Difference between revisions of "Language/Bulgarian/Grammar/Gender/az"

From Polyglot Club WIKI
< Language‎ | Bulgarian‎ | Grammar‎ | Gender
Jump to navigation Jump to search
m (Quick edit)
 
m (Quick edit)
 
Line 1: Line 1:


{{Bulgarian-Page-Top}}
{{Bulgarian-Page-Top}}
<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/Bulgarian/az|Bulgarian]] </span> → <span cat>[[Language/Bulgarian/Grammar/az|Grammar]]</span> → <span level>[[Language/Bulgarian/Grammar/0-to-A1-Course/az|0 to A1 Course]]</span> → <span title>Cins</span></div>
== Giriş ==


<div class="pg_page_title"><span lang="az">Bolgaria</span> → <span cat="az">Qrammatika</span> → <span level="az">0-dan A1 səviyyəsinə qədər olan kurs</span> → <span title="az">Cins</span></div>
Bulgar dilində isimlərin cinsi, dilin strukturu və istifadəsi üçün çox önəmlidir. Cins, isimlərin necə istifadə olunduğuna, cümlələrdəki yerinə və digər isimlərlə olan əlaqələrinə təsir göstərir. Bu dərsdə məqsədimiz, bulgar dilində isimlərin cinsini öyrənməkdir. Dərsimizdə, isimlərin cinsini müəyyənləşdirmək üçün bir neçə qayda və nümunə təqdim edəcəyik. Həmçinin, bu bilikləri praktiki tapşırıqlarla möhkəmləndirəcəyik.


__TOC__
__TOC__


== Başlamaqdan əvvəl ==
=== Cins Nədir? ===
 
Cins, adətən, isimlərin kişi, qadın və ya neytral olduğunu göstərir. Bulgar dilində üç əsas cins var:
 
* Kişi cinsi
 
* Qadın cinsi
 
* Neytral cins
 
Bu cinslərin hər biri, isimlərin bir-biri ilə uyğunluğuna və cümlənin mənasına təsir edir.
 
==== Kişi Cinsi ====
 
Kişi cinsi isimlər, adətən, canlı varlıqları və ya kişiləri ifadə edir. Məsələn:
 
{| class="wikitable"
 
! Bulgarian !! Pronunciation !! North Azerbaijani
 
|-
 
| мъж || mɯʒ || kişi
 
|-
 
| баща || baʃta || ata
 
|-
 
| учител || uˈt͡ʃitel || müəllim


Salam və xoş gəldiniz! Mən sizin Bolqar dilini öyrətdiyiniz müəlliminizəm. Bu dərsdə siz Bolqar əsirlərinin cinslərini öyrənəcəksiniz. Əgər hələ də qarışıq olduğunuzu hiss edirsinizsə, heç bir şey üçün narahat olmayın. Bu dərs sizin üçün hazırlanmışdır və bir çox Bolqar sözləri ilə doldurulub. Hazırsınızsa, başlayaq!
|-


== Cins haqqında ==
| герой || ɡeˈroɪ || qəhrəman


Bolqar dilində, kəlmələrin cinsi üç növə ayrılır: kənd, qadın və növbəti. Əgər bir Bolqar sözü kənd cinsindədirsə, onu təklikdə "a" ilə, çoxluqda isə "i" ilə işarələyirik. Əgər bir söz qadın cinsindədirsə, təklikdə onu "ya" ilə, çoxluqda isə "i" ilə işarələyirik. Növbəti cinsdə olan sözlərin tək və çoxluq forması eynidir.
|}


== Cinslərin nümunələri ==
==== Qadın Cinsi ====


Aşağıdakı cədvəldə, kənd, qadın və növbəti cinsdə olan nümunələri göstəririk:
Qadın cinsi isimlər, adətən, qadın varlıqları ya qadınları ifadə edir. Məsələn:


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! Bolqar !! İfadələrin ifadəsi !! Azərbaycanca
 
