Difference between revisions of "Language/Moroccan-arabic/Grammar/Reported-Speech/kk"

From Polyglot Club WIKI
Jump to navigation Jump to search
m (Quick edit)
m (Quick edit)
 
Line 1: Line 1:


{{Moroccan-arabic-Page-Top}}
{{Moroccan-arabic-Page-Top}}
<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/Moroccan-arabic/kk|Марокко-араб тілі]] </span> → <span cat>[[Language/Moroccan-arabic/Grammar/kk|Грамматика]]</span> → <span level>[[Language/Moroccan-arabic/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0-ден A1 дейінгі курс]]</span> → <span title>Хабарланған сөз</span></div>
== Кіріспе ==
Марокко-араб тілінде хабарланған сөздер (reported speech) өте маңызды рөл атқарады, себебі олар біздің айтқанымызды немесе біреудің айтқандарын басқаларға қалай жеткізетінімізді көрсетеді. Бұл тілдің ерекшелігі, өйткені хабарланған сөздерді пайдалану арқылы біз ақпаратты дәл және анық түрде жеткізе аламыз. Бүгінгі сабақта біз хабарланған сөздердің құрылымын және оларды қалай дұрыс қолдану керектігін үйренеміз.
=== Сабақтың құрылымы ===
1. Хабарланған сөздердің анықтамасы
2. Хабарланған сөздердің құрылымы


<div class="pg_page_title"><span lang>Марокколық Араб тілі</span> → <span cat>Грамматика</span> → <span level>[[Language/Moroccan-arabic/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0-А1 Курстары]]</span> → <span title>Есептелген сөйлем</span></div>
3. Мысалдар
 
4. Тапсырмалар


__TOC__
__TOC__


== Есептелген сөйлем ==
=== Хабарланған сөздердің анықтамасы ===
 
Хабарланған сөз – бұл біреудің айтқан сөздерін басқа біреуге жеткізу. Мысалы, сіздің досыңыз не айтты, сіз оны басқаларға қалай жеткізесіз. Хабарланған сөздер, әдетте, тікелей сөйлемдерден (direct speech) өзгеше, өйткені оларда тікелей цитаталар (direct quotations) болмайды.
 
=== Хабарланған сөздердің құрылымы ===
 
Хабарланған сөздерде кейбір грамматикалық өзгерістер болады, олар мынадай:
 
* '''Етістіктің уақыт формалары''': Негізгі етістік өткен шақта болады.


Есептелген сөйлем, басқа адамдардың сөйлемдерін жазуға немесе айтуға арналған тәсілін анықтау үшін қолданылады. Мысалы, "Ол әрі жоқ деп айтты" сөйлемін "Менің болғаным жоқ деп айтты" деп есептеуге болады.
* '''Сөздердің орын тәртібі''': Хабарланған сөздерде әдетте, сөйлемнің құрылымы өзгереді.


Марокколық Араб тілінде, есептелген сөйлемдерді жазу үшін қолданылатын әдісдерді үйрену керек.
* '''Сұрау мен бұйрық формалары''': Сұрау немесе бұйрық формалары хабарланған сөзде өзгереді.  


=== Марокколық Араб тілінде есептелген сөйлемдер ===
Мысал ретінде:


Марокколық Араб тілінде, есептелген сөйлемдер "әйтілгені" (direct speech) және "сыртқы" (indirect speech) болып табылады.
|{ | class="wikitable"


- Әйтілгені: басқа адамдардың сөйлемдерінің толық нұсқасын жазу және қосымша аймақтардың бәрінің мәтінін қамтиды. Мысалы: "Мен жақсы жаттым".
! Марокко-араб тілі !! Айту тәсілі !! Қазақша
- Сыртқы: басқа адамдардың сөйлемдерінің мәтіндік бөлімін жазу және түсіндіру үшін қолданылады. Мысалы: "Ол әрі жоқ деп айтты" сөйлемін "Менің болғаным жоқ деп айтты" деп есептеуге болады.


