edit source]

Түрік тілінде дұрыс дауыс қою — тіл үйренушілер үшін маңызды дағдылардың бірі. Дауыс қою ережелерін түсіну, сөздерді дұрыс айтуға және тыңдаушылардың назарын аударуға көмектеседі. Осы сабақта біз түрік тілінің дауыс қою ережелерін және акценттерін қарастырамыз.

Біздің сабақтың құрылымы төмендегідей:

Дауыс қоюдың негізгі ережелері

Түрік тіліндегі акценттер

Мысалдар

Практикалық тапсырмалар

Дауыс қоюдың негізгі ережелері[edit | edit source]

Түрік тілінде дауыс қою ережелері өте маңызды. Сөздердің дұрыс айтылуы тілдің түсініктілігін арттырады. Түрік тіліндегі дауысты және дауыссыз дыбыстардың айтылуы мен ерекшеліктері туралы білуіміз керек.

==== Дауысты дыбыстар ====

Түрік тілінде 8 дауысты дыбыс бар. Олардың әрқайсысы ерекше дыбысталады. Дауысты дыбыстардың айтылуы төмендегідей:

a, e, ı, i, o, ö, u, ü

==== Дауыссыз дыбыстар ====

Дауыссыз дыбыстар да түрік тілінде маңызды рөл атқарады. Олардың айтылуы мен комбинациялары сөздердің мағынасына әсер етеді. Дауыссыз дыбыстардың кейбіреулері:

b, c, ç, d, f, g, h, j, k, l, m, n, p, r, s, ş, t, v, y, z

Түрік тіліндегі акценттер[edit | edit source]

Түрік тілінде акцент сөздің мағынасына әсер ете алады. Дұрыс акцент қою — тілдің дыбысталуын жақсартады. Түрік тіліндегі сөздерде акцент көбінесе соңғы буынға қойылады, бірақ кейде бұл ереже бұзылуы мүмкін.

==== Акценттердің мысалдары ====

Төменде түрік тіліндегі акценттердің кейбір мысалдары:

Түрік	Дауыс қою	Қазақша
kitap	[kɪˈtap]	кітап
masa	[ˈmasa]	үстел
araba	[aˈɾaba]	машина
öğrenci	[øˈɾendʒi]	студент
elma	[ˈelma]	алма
su	[su]	су
kapı	[ˈkɑpɯ]	есік
ev	[ev]	үй

Мысалдар[edit | edit source]

Мысалдар арқылы біз дауыс қою мен акценттерді тереңірек түсіне аламыз. Төменде 20 мысал берілген:

Түрік	Дауыс қою	Қазақша
çiçek	[tʃiˈtʃɛk]	гүл
kapı	[ˈkɑpɯ]	есік
öğretmen	[øˈɾɛtmɛn]	мұғалім
güzel	[ɟyˈzɛl]	әдемі
çocuk	[ˈtʃodʒʊk]	бала
ders	[dɛɾs]	сабақ
sokak	[soˈkɑk]	көше
yaz	[jɑz]	жаз
kış	[kɯʃ]	қыс
bahar	[bɑˈhɑɾ]	көктем
deniz	[deˈniz]	теңіз
dağ	[dɑː]	тау
ay	[aj]	ай
dünya	[dynˈja]	әлем
yol	[jol]	жол
kap	[kɑp]	қақпақ
masa	[ˈmɑsɑ]	үстел
kitap	[kɪˈtap]	кітап
ağaç	[ɑːˈɟɑtʃ]	ағаш
lamba	[ˈlɑmba]	шам
su	[su]	су

Практикалық тапсырмалар[edit | edit source]

Тілді үйретудің ең тиімді тәсілдерінің бірі — практикалық тапсырмалар. Төменде 10 тапсырма берілген, оларды орындау арқылы сіз дауыс қоюды және акценттерді тереңірек түсінесіз.

