Difference between revisions of "Language/Moroccan-arabic/Grammar/Gender-and-Plurals/kk"

From Polyglot Club WIKI
Jump to navigation Jump to search
m (Quick edit)
m (Quick edit)
 
Line 1: Line 1:


{{Moroccan-arabic-Page-Top}}
{{Moroccan-arabic-Page-Top}}
<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/Moroccan-arabic/kk|Марокко араб тілі]] </span> → <span cat>[[Language/Moroccan-arabic/Grammar/kk|Грамматика]]</span> → <span level>[[Language/Moroccan-arabic/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0-ден A1 деңгейіне дейінгі курс]]</span> → <span title>Жыныс және көпше формалар</span></div>


<div class="pg_page_title"><span lang>Мороккон Араб тiлi</span> → <span cat>Грамматика</span> → <span level>[[Language/Moroccan-arabic/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0-А1 курсы]]</span> → <span title>Жыныстар мен көпшіліктер</span></div>
== Кіріспе ==
 
Марокко араб тілі — бұл бай және қызықты тіл. Оның грамматикасы, әсіресе жыныс пен көпше формалар, өте маңызды. Бұл бөлімде біз жыныс пен көпше формалардың негізгі ережелерін түсіндіреміз. Бұл білімдер сізге күнделікті өмірде, сондай-ақ тілдік қарым-қатынаста, сөздер мен сөйлемдерді дұрыс қолдануға көмектеседі. Жыныс және көпше формаларды біле отырып, сіз тілдің құрылымын тереңірек түсініп, өзіңізді еркін сезінесіз.


__TOC__
__TOC__


== ===Жыныстар====
=== Жыныс ережелері ===
Мороккон Араб тiлiнде барлық сөздер жыныстарға бөлінеді.


* Әйел және еркел.
Марокко араб тілінде зат есімдер жынысқа бөлінеді: '''еркек''' және '''әйел'''. Зат есімдердің жынысы оларды қолданған кезде маңызды рөл атқарады. Еркек жынысты зат есімдер, әдетте, -e, -a, -i, -o, -u, -y, -é, -ê т.б. дыбыстарымен аяқталмайды, ал әйел жынысты зат есімдер көбінесе -a, -e немесе -iya дыбыстарымен аяқталады.


Мысалы:
==== Еркек жынысты зат есімдер ====
 
Еркек жынысты зат есімдер көбінесе:
 
* Жануарлар (мысалы, "арыстан" — أسد [ʔasɪd])
 
* Адамдар (мысалы, "жігіт" — ولد [weld])
 
* Заттар мен нәрселер (мысалы, "стол" — طاولة [ṭawila])
 
==== Әйел жынысты зат есімдер ====
 
Әйел жынысты зат есімдер көбінесе:
 
* Әйел адамдар (мысалы, "қыз" — بنت [bint])
 
* Жануарлар (мысалы, "мысық" — قطة [qiṭṭa])
 
* Заттар мен нәрселер (мысалы, "кітап" — كتابة [kitāba])


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! Мороккон Араб тілі !! Транскрипция !! Казах тілі
 
! Марокко араб тілі !! Есімнің оқылуы !! Қазақша аударма
 
|-
|-
| امرأة || [ˈmra] || әйел
 
| أسد || ʔasɪd || арыстан
 
|-
|-
| رجل || [rɑd͡ʒul] || еркел
|}


Жынысқа бөліне отырған сөздердің бірінен кейін, оларға сәйкес келетін түрлердің бірін таңдау керек.
| ولد || weld || жігіт
 
|-


=== Көпшіліктер ===
| طاولة || ṭawila || стол
Мороккон Араб тілінде, көпшіліктер сөздерді қосу арқылы жасалады.


* екіншілік (жалған)
|-


Мысалы:
| بنت || bint || қыз


{| class="wikitable"
! Мороккон Араб тілі !! Транскрипция !! Казах тілі
|-
|-
| كتاب || [ktɑˈb] || кітаптар
 
| قطة || qiṭṭa || мысық
 
|-
|-
| دار || [dɑr] || дарындар
 
| كتابة || kitāba || кітап
 
|}
|}


* сиқырлылық
=== Көпше формалар ===


Мысалы:
Марокко араб тілінде зат есімдерді көпше формасына айналдырудың бірнеше ережелері бар. Көпше форма зат есімнің жынысына байланысты өзгеруі мүмкін. Еркек жынысты зат есімдер мен әйел жынысты зат есімдер үшін көпше формаларды құрудың әртүрлі тәсілдері бар.
 
