Difference between revisions of "Language/Moroccan-arabic/Grammar/Reported-Speech/az"

Latest revision as of 10:41, 16 August 2024

Moroccan Arabic → Qrammatika → 0 to A1 Kursu → Dolaylı Nitq

Giriş[edit | edit source]

Dolaylı nitq, dilin daha da zənginləşdirilməsi üçün çox vacib bir mövzudur. Bu, başqalarının dediklərini necə bildirməyi öyrənməyə imkan tanıyır. Məsələn, bir dostunuzun dediyi bir şeyi siz başqasına necə çatdıracaqsınız? Dolaylı nitq, gündəlik həyatımızda çox istifadə olunan bir strukturdur. Bu dərsdə siz, Marokko dilində dolaylı nitqin necə qurulacağını öyrənəcəksiniz. Həmçinin, dolaylı nitqdə istifadə olunan ifadələri, zaman dəyişikliklərini, və daha çoxunu öyrənəcəksiniz. Bu dərs, tamamilə yeni başlayanlar üçün nəzərdə tutulmuşdur və A1 səviyyəsinə qədər sizi götürəcək şəkildə hazırlanmışdır.

Dolaylı Nitq Nədir?[edit | edit source]

Dolaylı nitq, bir şəxsin dediklərini başqa bir şəxsə çatdırma metodudur. Bu, birbaşa nitqdən fərqli olaraq, ifadələri bir az dəyişdirərək həyata keçirilir. Marokko dilində dolaylı nitq, aşağıdakı kimi görünə bilər:

Birbaşa nitq: "Mən evə gedirəm."

Dolaylı nitq: O dedi ki, o evə gedir.

Göründüyü kimi, dolaylı nitqdə bir neçə dəyişiklik var. İkinci cümlə, birinci cümlədəki sözləri bir az dəyişdirir və başqa bir şəxsə bildirir.

Dolaylı Nitqdə İfadələr[edit | edit source]

Dolaylı nitqdə bir neçə xüsusi ifadədən istifadə olunur. Bunlar arasında "dedi", "soruşdu", "bildirdi" və s. var. Bu ifadələr, danışmağı daha axıcı və təbii edir. Gəlin, dolaylı nitqdə istifadə olunan bəzi ifadələri gözdən keçirək.

Moroccan Arabic	Pronunciation	North Azerbaijani
قال !! qāl !! dedi
سأل !! sa'ala !! soruşdu
أعلم !! 'a'lama !! bildirdi
ذكر !! dhakara !! qeyd etdi

Zaman Dəyişiklikləri[edit | edit source]

Dolaylı nitqdə zaman dəyişiklikləri də vacibdir. Məsələn, birbaşa nitqdə istifadə olunan zaman, dolaylı nitqdə dəyişə bilər. Gəlin, bir neçə nümunəyə baxaq:

Birbaşa Nitq	Dolaylı Nitq
"Mən gəlirəm."	O dedi ki, o gəlir.
"Mən gəlmişdim."	O dedi ki, o gəlmişdi.
"Mən gələcəyəm."	O dedi ki, o gələcəkdir.

Burada göründüyü kimi, zamanlar bir az dəyişir. Bu, dolaylı nitqin düzgün qurulması üçün vacibdir.

Misallar[edit | edit source]

İndi dolaylı nitqi daha yaxşı başa düşmək üçün bir neçə misala baxaq. Hər bir misal, dolaylı nitqin necə işlədiyini göstərir.

Moroccan Arabic	Pronunciation	North Azerbaijani
قالت لي أنها ذاهبة !! qālat lī annahā dhāhiba !! O mənə dedi ki, o gedir.
سألني إذا كنت قادمًا !! sa'alnī idhā kunt qādiman !! O mənə soruşdu ki, gəlirəmmi.
ذكر أنه يحب القراءة !! dhakara annahu yuḥibb al-qirā'a !! O qeyd etdi ki, o oxumağı sevir.
قالوا إنهم سيذهبون !! qālū innahum sayadhabūn !! Onlar dedilər ki, gedəcəklər.
أبلغني أنه قد وصل !! ablaghanī annahu qad waṣala !! O mənə bildirdi ki, o artıq gəlib.
قالت إنها ستساعدني !! qālat innahā sata'āmidnī !! O dedi ki, o mənə kömək edəcək.
سألني لماذا لم أذهب !! sa'alnī limādhā lam adhhab !! O mənə soruşdu ki, niyə getməmişdim.
ذكر أنها تحب السفر !! dhakara annahā tuḥibb as-safar !! O qeyd etdi ki, o səyahət etməyi sevir.
قال إنه سعيد !! qāla innahu sa'īd !! O dedi ki, o sevinclidir.
أخبرني أنه قادم !! akhbaranī annahu qādim !! O mənə xəbər verdi ki, o gəlir.

