Language/Bulgarian/Grammar/Adjectives/kk
Հայերէն
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
Қазақ тілі
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Сәлем, достар! Бүгін біз болгар тілінде сын есімдер туралы сөйлесетін боламыз. Сын есімдер – бұл зат есімдерді сипаттайтын сөздер. Олар біздің сөйлеуімізге өмір мен сезім береді, өйткені олар заттардың сапасын, ерекшелігін және олардың қасиеттерін білдіреді. Мысалы, «красивый» (красив, сұлу) немесе «жаркий» (жарқын). Болгар тілінде сын есімдердің қолданылуы мен олардың жазылуы өте маңызды, сондықтан бүгін біз осы тақырыпқа терең үңілеміз.
Біздің сабақтың құрылымы мынандай:
1. Сын есімдер дегеніміз не?
2. Сын есімдердің түрлері
3. Сын есімдердің жалғаулары
4. Сын есімдерді сөйлемдерде қолдану
5. Мысалдар
6. Жаттығулар
Сын есімдер дегеніміз не?
Сын есімдер – заттың немесе адамның қасиеттерін сипаттайтын сөздер. Олар белгісіздік, түс, мөлшер, форма, сапа және т.б. сияқты ақпаратты береді. Болгар тілінде сын есімдер зат есімдермен бірге қолданылып, сөйлемде толықтырушы рөлін атқарады.
Сын есімдердің түрлері
Сын есімдер бірнеше түрге бөлінеді:
- Сапалық сын есімдер – заттың қасиетін білдіреді (мысалы, «жарқын», «сұлу»).
- Сандық сын есімдер – заттың санын білдіреді (мысалы, «екі», «үш»).
- Жіктік сын есімдер – заттың кімге немесе неге жататынын білдіреді (мысалы, «менің», «сенің»).
Сын есімдердің жалғаулары
Болгар тілінде сын есімдер зат есімнің жынысына, санына және септігіне байланысты түрлі формада болады. Енді біз сол жалғауларды қарастырамыз. Сын есімдер зат есіммен бірге жынысы бойынша өзгеретіндігіне назар аударыңыз:
- Еркек жынысты зат есімдер: -и, -и, -ият
- Әйел жынысты зат есімдер: -а, -ата, -ята
- Көпше форма: -и, -ите
Сын есімдерді сөйлемдерде қолдану
Сын есімдерді сөйлемдерде қолдану өте маңызды. Олар заттарды сипаттап, сөйлемнің мазмұнын байытады. Мысалы:
- «Бұл қыз сұлу» (Тази момиче е красив).
Сондай-ақ, сын есімдерді сөйлемнің басында, ортасында немесе соңында қолдануға болады.
Мысалдар
Енді біз болгар тіліндегі сын есімдердің мысалдарын қарастырамыз. Төменде кестеде 20 мысал келтірілген.
| Болгарский | Произношение | Қазақша |
|---|---|---|
| красив | kraziv | сұлу |
| малък | malak | кішкентай |
| голям | golyam | үлкен |
| нов | nov | жаңа |
| стар | star | ескі |
| червен | cherven | қызыл |
| син | sin | көк |
| зелен | zelen | жасыл |
| сладък | sladak | тәтті |
| горчив | gorchiv | ащы |
| бърз | bŭrz | тез |
| бавен | baven | баяу |
| умния | umnia | ақылды |
| глупав | glupav | ақымақ |
| красив | kraziv | әдемі |
| щастлив | shtastliv | бақытты |
| тъмен | tŭmen | қара |
| светъл | svetŭl | жарық |
| тих | tih | тыныш |
| шумен | shumen | шуды |
| весел | vesel | көңілді |
Жаттығулар
Енді алған білімдеріңізді практикада қолдану үшін бірнеше жаттығуларды қарастырайық.
1. Сын есімдерді зат есімдермен сәйкестендіріңіз:
- a) красив – (кыз, бала, үй, гүл)
- b) голям – (кiшкентай, тау, аю, кiтап)
2. Төмендегі сын есімдерді сөйлемдерде пайдаланыңыз:
- a) сладък
- b) стар
3. Сын есімдердің түрлерін белгілеп, мысалдар келтіріңіз:
- a) Сапалық сын есім
- b) Сандық сын есім
4. Сын есімдердің жынысына байланысты формаларын жазыңыз:
- a) красив (ер, әйел, көпше)
- b) малък (ер, әйел, көпше)
5. Сын есімдермен толықтырылған сөйлемдер жазыңыз:
- a) Бұл сұлу қыз.
- b) Ол үлкен үйде тұрады.
6. Зат есімдер мен сын есімдерді бір сөйлемде біріктіріңіз:
- a) гүл және сұлу
- b) кiтап және ескі
7. Сын есімдерді сөз тіркестерінде қолдану:
- a) жарқын күн
- b) тәтті тағам
8. Сын есімдерді сұрақтарда пайдаланыңыз:
- a) Сен қандай кітап оқисың?
- b) Бұл қандай фильм?
9. Сын есімдерді сипаттайтын сөйлемдер жазыңыз:
- a) салқын су
- b) жарқын жұлдыз
10. Сын есімдерді қолдана отырып, өзіңіз туралы сөйлем жазыңыз:
- a) Мен бақытты адаммын.
- b) Мен ақылды студентпін.
Жауаптар мен түсіндірмелер
1. Сәйкестендіру:
- a) қыз - красив
- b) тау - голям
2. Сөйлемдер:
- a) Бұл тәтті алма.
- b) Ол ескі кітап оқиды.
3. Түрлер:
- a) Сапалық сын есім: красив
- b) Сандық сын есім: екі
4. Формалар:
- a) красив - ер: красив, әйел: красива, көпше: красиви
- b) малък - ер: малък, әйел: малка, көпше: малки
5. Толықтырылған сөйлемдер:
- a) Бұл сұлу қыз.
- b) Ол үлкен үйде тұрады.
6. Біріктіру:
- a) Сұлу гүл
- b) Ескі кітап
7. Сөз тіркестері:
- a) Жарқын күн
- b) Тәтті тағам
8. Сұрақтар:
- a) Сен қандай кітап оқисың?
- b) Бұл қандай фильм?
9. Сипаттайтын сөйлемдер:
- a) Салқын су
- b) Жарқын жұлдыз
10. Сөйлемдер:
- a) Мен бақытты адаммын.
- b) Мен ақылды студентпін.
Бүгін біз болгар тіліндегі сын есімдермен таныстық. Оларды қалай пайдалануды, жіңішке формаларын, және сөйлемдерде қолдану жолдарын үйрендік. Сын есімдер – бұл тілдің әдемілігін, байлығын және тереңдігін ашатын маңызды элемент. Оларды жақсы меңгеру болгар тілін үйрену үшін үлкен көмек болады.