=== Есептелген сөйлемдерді жазу үшін қолданылатын әдісдер ===
|-


Есептелген сөйлемдерді жазу үшін Марокколық Араб тілінде әрекет етілетін екі әдісті үйрену керек.
| "Мен мектепке барамын." || Ол айтты, мен мектепке барамын. || "Мен мектепке барамын." - деді ол.


==== Әдістің бірі: "гөрі" ===
|-


Гөрі, есептелген сөйлемдерді жазу үшін қолданылатын ең танымал әдіс. Ол есептелген сөйлемнің мәнінің сәйкесінде "гөрі" сөзін қолданады. Мысалы:
| "Сен қайда барасың?" || Ол сұрады, мен қайда барамын. || "Сен қайда барасың?" - деп сұрады ол.


{| class="wikitable"
! Марокколық Араб тілі !! Транслитерация !! Казахша
|-
|-
| "Мен жақсы жаттым" || Ana kane kteer bkhayr || "Мен жақсы жаттым гөрі"
 
| "Тыныш бол!" || Ол айтты, тыныш бол. || "Тыныш бол!" - деді ол.
 
|}
|}


"Гөрі" сөзінің орында "қайда" немесе "кеңес" сөздерін қолдануға болады.
=== Мысалдар ===
 
Хабарланған сөздердің құрылымын көрсететін мысалдар:
 
|{ | class="wikitable"
 
! Марокко-араб тілі !! Айту тәсілі !! Қазақша
 
|-
 
| "Мен тамақ жеп отырмын." || Ол айтты, мен тамақ жеп отырмын. || "Мен тамақ жеп отырмын." - деді ол.


==== Әдістің екіншісі: "деген" ===
|-


Деген, есептелген сөйлемдерді жазу үшін қолданылатын басқа бір әдіс. Ол есептелген сөйлемнің мәнінің сәйкесінде "деген" сөзін қолданады. Мысалы:
| "Сен маған көмектес!" || Ол айтты, маған көмектес. || "Сен маған көмектес!" - деді ол.


{| class="wikitable"
! Марокколық Араб тілі !! Транслитерация !! Казахша
|-
|-
| "Ол әрі жоқ деп айтты" || Үләнү жибат деген || "Ол әрі жоқ деп айтты деген"
 
| "Бүгін ауа райы тамаша." || Ол айтты, бүгін ауа райы тамаша. || "Бүгін ауа райы тамаша." - деді ол.
 
|-
 
| "Мен жаңа кітап сатып алдым." || Ол айтты, мен жаңа кітап сатып алдым. || "Мен жаңа кітап сатып алдым." - деді ол.
 
|-
 
| "Сенің жасың қандай?" || Ол сұрады, менің жасыма қандай. || "Сенің жасың қандай?" - деп сұрады ол.
 
|-
 
| "Кешке кездесеміз." || Ол айтты, кешке кездесеміз. || "Кешке кездесеміз." - деді ол.
 
|-
 
| "Мектепке бару керек." || Ол айтты, мектепке бару керек. || "Мектепке бару керек." - деді ол.
 
|-
 
| "Менің досым жақсы." || Ол айтты, менің досым жақсы. || "Менің досым жақсы." - деді ол.
 
|-
 
| "Сен өте ақылдысың." || Ол айтты, сен өте ақылдысың. || "Сен өте ақылдысың." - деді ол.
 
|-
 
| "Бүгін демалыс күні." || Ол айтты, бүгін демалыс күні. || "Бүгін демалыс күні." - деді ол.
 
|}
|}


=== Тез түсіндірулер ===
=== Тапсырмалар ===


- Есептелген сөйлемдерді жазу үшін марокколық араб тілінде "гөрі" және "деген" әдістерін қолдануға болады.
Енді біз хабарланған сөздермен жұмыс істейтін бірнеше тапсырмалар орындап көреміз.  
- "Гөрі" сөзі "қайда" немесе "кеңес" сөздерінің орында қолданылатын әдіс болып табылады.
- "Деген" сөзі "сөйлемінің мәнін" анықтау үшін қолданылады.


Бұл бөлімнің соңында, егер сіз марокколық араб тілінде есептелген сөйлемдерді жазуға деген жағдайда басқа әдістерді қолдануға қажет болса, оларды талқылауға болады.
1. Төмендегі тікелей сөйлемдерді хабарланған сөзге айналдырыңыз:


=== Сұрақтар ===
* "Мен кітап оқып жатырмын."