Təcrübə Məşqləri[edit | edit source]

İndi siz öyrəndiklərinizi tətbiq etməyə hazırsınız. Aşağıdakı təcrübə məşqləri ilə dolaylı nitqi daha da möhkəmləndirin.

1. Birbaşa nitqi dolaylı nitqə çevirin:

"Mən evdə deyiləm."

"O dedi ki, o işlə məşğuldur."

2. Dolaylı nitqi birbaşa nitqə çevirin:

O dedi ki, o çox yorğundur.

O bildirdi ki, o gələcəkdir.

3. İfadələri doldurun:

"O mənə ___ ki, o gülür."

"O ___ ki, o evdədir."

4. Bir cümlə yazın:

Hər hansı bir dostunuzun dediklərini dolaylı nitq şəklində yazın.

5. Zamanları dəyişdirin:

"Mən bunu bilirdim." cümləsini dolaylı nitqə çevirin.

6. Sual verin:

"O sizdən nə soruşdu?" sualını dolaylı nitq şəklində yazın.

7. Təcrübə edin:

Bir dostunuzdan bir cümlə alın və onu dolaylı nitqə çevirin.

8. Sözləri tamamlayın:

"O ___ ki, o səfərə çıxır."

9. Öz cümlələrinizi yaradın:

Öz dolaylı nitq cümlələrinizi yazın.

10. Müəllimə/şagirdə sual verin:

"Müəllim sizə nə dedi?" cümləsini dolaylı nitqə çevirin.

Həllər[edit | edit source]

İndi isə, məşqlərin həllərini təqdim edirik:

1. "O dedi ki, o evdə deyil."

2. "O dedi ki, o çox yorğundur."

3. "O mənə dedi ki, o gülür." / "O soruşdu ki, o evdədir."

4. (Tələbənin seçiminə görə dəyişir)

5. "O dedi ki, o bunu bilib."

6. "O sizdən nə soruşduğunu dedi."

7. (Tələbənin seçiminə görə dəyişir)

8. "O dedi ki, o səfərə çıxır."

9. (Tələbənin seçiminə görə dəyişir)

10. "Müəllim sizə dedi ki, o evdədir."

Dolaylı nitq, Marokko dilindəki ünsiyyətinizi artıracaq və başqalarının dediklərini daha yaxşı başa düşməyə kömək edəcək. Bu dərsi diqqətlə öyrənməyə və məşq etməyə çalışın. Hər yeni öyrənilən cümlə ilə dil biliklərinizi daha da irəlilədəcəksiniz!

Table of Contents - Moroccan Arabic Course - 0 to A1[edit source]

Kurs təqdimatı

Tanıtım

Salamlama və Əsas Frazalar

İsimlər və Zamir

Yemək və İçki

Əməllər

Ev və Mənzil

Sifət İfadələri

Xalq İnancları və Adətləri

Ön təyinli Ededlər

Nəqliyyat

Emir Modu

Alış-veriş və Pərakəndəçilik

Tarixi Yerlər və Neyşaburlar

Şərtlər

Sağlamlıq və Acil Hallar

Passiv Səs

Dinlənmə və Əyləncə

Bayramlar və Mərasimlər

Regionl Dillər

Dolaylı Nitq

Hava və İqlim

Other lessons[edit | edit source]