==== Еркек жынысты зат есімдердің көпше формалары ====
 
Еркек жынысты зат есімдер үшін көбінесе "-ين" немесе "-ة" қосымшасы қолданылады.
 
* Мысал: "жігіттер" — أولاد [ʔawlad]
 
==== Әйел жынысты зат есімдердің көпше формалары ====
 
Әйел жынысты зат есімдер үшін көбінесе "-ات" немесе "-ين" қосымшасы қолданылуы мүмкін.
 
* Мысал: "қыздар" — بنات [banat]


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! Мороккон Араб тілі !! Транскрипция !! Казах тілі
 
! Марокко араб тілі !! Есімнің оқылуы !! Қазақша аударма
 
|-
 
| أولاد || ʔawlad || жігіттер
 
|-
|-
| كتب || [kutub] || кітаптар
 
| بنات || banat || қыздар
 
|-
|-
| دور || [dur] || дарындар
|}


* толықтыру
| أسود || ʔaswad || арыстандар
 
|-


Мысалы:
| قطة || qiṭṭa || мысықтар


{| class="wikitable"
! Мороккон Араб тілі !! Транскрипция !! Казах тілі
|-
|-
| طالب || [tɑˈlɪb] || оқушылар
 
| طاولات || ṭawilat || столдар
 
|-
|-
| شجرة || [ʃaʒˈrɑ] || ағаштар
 
| كتايبات || kitāybāt || кітаптар
 
|}
|}


Жалпы реттеу құралдары:
=== Мысалдар мен қолданулар ===
 
Бұл жерде жыныс және көпше формалар туралы бірнеше мысал келтіреміз.
 
1. Еркек жынысты зат есімдер:
 
* "арыстан" — أسد
 
* "жігіт" — ولد
 
* "стол" — طاولة
 
2. Әйел жынысты зат есімдер:
 
* "қыз" — بنت
 
* "мысық" — قطة
 
* "кітап" — كتابة
 
3. Көпше формалар:
 
* "жігіттер" — أولاد
 
* "қыздар" — بنات
 
* "арыстандар" — أسود
 
== Жаттығулар ==
 
Осы бөлімде сіздерге жыныс пен көпше формаларды қолдануға арналған бірнеше жаттығулар ұсынамыз.
 
=== Жаттығу 1: Зат есімдерді жынысына қарай бөлу ===
 
Төмендегі зат есімдерді еркек немесе әйел жынысына қарай бөліңіз.
 
* 1. Кітап
 
* 2. Мысық
 
* 3. Қыз
 
* 4. Жігіт
 
==== Шешім ====
 
* Кітап — әйел жынысы
 
* Мысық — әйел жынысы
 
* Қыз — әйел жынысы
 
* Жігіт — еркек жынысы
 
=== Жаттығу 2: Көпше формаларды құру ===
 
Төмендегі зат есімдердің көпше формасын жазыңыз.
 
* 1. Арыстан
 
* 2. Қыз
 
* 3. Стол
 
==== Шешім ====
 
* Арыстан — арыстандар
 
* Қыз — қыздар
 
* Стол — столдар
 
=== Жаттығу 3: Сөйлемдер құрастыру ===
 
Берілген зат есімдерді қолдана отырып, сөйлемдер құрастырыңыз:
 
* 1. Жігіттер
 
* 2. Қыздар
 
* 3. Мысықтар
 
==== Шешім ====
 
* Жігіттер мектепке барады.
 
* Қыздар ойыншықтармен ойнайды.
 
* Мысықтар бақта ойнайды.
 
=== Жаттығу 4: Жыныс бойынша сұрақтар қою ===
 
Төменде берілген зат есімдерге сұрақтар қойыңыз:
 
* 1. Сурет
 
* 2. Кітап
 
==== Шешім ====
 
* Бұл сурет еркек жынысты ма, әйел жынысты ма?
 
* Бұл кітап еркек жынысты ма, әйел жынысты ма?
 