- Есептелген сөйлемдерді жазу үшін қолданылатын әдістер не?
* "Сен қандай музыка тыңдайсың?"
- Марокколық Араб тілінде "гөрі" сөзі "қайда" немесе "кеңес" сөздерінің орында қолданылады ма?
 
* "Келесі аптада саяхатқа шығамыз."
 
* "Маған көмектес."
 
* "Бүгін кешке киноға барамыз."
 
2. Төмендегі хабарланған сөздерді тікелей сөйлемдерге айналдырыңыз:
 
* Ол айтты, мен тамақ жеп отырмын.
 
* Ол сұрады, сен қайда барасың?
 
* Ол айтты, тыныш бол.
 
* Ол айтты, бүгін ауа райы тамаша.
 
* Ол айтты, мен жаңа кітап сатып алдым.
 
3. Өз ойларыңызды хабарланған сөз түрінде жазыңыз:
 
* Сіз досыңызбен не айттыңыз?
 
* Сіз ата-анаңызға қандай жаңалық айттыңыз?
 
* Сіз мұғалімдеріңізге қандай сұрақ қойдыңыз?
 
4. Сұрақтарды хабарланған түрде жазыңыз:
 
* "Сен қайда барасың?"
 
* "Бүгін ауа райы қандай?"
 
* "Сен не істеп жатырсың?"
 
5. Төмендегі хабарланған сөздерді өзгертіңіз:
 
* Ол айтты, менің досым жақсы.
 
* Ол сұрады, сен не істейсің?
 
* Ол айтты, мен мектепке барамын.
 
=== Жауаптар ===
 
1.
 
* Ол айтты, мен кітап оқып жатырмын.
 
* Ол сұрады, сен қандай музыка тыңдайсың?
 
* Ол айтты, келесі аптада саяхатқа шығамыз.
 
* Ол айтты, маған көмектес.
 
* Ол айтты, бүгін кешке киноға барамыз.
 
2.
 
* "Мен кітап оқып жатырмын." - деді ол.
 
* "Сен қандай музыка тыңдайсың?" - деп сұрады ол.
 
* "Келесі аптада саяхатқа шығамыз." - деді ол.
 
* "Маған көмектес." - деді ол.
 
* "Бүгін кешке киноға барамыз." - деді ол.
 
3.
 
* Мен досыммен "Сен қалайсың?" дедім.
 
* Мен ата-анама "Мен университетке түстім!" дедім.
 
* Мен мұғалімдеріме "Сіздер маған көмектесе аласыздар ма?" дедім.
 
4.
 
* Ол сұрады, "Сен қайда барасың?"
 
* Ол сұрады, "Бүгін ауа райы қандай?"
 
* Ол сұрады, "Сен не істеп жатырсың?"
 
5.
 
* Ол айтты, менің досым жақсы.
 
* Ол сұрады, сен не істейсің?
 
* Ол айтты, мен мектепке барамын.


{{#seo:
{{#seo:
|title=Марокколық Араб тілі → Грамматика → 0-А1 Курстары → Есептелген сөйлем
|keywords=марокко, араб тілі, есептелген сөйлем, грамматика, қазақша, курс
|description=Марокколық Араб тілінде, есептелген сөйлемдер "әйтілгені" (direct speech) және "сыртқы" (indirect speech) болып табылады. Есептелген сөйлемдерді жазуға деген жағдайда басқа әдістерді қолдануға қажет болса, оларды талқылауға болады.}}


|title=Марокко-араб тілінде хабарланған сөздер
|keywords=марокко-араб тілі, хабарланған сөз, грамматика, тіл үйрену, сабақ


|description=Бұл сабақта сіз марокко-араб тілінде хабарланған сөздер мен тікелей цитаталарды қалай дұрыс қолдану керектігін үйренесіз.