1. Сөздерді дұрыс дауыс қоюмен айт:

kitap

masa

araba

2. Келесі сөздерді акцентпен жаз:

öğrenci

elma

su

3. Сөздерді дауыссыз дыбыстармен салыстыр:

çiçek - ses

kapı - pencerе

4. Берілген сөздерді акценті бойынша топта:

çiçek, masa, kitap

araba, öğrenci, elma

5. Сөздерді тыңдап, оларды жаз:

(бұл тапсырма үшін мұғалімнің дауысы қажет)

6. Дауыссыз дыбыстардың қайталанатын комбинацияларын жаса:

b-r-s

k-t-l

7. Сөздерді аударып, акценттерін белгілеп көрсет:

bahar, çocuk, güzel

8. Келесі сөздерді тыңдап, олардың дұрыс айтылуын табыңыз:

(бұл тапсырма үшін мұғалімнің дауысы қажет)

9. Сөздерді жазып, олардың мағынасына сәйкес акценттерін қойыңыз:

ay, dağ, deniz

10. Келесі сөздерді топтастырыңыз:

kış, yaz, bahar

Шешімдер мен түсініктемелер:

1. Сөздерді дауыстап айту керек, акценттерін көрсетіңіз.

2. Тек акценті бар сөздерді жазу.

3. Дауыссыз дыбыстарды салыстырып, ерекшеліктерін айтыңыз.

4. Сөздерді акценттеріне қарай топтастыру.

5. Мысалдарды жазу, тыңдау.

6. Дауыссыз дыбыстар комбинацияларының ерекшеліктерін түсіну.

7. Сөздерді аударып, акценттерін белгілеп көрсету.

8. Дауыс арқылы тыңдау, дұрыс айтылуын табу.

9. Сөздердің мағыналарын, акценттерін анықтау.

10. Сөздерді топтастыру, олардың мағыналарын көрсету.

Тіліктілер кестесі - Түрік тілі курсы - 0-А1[edit source]

Курстық тақырыптар

Түрік әліпбиі

Негізгі грамматика

Қиын грамматика

Күнделікті сөздер

Сандар мен уақыт

Түріктік мәдениет

Көрсетілімді күнделік

Басқа сабақтар[edit | edit source]

Difference between revisions of "Language/Turkish/Grammar/Pronunciation/kk"

Latest revision as of 04:00, 11 August 2024

Кіріспе[edit | edit source]

Contents

Дауыс қоюдың негізгі ережелері[edit | edit source]

Түрік тіліндегі акценттер[edit | edit source]

Мысалдар[edit | edit source]

Практикалық тапсырмалар[edit | edit source]

Тіліктілер кестесі - Түрік тілі курсы - 0-А1[edit source]

Басқа сабақтар[edit | edit source]