! Bulgarian !! Pronunciation !! North Azerbaijani
 
|-
 
| жена || ʒeˈna || qadın
 
|-
|-
| куче (kutşə) || köpeyin (kənd cinsi) || it (təklik), itlər (çoxluq)
 
| майка || ˈmaɪka || ana
 
|-
|-
| майка (mayka) || ananın (qadın cinsi) || ana (təklik), analar (çoxluq)
 
| учителка || uˈt͡ʃitelka || müəllimə
 
|-
|-
| мляко (mlyako) || südün (növbəti cinsi) || süd (təklik), südlər (çoxluq)
 
| героиня || ɡeɾoˈinʲa || qəhrəmanə
 
|}
|}


== Tətbiq ==
==== Neytral Cins ====
 
Neytral cins isimlər, adətən, canlı olmayan varlıqları və ya anlayışları ifadə edir. Məsələn:
 
{| class="wikitable"
 
! Bulgarian !! Pronunciation !! North Azerbaijani
 
|-
 
| дете || dɛˈtɛ || uşaq
 
|-
 
| слънце || ˈsɫɯnt͡sɛ || günəş


Bir neçə məsələni həll edərək cinsləri öyrənməyə başlayaq:
|-


'''Məsələ 1:''' Söz "студент" hansı cinsdədir?
| дърво || ˈdɾɤvo || ağac
* Cavab: kənd cinsi


'''Məsələ 2:''' Söz "ученик" hansı cinsdədir?
|-
* Cavab: kənd cinsi


'''Məsələ 3:''' Söz "учитель" hansı cinsdədir?
| море || moˈrɛ || dəniz
* Cavab: qadın cinsi


'''Məsələ 4:''' Söz "ученица" hansı cinsdədir?
|}
* Cavab: qadın cinsi


'''Məsələ 5:''' Söz "село" hansı cinsdədir?
=== Cinsin Müəyyənləşdirilməsi ===
* Cavab: kənd cinsi


'''Məsələ 6:''' Söz "град" hansı cinsdədir?
Bulgar dilində isimlərin cinsini müəyyənləşdirmək üçün bir neçə qayda mövcuddur. Bu qaydalar, adətən, isimlərin sonluqlarına görə müəyyən edilir.
* Cavab: növbəti cinsi


Siz də hər hansı bir sözü seçib, onun cinsini müəyyən edə bilərsiniz.
==== Kişi Cinsi Qaydaları ====


== Əlavə məlumat ==
Kişi cinsi isimlərin sonluqları adətən -а, -я, -ка kimi olur. Məsələn:


Bolqar dilində cinslər öyrənmək çətin olsa da, bu çox vacibdir. Cinsləri doğru şəkildə tanımış olmaq, hər hansı bir dilin qrammatikasını öyrənmək üçün əsas şərtlərdən biridir. Hər hansı bir dilin qrammatikasını öyrənərkən, məsələn, sozlərə baxarkən cinslərini də anlamağa çalışın.
* мъж (kişi)


== Məzmun ==
* баща (ata)


* Kənd, qadın və növbəti cinsləri öyrənmək
==== Qadın Cinsi Qaydaları ====
* Sözləri təklikdə və çoxluqda işarələmək
 
* Nümunələr məsələlər həll etmək
Qadın cinsi isimlərin sonluqları adətən -а, -я, -ка ilə bitir. Məsələn:
 
* жена (qadın)
 
* учителка (müəllimə)
 
==== Neytral Cins Qaydaları ====
 
Neytral cins isimlərin sonluqları adətən -о, -е ilə bitir. Məsələn:
 
* дете (uşaq)
 
* море (dəniz)
 
=== İsimlərin Cinsini Mükəmməl Anlamaq Üçün Nümunələr ===
 
İndi sizə bulgar dilində isimlərin cinsini təsdiq edən 20 əlavə nümunə təqdim edirik.
 