=== Жаттығу 5: Сөздерді сәйкестендіру ===
 
Келесі сөздерді жынысына қарай сәйкестендіріңіз:
 
* 1. Арыстан
 
* 2. Мысық
 
* 3. Жігіт
 
* 4. Қыз
 
==== Шешім ====
 
* Арыстан — еркек жынысы
 
* Мысық — әйел жынысы
 
* Жігіт — еркек жынысы
 
* Қыз — әйел жынысы
 
=== Жаттығу 6: Көпше формаларды сәйкестендіру ===
 
Төмендегі зат есімдердің көпше формасын жазыңыз:
 
* 1. Арыстан
 
* 2. Мысық
 
* 3. Стол
 
==== Шешім ====
 
* Арыстан — арыстандар
 
* Мысық — мысықтар
 
* Стол — столдар
 
=== Жаттығу 7: Сөйлемдерге жыныс қосу ===
 
Берілген зат есімдерге жыныс қосыңыз:
 
* 1. Кітап


* екіншіліктер үшін, сөздің соңына -at, -et, -ut, -it және т.б. енгізіледі.
* 2. Мысық
* сиқырлылық үшін, сөздің соңына -in, -un, -an, -an және т.б. енгізіледі.
* толықтыру үшін, сөздің соңына -in, -at, -un, -et, -ын, -ет, -ыт және т.б. енгізіледі.


== ===Есептер====
==== Шешім ====
1. Мороккон Араб тілінде келесі жыныстар бар ма?


2. Мороккон Араб тілінде келесі көпшіліктер бар ма?
* Кітап — әйел жынысы


3. «دار» сөзіне келесі көпшіліктердің қайсысы әр түрін анықтаңыз.
* Мысық — әйел жынысы


4. «كتاب» сөзіне келесі көпшіліктердің қайсысы әр түрін анықтаңыз.
=== Жаттығу 8: Сұрақтар мен жауаптар ===


== ===Жауаптар====
Берілген сөздерді пайдаланып сұрақтар мен жауаптар құрастырыңыз:
1. Иә, мороккон араб тілінде барлық сөздер жыныстарға бөлінеді.


2. Иә, мороккон араб тілінде көпшіліктер сөздерді қосу арқылы жасалады.
* 1. Мысық


3. «دар» сөзіне екіншілік көпшілігі орындалады.
* 2. Жігіт


4. «كتاب» сөзіне екіншілік көпшілігі орындалады.
==== Шешім ====
 
* Мысық қайда? — Мысық бақта.
 
* Жігіт кім? — Жігіт мектепте.
 
=== Жаттығу 9: Сөздерді аудару ===
 
Төмендегі сөздерді қазақшаға аударыңыз:
 
* 1. بنت
 
* 2. ولد
 
==== Шешім ====
 
* بنت — қыз
 
* ولد — жігіт
 
=== Жаттығу 10: Жаттығу тесті ===
 
Жоғарыда айтылған барлық жаттығулар бойынша тест құрастырыңыз.
 
==== Шешім ====
 
Тесттің жауаптары жаттығулардың шешімдеріне сәйкес болуы керек.


{{#seo:
{{#seo:
|title=Мороккон Араб Тілінің Грамматикасы → Жыныстар мен Көпшіліктер
|keywords=мороккон араб тілі, грамматика, 0-А1 курсы, жыныстар, көпшіліктер
|description=Бұл сабақта, Мороккон Араб тілінде жыныстар мен көпшіліктердің құқықтарын оқиға жетімді түрде оқиға жетімді түрде білуге болады. 0-А1 деңгейінен бастап, бұл курстағы оқушылар толық бастаушылар.}}


|title=Марокко араб тілінде жыныс және көпше формалар
|keywords=Марокко араб тілі, грамматика, жыныс, көпше формалар, тіл үйрену
|description=Бұл сабақта сіз Марокко араб тіліндегі жыныс пен көпше формалар туралы үйренесіз.
}}


{{Moroccan-arabic-0-to-A1-Course-TOC-kk}}
{{Template:Moroccan-arabic-0-to-A1-Course-TOC-kk}}


[[Category:Course]]
[[Category:Course]]
Line 98: Line 321:
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:Moroccan-arabic-0-to-A1-Course]]
[[Category:Moroccan-arabic-0-to-A1-Course]]
<span gpt></span> <span model=gpt-3.5-turbo></span> <span temperature=0.7></span>
<span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span>




Latest revision as of 23:50, 15 August 2024


Morocco-flag-PolyglotClub.png
Марокко араб тілі → Грамматика → 0-ден A1 деңгейіне дейінгі курс → Жыныс және көпше формалар