Navigation menu

@@ Line 1: / Line 1: @@
 {{Turkish-Page-Top}}
+<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/Turkish/kk|Түрік]] </span> → <span cat>[[Language/Turkish/Grammar/kk|Грамматика]]</span> → <span level>[[Language/Turkish/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0-ден A1-ге дейінгі курс]]</span> → <span title>Дауыс қою</span></div>
-<div class="pg_page_title"><span lang>Turkish</span> → <span cat>Grammar</span> → <span level>[[Language/Turkish/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0 to A1 Course]]</span> → <span title>Pronunciation</span></div>
+== Кіріспе ==
+Түрік тілінде дұрыс дауыс қою — тіл үйренушілер үшін маңызды дағдылардың бірі. Дауыс қою ережелерін түсіну, сөздерді дұрыс айтуға және тыңдаушылардың назарын аударуға көмектеседі. Осы сабақта біз түрік тілінің дауыс қою ережелерін және акценттерін қарастырамыз.
+Біздің сабақтың құрылымы төмендегідей:
+* Дауыс қоюдың негізгі ережелері
+* Түрік тіліндегі акценттер
+* Мысалдар
+* Практикалық тапсырмалар
 __TOC__
-== Бастаулары ==
+=== Дауыс қоюдың негізгі ережелері ===
-Түрік тілі сөйлемдерінің оң бойынша дұрыс тілдері ойлап табылғанда аударма түншіктерінің дұрыссыз емесі туындап жатады. Осы себепті біз дәрісте Түрік тілінің тілдік өзгешілігі мен сөйлегендік акценттерін зерттеуіміз керек.
+Түрік тілінде дауыс қою ережелері өте маңызды. Сөздердің дұрыс айтылуы тілдің түсініктілігін арттырады. Түрік тіліндегі дауысты және дауыссыз дыбыстардың айтылуы мен ерекшеліктері туралы білуіміз керек.
+==== Дауысты дыбыстар ====<br>
+Түрік тілінде 8 дауысты дыбыс бар. Олардың әрқайсысы ерекше дыбысталады. Дауысты дыбыстардың айтылуы төмендегідей:
+* a, e, ı, i, o, ö, u, ü
+==== Дауыссыз дыбыстар ====<br>
+Дауыссыз дыбыстар да түрік тілінде маңызды рөл атқарады. Олардың айтылуы мен комбинациялары сөздердің мағынасына әсер етеді. Дауыссыз дыбыстардың кейбіреулері:
+* b, c, ç, d, f, g, h, j, k, l, m, n, p, r, s, ş, t, v, y, z
+=== Түрік тіліндегі акценттер ===
+Түрік тілінде акцент сөздің мағынасына әсер ете алады. Дұрыс акцент қою — тілдің дыбысталуын жақсартады. Түрік тіліндегі сөздерде акцент көбінесе соңғы буынға қойылады, бірақ кейде бұл ереже бұзылуы мүмкін.
+==== Акценттердің мысалдары ====<br>
+Төменде түрік тіліндегі акценттердің кейбір мысалдары:
+{| class="wikitable"
+! Түрік !! Дауыс қою !! Қазақша
+|-
+| kitap  || [kɪˈtap] || кітап
+|-
+| masa  || [ˈmasa] || үстел
+|-
+| araba || [aˈɾaba] || машина
+|-
+| öğrenci || [øˈɾendʒi] || студент
+|-
+| elma  || [ˈelma] || алма
+|-
+| su    || [su] || су
+|-
+| kapı  || [ˈkɑpɯ] || есік
+|-
+| ev    || [ev] || үй
+|}
+=== Мысалдар ===
+Мысалдар арқылы біз дауыс қою мен акценттерді тереңірек түсіне аламыз. Төменде 20 мысал берілген:
+{| class="wikitable"
+! Түрік !! Дауыс қою !! Қазақша
+|-
+| çiçek || [tʃiˈtʃɛk] || гүл
+|-
+| kapı   || [ˈkɑpɯ] || есік
+|-
+| öğretmen || [øˈɾɛtmɛn] || мұғалім
+|-
+| güzel  || [ɟyˈzɛl] || әдемі
+|-
+| çocuk  || [ˈtʃodʒʊk] || бала
+|-
+| ders   || [dɛɾs] || сабақ
+|-
+| sokak  || [soˈkɑk] || көше
+|-
+| yaz   || [jɑz] || жаз
+|-
+| kış   || [kɯʃ] || қыс
+|-
+| bahar || [bɑˈhɑɾ] || көктем
-== Тілдік өзгешілігі ==
+|-
-Түрік тілі 29 таңыда жазылатын әріптер мен 8 бос таңбадан тұрады. Осы таңбалардың дәлелінен дөрес сөйлем қалыптарын оң түстігінде дұрыс тілдік мән жасауға болады.