{| class="wikitable"
 
! Bulgarian !! Pronunciation !! North Azerbaijani
 
|-
 
| брат || brat || qardaş
 
|-
 
| сестра || sesˈtra || bacı
 
|-
 
| учител || uˈt͡ʃitel || müəllim
 
|-
 
| учителка || uˈt͡ʃitelka || müəllimə
 
|-
 
| котка || ˈkɔtka || pişik
 
|-
 
| куче || ˈkuʧɛ || it
 
|-
 
| храна || xraˈna || ərzaq
 
|-
 
| къща || ˈkɤʃta || ev
 
|-
 
| сърце || sɤrˈt͡sɛ || ürək
 
|-
 
| работа || raˈbɔta || iş
 
|-
 
| море || moˈrɛ || dəniz
 
|-
 
| небе || nɛˈbɛ || göy
 
|-
 
| звезда || zʲvɛˈzda || ulduz
 
|-
 
| вятър || ˈvjatur || külək
 
|-
 
| светлина || svɛtˈlinɐ || işıq
 
|-
 
| дърво || ˈdɾɤvo || ağac
 
|-
 
| път || pɤt || yol
 
|-
 
| хиена || xiˈɛna || hiyena
 
|-
 
| сокол || soˈkɔl || şahin
 
|-
 
| змея || zmeˈja || ilan
 
|}
 
=== Praktik Tapşırıqlar ===
 
İndi isə, öyrəndiklərinizi tətbiq etmək üçün bəzi tapşırıqlar təqdim edirik. Bu tapşırıqları yerinə yetirərək, bulgar dilində isimlərin cinsini daha yaxşı öyrənəcəksiniz.
 
1. Aşağıdakı isimlərin cinsini müəyyənləşdirin:
 
* дете
 
*  мъж
 
*  книга
 
*  море
 
*  учителка
 
2. Aşağıdakı cümlələri tamamlayın, adların cinsinə uyğun olan formaları seçin:
 
*  _____ (muj) gülməsi çox gözəldir.
 
*  _____ (žena) işə gedir.
 
*  _____ (dərvo) yaşıldır.
 
*  _____ (учител) mühazirəni verir.
 
*  _____ (сестра) mənim yanımda.
 
3. Aşağıdakı isimləri kişi, qadın və neytral cinsə ayırın:
 
*  учителка
 
*  море
 
*  майка
 
*  мъж
 
*  дете
 
4. Hər bir isim üçün bir cümlə yazın:
 
*  котка
 
*  работа
 
*  звезда
 
*  куче
 
*  сърце
 
5. Aşağıdakı cümlələri düzəldin, cins uyğunsuzluqlarını düzəldin:
 
*  Звездата е красива мъж.
 
*  Кучето е моята сестра.
 
*  Дървото е голямо дете.
 
*  Учителката е нашият брат.
 
*  Море е синьо небе.
 
=== Cavablar ===
 
1.
 
*  дете - neytral
 
*  мъж - kişi
 
*  книга - qadın
 
*  море - neytral
 
*  учителка - qadın
 
2.
 
*  Kişi gülməsi çox gözəldir.
 
*  Qadın işə gedir.
 
*  Neytral yaşıldır.
 
*  Kişi mühazirəni verir.
 
*  Qadın mənim yanımda.
 
3.
 
*  Кişi: мъж
 
*  Qadın: учителка, майка, сестра
 
*  Neytral: дете, море
 
4.
 
*  Котка: Мəni pişiklərlə oynamağı sevirəm.
 
*  İş: İşim çox maraqlıdır.
 
*  Ulduz: Gecə ulduzlar parlayır.
 
*  İt: İtləri çox sevirəm.
 
*  Ürək: Ürəyi sağlam saxlamaq önəmlidir.
 
5.
 
*  Звездата е красива жена.
 
*  Кучето е моята сестра. (Düzgün cümlə)
 
*  Дървото е голямо.
 
* Учителката е нашата сестra.
 
* Море е синьо.
 
Bu dərs vasitəsilə bulgar dilində isimlərin cinsini öyrənmək tətbiq etmək bacarığını inkişaf etdirdiniz. Unutmayın ki, davamlı praktika ilə biliklərinizi daha da möhkəmləndirəcəksiniz.