@@ Line 1: / Line 1: @@
 {{Moroccan-arabic-Page-Top}}
+<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/Moroccan-arabic/az|Moroccan Arabic]] </span> → <span cat>[[Language/Moroccan-arabic/Grammar/az|Qrammatika]]</span> → <span level>[[Language/Moroccan-arabic/Grammar/0-to-A1-Course/az|0 to A1 Kursu]]</span> → <span title>Dolaylı Nitq</span></div>
+== Giriş ==
-<div class="pg_page_title"><span lang>Marokkolu ərəbcəsi</span> → <span cat>Qrammatika</span> → <span level>[[Language/Moroccan-arabic/Grammar/0-to-A1-Course/az|0dan A1 səviyyəsinə qədər tamamlanmış Marokkolu ərəbcəsi kursu]]</span> → <span title>Bildirilmiş söz</span></div>
+Dolaylı nitq, dilin daha da zənginləşdirilməsi üçün çox vacib bir mövzudur. Bu, başqalarının dediklərini necə bildirməyi öyrənməyə imkan tanıyır. Məsələn, bir dostunuzun dediyi bir şeyi siz başqasına necə çatdıracaqsınız? Dolaylı nitq, gündəlik həyatımızda çox istifadə olunan bir strukturdur. Bu dərsdə siz, Marokko dilində dolaylı nitqin necə qurulacağını öyrənəcəksiniz. Həmçinin, dolaylı nitqdə istifadə olunan ifadələri, zaman dəyişikliklərini, və daha çoxunu öyrənəcəksiniz. Bu dərs, tamamilə yeni başlayanlar üçün nəzərdə tutulmuşdur və A1 səviyyəsinə qədər sizi götürəcək şəkildə hazırlanmışdır.
 __TOC__
-== Başlanğıc ==
+=== Dolaylı Nitq Nədir? ===
+Dolaylı nitq, bir şəxsin dediklərini başqa bir şəxsə çatdırma metodudur. Bu, birbaşa nitqdən fərqli olaraq, ifadələri bir az dəyişdirərək həyata keçirilir. Marokko dilində dolaylı nitq, aşağıdakı kimi görünə bilər:
+* '''Birbaşa nitq:''' "Mən evə gedirəm."
+* '''Dolaylı nitq:''' O dedi ki, o evə gedir.
+Göründüyü kimi, dolaylı nitqdə bir neçə dəyişiklik var. İkinci cümlə, birinci cümlədəki sözləri bir az dəyişdirir və başqa bir şəxsə bildirir.
+=== Dolaylı Nitqdə İfadələr ===
+Dolaylı nitqdə bir neçə xüsusi ifadədən istifadə olunur. Bunlar arasında "dedi", "soruşdu", "bildirdi" və s. var. Bu ifadələr, danışmağı daha axıcı və təbii edir. Gəlin, dolaylı nitqdə istifadə olunan bəzi ifadələri gözdən keçirək.
+{| class="wikitable"
+! Moroccan Arabic !! Pronunciation !! North Azerbaijani
+|-
-Marokkolu ərəbcəsində, monolog və dialog mətnlərində bağışlayıcı sözlərin bildirilməsi üçün bəzi qaydalar mövcuddur. Bildirilmiş söz, yaxud dolayı ərəbcədə "الكلام المباشر وغير المباشر" (al-kalām al-mubāshir wa ghayr al-mubāshir) adlandırılır. Bildirilmiş söz, özünə məxsus bir qrammatik strukturada gəlir və formal bir dildir. Bu dərsimizdə Marokkolu ərəbcəsində bildirilmiş sözün qaydalarını öyrənəcəyik.
+| قال !! qāl !! dedi
-== Bildirilmiş sözün növləri ==
+|-
-Marokkolu ərəbcəsində iki növ bildirilmiş söz mövcuddur: məqbul və rədd edilmiş.
+| سأل !! sa'ala !! soruşdu
-=== Məqbul bildirilmiş söz ===
+|-
-Məqbul söz, birinci şəxsə aid olduğu halda, müəyyən qaydalara uyğun olaraq bildirilir. Məsələn:
+| أعلم !! 'a'lama !! bildirdi
-* "Dedi ki", "dedim ki", "deyir ki", "deyirəm ki" kimi ifadələr məqbul bildirilmiş söz üçün istifadə olunur.
+|-
-Aşağıdakı cəmlələrdən birində məqbul bildirilmiş söz örnəklərini göstərə bilərik:
+| ذكر !! dhakara !! qeyd etdi
+|}
+=== Zaman Dəyişiklikləri ===
+Dolaylı nitqdə zaman dəyişiklikləri də vacibdir. Məsələn, birbaşa nitqdə istifadə olunan zaman, dolaylı nitqdə dəyişə bilər. Gəlin, bir neçə nümunəyə baxaq:
 {| class="wikitable"
-! Marokkolu ərəbcə !! Telaffuz !! North Azerbaijani
+! Birbaşa Nitq !! Dolaylı Nitq