-Бірінші орында, Казақ тілінен түрік тіліні сөйлейтін жүйелер базарындағы аудармалар бар, сондықтан олардың жалпы мәнін есте сақтау арқылы Түрік тілінің тілдік өзгешілігі тәжірибеленеді. Түрік мәтіндерінің мысалын көрудің тәуелсіз пайызы TES (Түрік естегы сәулет) деген әдіс. Бұл әдіс сонымен қосымша әдістер мен аппараттылық дағдыларға сүйенетін сапалы Түрік әдебиетінің  қалыптар мен аудармаларын емтихандық туралы білімдер береді.
+| deniz  || [deˈniz] || теңіз
-Түріктің тілдік мәнін анықтаудың ең жақсы әдісі – фонетикалық және морфологиялық әдістерді қолдану.
+|-
-Және еще одно мнение можно забыть: порой турецкий насквозь просачивается в казахскую речь, и например турецкие имена и фамилии звучат на казахском так же, как и на их родном языке.
+| dağ    || [dɑː] || тау
-== Түріктің сөйлену тәсілдері ==
+|-
-Түріктің стандартты сөйлегену тәсілі  аударма практикасы арқылы бірнеше әріптерді, мысалы, әліф-бә, әріпифавзан, узын әріптер мен кысқа әріптердің дұрыс аударылуын мұғалім дұрыс оқып, оқытушының тәрбиесін алады.
-=== Әліфбе ===
+| ay    || [aj] || ай
-Әліппен басталады түрік тілі, сонда бірнеше «ч» ве «ш» ғана тұрған 46 әріп аталады. Қазіргі күнде, үлкен елдерде, әрбірінің өзінен әріпі төзімі болып табылып жатады.
-=== Әріпифавзан ===
+|-
-Мысалы, Tүрікте аударма түншіктерін үйренуі үшін ең маңызды әріптер жалғастырылатын адамдарға СКК-әріпін сыйлау қажет. Серігіміздің барлық тәріз-белгілерімен дәлеліктенуі және тіркеме жапкүштік нәтижелері түрік тілінің әріптеріне ойланып жатады.
-=== Сөйлемдердең құрамы ===
+| dünya   || [dynˈja] || әлем
-Түрік тіліндегі сөйлемдер үш қисымнан тұрады: монолог, диалог мен пішіндегі сөйлемдер. Монолог жалғастырылған есептер және мысал сөйлемдерімен бастап анықталады.
-Диалог түрлері бар болса да, сары-қызыл қараңғы түрде жазылған диалогтар алдында жазу не аудару жолдары анықталады.
+|-
-== Тілбен дәріс ==
+| yol   || [jol] || жол
-Түрік тілінің тілдік мәні туралы үйренуге бастарсыз Сіздерді бекіту үшін, алғашқыда көрсетілген сілтемені басыңызда басу қажет еді.
-Мұғалімдер тобында жоспарланған айдан алғашқы жеңгіліктермен Егерде Сіз үлгерімді нәтижелер алған болсаңыз, «Complete 0 to A1 Turkish Course» курсы туралы көбірек авторлық лайндар өз тәрбиелерімен өтіледі.
+|-
-== Кесте ==
+| kap   || [kɑp] || қақпақ
-Ұсынылған түрік сөйлемдерінің кескінше тізімі.
-{|class="wikitable"
-! Түрік !! Тілтануы (IPA) !! Қазақша
 |-
-|Merhaba! || mɛɾhaːbaː || Құтты болсын!
+| masa   || [ˈmɑsɑ] || үстел
 |-
-|Nasılsın? || naːsɯlsɯn || Қалайсың?
+| kitap  || [kɪˈtap] || кітап
 |-
-|İyi || iːjɨ || Жақсы
+| ağaç  || [ɑːˈɟɑtʃ] || ағаш
 |-
-|Teşekkürler || teʃekkyːleɾ || Рахмет сізге
+| lamba  || [ˈlɑmba] || шам
 |-
-|Güle güle! || gyle gyly! || Сәлеметсізбе!
+| su     || [su] || су
 |}
-== Кірістіру тілі ==
+=== Практикалық тапсырмалар ===
-Түрік тілінің көптыгы адамдар Мектептің ерекшелігі бойынша таңдаған тіл емес. Себебі ол әлемнің әр жерінде танымал, сөйлеген және өңдеуге мүмкіндік беретіндіктен ғимарат, білім алу мен даму жолға шақыруда қажет. Сіз жиналған білім үшін мәшһур университеттердегі Түрік тілін үйренуге дейінгі мерзіміңізді жасауға болады.
+Тілді үйретудің ең тиімді тәсілдерінің бірі — практикалық тапсырмалар. Төменде 10 тапсырма берілген, оларды орындау арқылы сіз дауыс қоюды және акценттерді тереңірек түсінесіз.
+. '''Сөздерді дұрыс дауыс қоюмен айт''':