{{#seo:
{{#seo:
|title=Bolqar dilində cinslər. "0-dan A1 səviyyəsinə qədər olan kurs" | Azərbaycanca
 
|keywords=Bolqar, dil, cins, öyrənmək, 0-dan A1 səviyyəsinə qədər olan kurs, Azərbaycanca
|title=Bulgar Dili: İsimlərin Cinsləri
|description=Bolqar dilində kənd, qadın və növbəti cinsləri öyrənin! Bu dərs "0-dan A1 səviyyəsinə qədər olan kurs"un bir hissəsidir. Azərbaycanca dilində
 
|keywords=bulgar dili, cins, isimlər, dil öyrənmək, bulgar qrammatikasını öyrənmək
 
|description=Bu dərsdə bulgar dilində isimlərin cinsini öyrənəcəksiniz. Həmçinin, praktiki tapşırıqlar ilə biliklərinizi tətbiq edəcəksiniz.
 
}}
}}


{{Bulgarian-0-to-A1-Course-TOC-az}}
{{Template:Bulgarian-0-to-A1-Course-TOC-az}}


[[Category:Course]]
[[Category:Course]]
Line 74: Line 359:
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:Bulgarian-0-to-A1-Course]]
[[Category:Bulgarian-0-to-A1-Course]]
<span gpt></span> <span model=gpt-3.5-turbo></span> <span temperature=0.7></span>
<span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span>
 




{{Bulgarian-Page-Bottom}}
{{Bulgarian-Page-Bottom}}

Latest revision as of 09:23, 21 August 2024


Bulgarian-Language-PolyglotClub.png

Giriş[edit | edit source]

Bulgar dilində isimlərin cinsi, dilin strukturu və istifadəsi üçün çox önəmlidir. Cins, isimlərin necə istifadə olunduğuna, cümlələrdəki yerinə və digər isimlərlə olan əlaqələrinə təsir göstərir. Bu dərsdə məqsədimiz, bulgar dilində isimlərin cinsini öyrənməkdir. Dərsimizdə, isimlərin cinsini müəyyənləşdirmək üçün bir neçə qayda və nümunə təqdim edəcəyik. Həmçinin, bu bilikləri praktiki tapşırıqlarla möhkəmləndirəcəyik.

Cins Nədir?[edit | edit source]

Cins, adətən, isimlərin kişi, qadın və ya neytral olduğunu göstərir. Bulgar dilində üç əsas cins var:

  • Kişi cinsi
  • Qadın cinsi
  • Neytral cins

Bu cinslərin hər biri, isimlərin bir-biri ilə uyğunluğuna və cümlənin mənasına təsir edir.

Kişi Cinsi[edit | edit source]

Kişi cinsi isimlər, adətən, canlı varlıqları və ya kişiləri ifadə edir. Məsələn:

Bulgarian Pronunciation North Azerbaijani
мъж mɯʒ kişi
баща baʃta ata
учител uˈt͡ʃitel müəllim
герой ɡeˈroɪ qəhrəman

Qadın Cinsi[edit | edit source]

Qadın cinsi isimlər, adətən, qadın varlıqları və ya qadınları ifadə edir. Məsələn:

Bulgarian Pronunciation North Azerbaijani
жена ʒeˈna qadın
майка ˈmaɪka ana
учителка uˈt͡ʃitelka müəllimə
героиня ɡeɾoˈinʲa qəhrəmanə

Neytral Cins[edit | edit source]

Neytral cins isimlər, adətən, canlı olmayan varlıqları və ya anlayışları ifadə edir. Məsələn:

Bulgarian Pronunciation North Azerbaijani
дете dɛˈtɛ uşaq
слънце ˈsɫɯnt͡sɛ günəş
дърво ˈdɾɤvo ağac
море moˈrɛ dəniz

Cinsin Müəyyənləşdirilməsi[edit | edit source]

Bulgar dilində isimlərin cinsini müəyyənləşdirmək üçün bir neçə qayda mövcuddur. Bu qaydalar, adətən, isimlərin sonluqlarına görə müəyyən edilir.