Кіріспе[edit | edit source]

Марокко араб тілі — бұл бай және қызықты тіл. Оның грамматикасы, әсіресе жыныс пен көпше формалар, өте маңызды. Бұл бөлімде біз жыныс пен көпше формалардың негізгі ережелерін түсіндіреміз. Бұл білімдер сізге күнделікті өмірде, сондай-ақ тілдік қарым-қатынаста, сөздер мен сөйлемдерді дұрыс қолдануға көмектеседі. Жыныс және көпше формаларды біле отырып, сіз тілдің құрылымын тереңірек түсініп, өзіңізді еркін сезінесіз.

Жыныс ережелері[edit | edit source]

Марокко араб тілінде зат есімдер жынысқа бөлінеді: еркек және әйел. Зат есімдердің жынысы оларды қолданған кезде маңызды рөл атқарады. Еркек жынысты зат есімдер, әдетте, -e, -a, -i, -o, -u, -y, -é, -ê т.б. дыбыстарымен аяқталмайды, ал әйел жынысты зат есімдер көбінесе -a, -e немесе -iya дыбыстарымен аяқталады.

Еркек жынысты зат есімдер[edit | edit source]

Еркек жынысты зат есімдер көбінесе:

  • Жануарлар (мысалы, "арыстан" — أسد [ʔasɪd])
  • Адамдар (мысалы, "жігіт" — ولد [weld])
  • Заттар мен нәрселер (мысалы, "стол" — طاولة [ṭawila])

Әйел жынысты зат есімдер[edit | edit source]

Әйел жынысты зат есімдер көбінесе:

  • Әйел адамдар (мысалы, "қыз" — بنت [bint])
  • Жануарлар (мысалы, "мысық" — قطة [qiṭṭa])
  • Заттар мен нәрселер (мысалы, "кітап" — كتابة [kitāba])
Марокко араб тілі Есімнің оқылуы Қазақша аударма
أسد ʔasɪd арыстан
ولد weld жігіт
طاولة ṭawila стол
بنت bint қыз
قطة qiṭṭa мысық
كتابة kitāba кітап

Көпше формалар[edit | edit source]

Марокко араб тілінде зат есімдерді көпше формасына айналдырудың бірнеше ережелері бар. Көпше форма зат есімнің жынысына байланысты өзгеруі мүмкін. Еркек жынысты зат есімдер мен әйел жынысты зат есімдер үшін көпше формаларды құрудың әртүрлі тәсілдері бар.

Еркек жынысты зат есімдердің көпше формалары[edit | edit source]

Еркек жынысты зат есімдер үшін көбінесе "-ين" немесе "-ة" қосымшасы қолданылады.

  • Мысал: "жігіттер" — أولاد [ʔawlad]

Әйел жынысты зат есімдердің көпше формалары[edit | edit source]

Әйел жынысты зат есімдер үшін көбінесе "-ات" немесе "-ين" қосымшасы қолданылуы мүмкін.

  • Мысал: "қыздар" — بنات [banat]
Марокко араб тілі Есімнің оқылуы Қазақша аударма
أولاد ʔawlad жігіттер
بنات banat қыздар
أسود ʔaswad арыстандар
قطة qiṭṭa мысықтар
طاولات ṭawilat столдар
كتايبات kitāybāt кітаптар

Мысалдар мен қолданулар[edit | edit source]

Бұл жерде жыныс және көпше формалар туралы бірнеше мысал келтіреміз.

1. Еркек жынысты зат есімдер:

  • "арыстан" — أسد
  • "жігіт" — ولد
  • "стол" — طاولة

2. Әйел жынысты зат есімдер:

  • "қыз" — بنت
  • "мысық" — قطة
  • "кітап" — كتابة

3. Көпше формалар:

  • "жігіттер" — أولاد
  • "қыздар" — بنات
  • "арыстандар" — أسود

Жаттығулар[edit | edit source]

Осы бөлімде сіздерге жыныс пен көпше формаларды қолдануға арналған бірнеше жаттығулар ұсынамыз.

Жаттығу 1: Зат есімдерді жынысына қарай бөлу[edit | edit source]

Төмендегі зат есімдерді еркек немесе әйел жынысына қарай бөліңіз.