}}


{{Moroccan-arabic-0-to-A1-Course-TOC-kk}}
{{Template:Moroccan-arabic-0-to-A1-Course-TOC-kk}}


[[Category:Course]]
[[Category:Course]]
Line 72: Line 223:
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:Moroccan-arabic-0-to-A1-Course]]
[[Category:Moroccan-arabic-0-to-A1-Course]]
<span gpt></span> <span model=gpt-3.5-turbo></span> <span temperature=0.7></span>
<span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span>




Latest revision as of 10:48, 16 August 2024


Morocco-flag-PolyglotClub.png
Марокко-араб тілі → Грамматика → 0-ден A1 дейінгі курс → Хабарланған сөз

Кіріспе[edit | edit source]

Марокко-араб тілінде хабарланған сөздер (reported speech) өте маңызды рөл атқарады, себебі олар біздің айтқанымызды немесе біреудің айтқандарын басқаларға қалай жеткізетінімізді көрсетеді. Бұл тілдің ерекшелігі, өйткені хабарланған сөздерді пайдалану арқылы біз ақпаратты дәл және анық түрде жеткізе аламыз. Бүгінгі сабақта біз хабарланған сөздердің құрылымын және оларды қалай дұрыс қолдану керектігін үйренеміз.

Сабақтың құрылымы[edit | edit source]

1. Хабарланған сөздердің анықтамасы

2. Хабарланған сөздердің құрылымы

3. Мысалдар

4. Тапсырмалар

Хабарланған сөздердің анықтамасы[edit | edit source]

Хабарланған сөз – бұл біреудің айтқан сөздерін басқа біреуге жеткізу. Мысалы, сіздің досыңыз не айтты, сіз оны басқаларға қалай жеткізесіз. Хабарланған сөздер, әдетте, тікелей сөйлемдерден (direct speech) өзгеше, өйткені оларда тікелей цитаталар (direct quotations) болмайды.

Хабарланған сөздердің құрылымы[edit | edit source]

Хабарланған сөздерде кейбір грамматикалық өзгерістер болады, олар мынадай:

  • Етістіктің уақыт формалары: Негізгі етістік өткен шақта болады.
  • Сөздердің орын тәртібі: Хабарланған сөздерде әдетте, сөйлемнің құрылымы өзгереді.
  • Сұрау мен бұйрық формалары: Сұрау немесе бұйрық формалары хабарланған сөзде өзгереді.

Мысал ретінде:

|{ | class="wikitable"

! Марокко-араб тілі !! Айту тәсілі !! Қазақша

|-

| "Мен мектепке барамын." || Ол айтты, мен мектепке барамын. || "Мен мектепке барамын." - деді ол.

|-

| "Сен қайда барасың?" || Ол сұрады, мен қайда барамын. || "Сен қайда барасың?" - деп сұрады ол.

|-

| "Тыныш бол!" || Ол айтты, тыныш бол. || "Тыныш бол!" - деді ол.

|}

Мысалдар[edit | edit source]

Хабарланған сөздердің құрылымын көрсететін мысалдар:

|{ | class="wikitable"

! Марокко-араб тілі !! Айту тәсілі !! Қазақша

|-

| "Мен тамақ жеп отырмын." || Ол айтты, мен тамақ жеп отырмын. || "Мен тамақ жеп отырмын." - деді ол.

|-

| "Сен маған көмектес!" || Ол айтты, маған көмектес. || "Сен маған көмектес!" - деді ол.

|-

| "Бүгін ауа райы тамаша." || Ол айтты, бүгін ауа райы тамаша. || "Бүгін ауа райы тамаша." - деді ол.

|-

| "Мен жаңа кітап сатып алдым." || Ол айтты, мен жаңа кітап сатып алдым. || "Мен жаңа кітап сатып алдым." - деді ол.

|-

| "Сенің жасың қандай?" || Ол сұрады, менің жасыма қандай. || "Сенің жасың қандай?" - деп сұрады ол.

|-

| "Кешке кездесеміз." || Ол айтты, кешке кездесеміз. || "Кешке кездесеміз." - деді ол.

|-

| "Мектепке бару керек." || Ол айтты, мектепке бару керек. || "Мектепке бару керек." - деді ол.

|-

| "Менің досым жақсы." || Ол айтты, менің досым жақсы. || "Менің досым жақсы." - деді ол.

|-

| "Сен өте ақылдысың." || Ол айтты, сен өте ақылдысың. || "Сен өте ақылдысың." - деді ол.

|-

| "Бүгін демалыс күні." || Ол айтты, бүгін демалыс күні. || "Бүгін демалыс күні." - деді ол.

|}

Тапсырмалар[edit | edit source]

Енді біз хабарланған сөздермен жұмыс істейтін бірнеше тапсырмалар орындап көреміз.