Kişi Cinsi Qaydaları[edit | edit source]

Kişi cinsi isimlərin sonluqları adətən -а, -я, -ка kimi olur. Məsələn:

  • мъж (kişi)
  • баща (ata)

Qadın Cinsi Qaydaları[edit | edit source]

Qadın cinsi isimlərin sonluqları adətən -а, -я, -ка ilə bitir. Məsələn:

  • жена (qadın)
  • учителка (müəllimə)

Neytral Cins Qaydaları[edit | edit source]

Neytral cins isimlərin sonluqları adətən -о, -е ilə bitir. Məsələn:

  • дете (uşaq)
  • море (dəniz)

İsimlərin Cinsini Mükəmməl Anlamaq Üçün Nümunələr[edit | edit source]

İndi sizə bulgar dilində isimlərin cinsini təsdiq edən 20 əlavə nümunə təqdim edirik.

Bulgarian Pronunciation North Azerbaijani
брат brat qardaş
сестра sesˈtra bacı
учител uˈt͡ʃitel müəllim
учителка uˈt͡ʃitelka müəllimə
котка ˈkɔtka pişik
куче ˈkuʧɛ it
храна xraˈna ərzaq
къща ˈkɤʃta ev
сърце sɤrˈt͡sɛ ürək
работа raˈbɔta
море moˈrɛ dəniz
небе nɛˈbɛ göy
звезда zʲvɛˈzda ulduz
вятър ˈvjatur külək
светлина svɛtˈlinɐ işıq
дърво ˈdɾɤvo ağac
път pɤt yol
хиена xiˈɛna hiyena
сокол soˈkɔl şahin
змея zmeˈja ilan

Praktik Tapşırıqlar[edit | edit source]

İndi isə, öyrəndiklərinizi tətbiq etmək üçün bəzi tapşırıqlar təqdim edirik. Bu tapşırıqları yerinə yetirərək, bulgar dilində isimlərin cinsini daha yaxşı öyrənəcəksiniz.

1. Aşağıdakı isimlərin cinsini müəyyənləşdirin:

  • дете
  • мъж
  • книга
  • море
  • учителка

2. Aşağıdakı cümlələri tamamlayın, adların cinsinə uyğun olan formaları seçin:

  • _____ (muj) gülməsi çox gözəldir.
  • _____ (žena) işə gedir.
  • _____ (dərvo) yaşıldır.
  • _____ (учител) mühazirəni verir.
  • _____ (сестра) mənim yanımda.

3. Aşağıdakı isimləri kişi, qadın və neytral cinsə ayırın:

  • учителка
  • море
  • майка
  • мъж
  • дете

4. Hər bir isim üçün bir cümlə yazın:

  • котка
  • работа
  • звезда
  • куче
  • сърце

5. Aşağıdakı cümlələri düzəldin, cins uyğunsuzluqlarını düzəldin:

  • Звездата е красива мъж.
  • Кучето е моята сестра.
  • Дървото е голямо дете.
  • Учителката е нашият брат.
  • Море е синьо небе.

Cavablar[edit | edit source]

1.

  • дете - neytral
  • мъж - kişi
  • книга - qadın
  • море - neytral
  • учителка - qadın

2.

  • Kişi gülməsi çox gözəldir.
  • Qadın işə gedir.
  • Neytral yaşıldır.
  • Kişi mühazirəni verir.
  • Qadın mənim yanımda.

3.

  • Кişi: мъж
  • Qadın: учителка, майка, сестра
  • Neytral: дете, море

4.

  • Котка: Мəni pişiklərlə oynamağı sevirəm.
  • İş: İşim çox maraqlıdır.
  • Ulduz: Gecə ulduzlar parlayır.
  • İt: İtləri çox sevirəm.
  • Ürək: Ürəyi sağlam saxlamaq önəmlidir.

5.

  • Звездата е красива жена.
  • Кучето е моята сестра. (Düzgün cümlə)
  • Дървото е голямо.
  • Учителката е нашата сестra.
  • Море е синьо.

Bu dərs vasitəsilə bulgar dilində isimlərin cinsini öyrənmək və tətbiq etmək bacarığını inkişaf etdirdiniz. Unutmayın ki, davamlı praktika ilə biliklərinizi daha da möhkəmləndirəcəksiniz.