  • 1. Кітап
  • 2. Мысық
  • 3. Қыз
  • 4. Жігіт

Шешім[edit | edit source]

  • Кітап — әйел жынысы
  • Мысық — әйел жынысы
  • Қыз — әйел жынысы
  • Жігіт — еркек жынысы

Жаттығу 2: Көпше формаларды құру[edit | edit source]

Төмендегі зат есімдердің көпше формасын жазыңыз.

  • 1. Арыстан
  • 2. Қыз
  • 3. Стол

Шешім[edit | edit source]

  • Арыстан — арыстандар
  • Қыз — қыздар
  • Стол — столдар

Жаттығу 3: Сөйлемдер құрастыру[edit | edit source]

Берілген зат есімдерді қолдана отырып, сөйлемдер құрастырыңыз:

  • 1. Жігіттер
  • 2. Қыздар
  • 3. Мысықтар

Шешім[edit | edit source]

  • Жігіттер мектепке барады.
  • Қыздар ойыншықтармен ойнайды.
  • Мысықтар бақта ойнайды.

Жаттығу 4: Жыныс бойынша сұрақтар қою[edit | edit source]

Төменде берілген зат есімдерге сұрақтар қойыңыз:

  • 1. Сурет
  • 2. Кітап

Шешім[edit | edit source]

  • Бұл сурет еркек жынысты ма, әйел жынысты ма?
  • Бұл кітап еркек жынысты ма, әйел жынысты ма?

Жаттығу 5: Сөздерді сәйкестендіру[edit | edit source]

Келесі сөздерді жынысына қарай сәйкестендіріңіз:

  • 1. Арыстан
  • 2. Мысық
  • 3. Жігіт
  • 4. Қыз

Шешім[edit | edit source]

  • Арыстан — еркек жынысы
  • Мысық — әйел жынысы
  • Жігіт — еркек жынысы
  • Қыз — әйел жынысы

Жаттығу 6: Көпше формаларды сәйкестендіру[edit | edit source]

Төмендегі зат есімдердің көпше формасын жазыңыз:

  • 1. Арыстан
  • 2. Мысық
  • 3. Стол

Шешім[edit | edit source]

  • Арыстан — арыстандар
  • Мысық — мысықтар
  • Стол — столдар

Жаттығу 7: Сөйлемдерге жыныс қосу[edit | edit source]

Берілген зат есімдерге жыныс қосыңыз:

  • 1. Кітап
  • 2. Мысық

Шешім[edit | edit source]

  • Кітап — әйел жынысы
  • Мысық — әйел жынысы

Жаттығу 8: Сұрақтар мен жауаптар[edit | edit source]

Берілген сөздерді пайдаланып сұрақтар мен жауаптар құрастырыңыз:

  • 1. Мысық
  • 2. Жігіт

Шешім[edit | edit source]

  • Мысық қайда? — Мысық бақта.
  • Жігіт кім? — Жігіт мектепте.

Жаттығу 9: Сөздерді аудару[edit | edit source]

Төмендегі сөздерді қазақшаға аударыңыз:

  • 1. بنت
  • 2. ولد

Шешім[edit | edit source]

  • بنت — қыз
  • ولد — жігіт

Жаттығу 10: Жаттығу тесті[edit | edit source]

Жоғарыда айтылған барлық жаттығулар бойынша тест құрастырыңыз.

Шешім[edit | edit source]

Тесттің жауаптары жаттығулардың шешімдеріне сәйкес болуы керек.

Мәтіндіктің құрамы - Маракешті араб тілі - 0-ден А1-ге[edit source]


Таныстыру


Сәлемдесу және тәуекелді сөздер


Есімдер мен және тағы дағдылар


Тағам мен Аяқтар


Етістіктер


Үй және Мекенжай


Сындар


Традициялар және Мадақұйындықтар


Пәрмендер


Көлік


Пішімді Көзбелгілер


Сауда және торга


Тарихи Жерлер және Landmarks


Қате реттеп берушілер мен мүшелері


Денсаулық және Жарандық


Пассивті тілді ғана толтыру


Қайғылылық және Азайтушылық


Таңғы айлар және Мерекелер


Әлеуметтік диалектер


Ішкі Күйді тілді ғана толтыру


Ауа және Ауарайық


Басқа сабақтар[edit | edit source]


Retrieved from "https://polyglotclub.com/wiki/index.php?title=Language/Moroccan-arabic/Grammar/Gender-and-Plurals/kk&oldid=319210"