-Егер Сіз тілді оңай үйренуге жұмыс істесеңіз, онда сіздер өзініздің кез келген уақыттың ішінде түрік тілінің түсіндіру тәсілімен домалауға болады.
+* kitap
-{{Turkish-0-to-A1-Course-TOC-kk}}
+* masa
+* araba
+. '''Келесі сөздерді акцентпен жаз''':
+* öğrenci
+* elma
+* su
+. '''Сөздерді дауыссыз дыбыстармен салыстыр''':
+* çiçek - ses
+* kapı - pencerе
+. '''Берілген сөздерді акценті бойынша топта''':
+* çiçek, masa, kitap
+* araba, öğrenci, elma
+. '''Сөздерді тыңдап, оларды жаз''':
+* (бұл тапсырма үшін мұғалімнің дауысы қажет)
+. '''Дауыссыз дыбыстардың қайталанатын комбинацияларын жаса''':
+* b-r-s
+* k-t-l
+. '''Сөздерді аударып, акценттерін белгілеп көрсет''':
+* bahar, çocuk, güzel
+. '''Келесі сөздерді тыңдап, олардың дұрыс айтылуын табыңыз''':
+* (бұл тапсырма үшін мұғалімнің дауысы қажет)
+. '''Сөздерді жазып, олардың мағынасына сәйкес акценттерін қойыңыз''':
+* ay, dağ, deniz
+. '''Келесі сөздерді топтастырыңыз''':
+* kış, yaz, bahar
+Шешімдер мен түсініктемелер:
+. Сөздерді дауыстап айту керек, акценттерін көрсетіңіз.
+. Тек акценті бар сөздерді жазу.
+. Дауыссыз дыбыстарды салыстырып, ерекшеліктерін айтыңыз.
+. Сөздерді акценттеріне қарай топтастыру.
+. Мысалдарды жазу, тыңдау.
+. Дауыссыз дыбыстар комбинацияларының ерекшеліктерін түсіну.
+. Сөздерді аударып, акценттерін белгілеп көрсету.
+. Дауыс арқылы тыңдау, дұрыс айтылуын табу.
+. Сөздердің мағыналарын, акценттерін анықтау.
+. Сөздерді топтастыру, олардың мағыналарын көрсету.
+{{#seo:
+|title=Түрік тіліндегі дауыс қою
+|keywords=Түрік тілі, дауыс қою, акцент, грамматика, тіл үйрену
+|description=Осы сабақта біз түрік тіліндегі дауыс қою ережелерін және акценттерін қарастырамыз. Сөздерді дұрыс айту арқылы тілдің түсініктілігін арттыру.
+}}
+{{Template:Turkish-0-to-A1-Course-TOC-kk}}
 [[Category:Course]]
@@ Line 65: / Line 273: @@
 [[Category:0-to-A1-Course]]
 [[Category:Turkish-0-to-A1-Course]]
-<span gpt></span> <span model=gpt-3.5-turbo></span> <span temperature=1></span>
+<span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span>
+==Басқа сабақтар==
+* [[Language/Turkish/Grammar/Cases/kk|0-ден А1-ге дейінгі курстар → Тіл грамматикасы → Төртіліктер]]
+* [[Language/Turkish/Grammar/Nouns/kk|0 to A1 Course → Grammar → Nouns]]
+* [[Language/Turkish/Grammar/Verbs/kk|0-ден A1 дейінгі курстар → Грамматика → Сөйлемдер]]
+* [[Language/Turkish/Grammar/Adjectives/kk|Курс 0 до A1 → Грамматика → Прилагательные]]
+* [[Language/Turkish/Grammar/Vowels-and-Consonants/kk|0-ден A1-ге дейінгі курстар → Грамматика → Тышқы және ішкі қатарлары]]
+* [[Language/Turkish/Grammar/Participles/kk|Complete 0 to A1 Course → Grammar → Причастия]]
+* [[Language/Turkish/Grammar/Pronouns/kk|Complete 0 to A1 Курсі → Грамматика → Ешімдіктер]]
+* [[Language/Turkish/Grammar/Conditional-Sentences/kk|0-ден A1-ге дейінгі курстар → Грамматика → Әрекетке байланысты сөйлемдер]]
+* [[Language/Turkish/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0 to A1 Course]]
 {{Turkish-Page-Bottom}}

Difference between revisions of "Language/Turkish/Grammar/Pronunciation/kk"

Latest revision as of 04:00, 11 August 2024

Кіріспе[edit | edit source]

Дауыс қоюдың негізгі ережелері[edit | edit source]

Түрік тіліндегі акценттер[edit | edit source]

Мысалдар[edit | edit source]

Практикалық тапсырмалар[edit | edit source]

Тіліктілер кестесі - Түрік тілі курсы - 0-А1[edit source]

Басқа сабақтар[edit | edit source]

Navigation menu

Search