1. Төмендегі тікелей сөйлемдерді хабарланған сөзге айналдырыңыз:

  • "Мен кітап оқып жатырмын."
  • "Сен қандай музыка тыңдайсың?"
  • "Келесі аптада саяхатқа шығамыз."
  • "Маған көмектес."
  • "Бүгін кешке киноға барамыз."

2. Төмендегі хабарланған сөздерді тікелей сөйлемдерге айналдырыңыз:

  • Ол айтты, мен тамақ жеп отырмын.
  • Ол сұрады, сен қайда барасың?
  • Ол айтты, тыныш бол.
  • Ол айтты, бүгін ауа райы тамаша.
  • Ол айтты, мен жаңа кітап сатып алдым.

3. Өз ойларыңызды хабарланған сөз түрінде жазыңыз:

  • Сіз досыңызбен не айттыңыз?
  • Сіз ата-анаңызға қандай жаңалық айттыңыз?
  • Сіз мұғалімдеріңізге қандай сұрақ қойдыңыз?

4. Сұрақтарды хабарланған түрде жазыңыз:

  • "Сен қайда барасың?"
  • "Бүгін ауа райы қандай?"
  • "Сен не істеп жатырсың?"

5. Төмендегі хабарланған сөздерді өзгертіңіз:

  • Ол айтты, менің досым жақсы.
  • Ол сұрады, сен не істейсің?
  • Ол айтты, мен мектепке барамын.

Жауаптар[edit | edit source]

1.

  • Ол айтты, мен кітап оқып жатырмын.
  • Ол сұрады, сен қандай музыка тыңдайсың?
  • Ол айтты, келесі аптада саяхатқа шығамыз.
  • Ол айтты, маған көмектес.
  • Ол айтты, бүгін кешке киноға барамыз.

2.

  • "Мен кітап оқып жатырмын." - деді ол.
  • "Сен қандай музыка тыңдайсың?" - деп сұрады ол.
  • "Келесі аптада саяхатқа шығамыз." - деді ол.
  • "Маған көмектес." - деді ол.
  • "Бүгін кешке киноға барамыз." - деді ол.

3.

  • Мен досыммен "Сен қалайсың?" дедім.
  • Мен ата-анама "Мен университетке түстім!" дедім.
  • Мен мұғалімдеріме "Сіздер маған көмектесе аласыздар ма?" дедім.

4.

  • Ол сұрады, "Сен қайда барасың?"
  • Ол сұрады, "Бүгін ауа райы қандай?"
  • Ол сұрады, "Сен не істеп жатырсың?"

5.

  • Ол айтты, менің досым жақсы.
  • Ол сұрады, сен не істейсің?
  • Ол айтты, мен мектепке барамын.

Мәтіндіктің құрамы - Маракешті араб тілі - 0-ден А1-ге[edit source]


Таныстыру


Сәлемдесу және тәуекелді сөздер


Есімдер мен және тағы дағдылар


Тағам мен Аяқтар


Етістіктер


Үй және Мекенжай


Сындар


Традициялар және Мадақұйындықтар


Пәрмендер


Көлік


Пішімді Көзбелгілер


Сауда және торга


Тарихи Жерлер және Landmarks


Қате реттеп берушілер мен мүшелері


Денсаулық және Жарандық


Пассивті тілді ғана толтыру


Қайғылылық және Азайтушылық


Таңғы айлар және Мерекелер


Әлеуметтік диалектер


Ішкі Күйді тілді ғана толтыру


Ауа және Ауарайық


Басқа сабақтар[edit | edit source]


Retrieved from "https://polyglotclub.com/wiki/index.php?title=Language/Moroccan-arabic/Grammar/Reported-Speech/kk&oldid=320750"