 |-
-| "قال لي: اسمي عبد الله" || "Ghal li: ismī ʿAbd Allāh" || "Mənə dedi: Adım Abdullah"
+| "Mən gəlirəm." || O dedi ki, o gəlir.
 |-
-| "قالت لي: من أنت؟" || "Ghālat li: man ant?" || "Mənə dedi: Sənsən?"
+| "Mən gəlmişdim." || O dedi ki, o gəlmişdi.
 |-
-| "قال لنا: اسمي محمد" || "Ghal lana: ismī Muḥammad" || "Bizə dedi: Adım Muhamməd"
+| "Mən gələcəyəm." || O dedi ki, o gələcəkdir.
 |}
-=== Rədd edilmiş bildirilmiş söz ===
+Burada göründüyü kimi, zamanlar bir az dəyişir. Bu, dolaylı nitqin düzgün qurulması üçün vacibdir.
+=== Misallar ===
+İndi dolaylı nitqi daha yaxşı başa düşmək üçün bir neçə misala baxaq. Hər bir misal, dolaylı nitqin necə işlədiyini göstərir.
+{| class="wikitable"
+! Moroccan Arabic !! Pronunciation !! North Azerbaijani
+|-
+| قالت لي أنها ذاهبة !! qālat lī annahā dhāhiba !! O mənə dedi ki, o gedir.
-Rədd edilmiş bildirilmiş söz, birinci şəxsə aid deyil və mətnin orijinal ifadəsindən dəyişdirilərək bildirilir. Məsələn:
+|-
-* "Deyir ki", "deyirəm ki", "dedi ki" adlandırılan ifadələr rədd edilmiş bildirilmiş söz üçün istifadə olunur.
+| سألني إذا كنت قادمًا !! sa'alnī idhā kunt qādiman !! O mənə soruşdu ki, gəlirəmmi.
-Aşağıdakı cəmlələrdən birində rədd edilmiş bildirilmiş söz örnəklərini göstərə bilərik:
+|-
+| ذكر أنه يحب القراءة !! dhakara annahu yuḥibb al-qirā'a !! O qeyd etdi ki, o oxumağı sevir.
+|-
+| قالوا إنهم سيذهبون !! qālū innahum sayadhabūn !! Onlar dedilər ki, gedəcəklər.
+|-
+| أبلغني أنه قد وصل !! ablaghanī annahu qad waṣala !! O mənə bildirdi ki, o artıq gəlib.
+|-
+| قالت إنها ستساعدني !! qālat innahā sata'āmidnī !! O dedi ki, o mənə kömək edəcək.
+|-
+| سألني لماذا لم أذهب !! sa'alnī limādhā lam adhhab !! O mənə soruşdu ki, niyə getməmişdim.
-{| class="wikitable"
-! Marokkolu ərəbcə !! Telaffuz !! North Azerbaijani
 |-
-| "قال لي: ما اسمك؟" || "Ghal li: ma ismuk?" || "Mənə dedi: Adın nədir?"
+| ذكر أنها تحب السفر !! dhakara annahā tuḥibb as-safar !! O qeyd etdi ki, o səyahət etməyi sevir.
 |-
-| "قالت: أنا طالبة" || "Ghālat: ana ṭāliba" || "Dedi: Mən tələbəyəm."
+| قال إنه سعيد !! qāla innahu sa'īd !! O dedi ki, o sevinclidir.
 |-
-| "قال لي: لماذا تبكين؟" || "Ghal li: limadha tabkīn?" || "Mənə dedi: Niyə ağlayırsan?"
+| أخبرني أنه قادم !! akhbaranī annahu qādim !! O mənə xəbər verdi ki, o gəlir.
 |}
-== Bildirilmiş sözün qaydaları ==
+=== Təcrübə Məşqləri ===
-Bildirilmiş sözün qaydaları Marokkolu ərəbcəsində aşağıdakı kimi təyin olunur:
+İndi siz öyrəndiklərinizi tətbiq etməyə hazırsınız. Aşağıdakı təcrübə məşqləri ilə dolaylı nitqi daha da möhkəmləndirin.
-=== Fiil vəzifələri ===
+. '''Birbaşa nitqi dolaylı nitqə çevirin:'''
-- Fiil vəzifələri birinci şəxsə uyğun olmalıdır. Məsələn, "dedi" deyil, "dedim" olmalıdır.
+* "Mən evdə deyiləm."
-=== Faizlər ===
+* "O dedi ki, o işlə məşğuldur."
-- Bildirilmiş sözün faizi birinci şəxs kimi qəbul edilməlidir. Məsələn, "Mən dedim ki" şəklində ifadə edilməlidir.
+. '''Dolaylı nitqi birbaşa nitqə çevirin:'''
-=== Zamana uyğunluq ===
+* O dedi ki, o çox yorğundur.
-- Bildirilmiş söz zaman baxımından orijinal ifadə ilə uyğun olmalıdır. Məsələn, orijinal ifadə keçmiş zamanda olarsa, bildirilmiş söz də keçmiş zamanda olmalıdır.
+* O bildirdi ki, o gələcəkdir.
-=== Məfkur şəxs və mənfəət şəxsə uyğunluq ===
+. '''İfadələri doldurun:'''
-- Bildirilmiş söz, mənfəət şəxsə uyğun olmalıdır. Məsələn, "Mənim üçün dedi ki" şəklində ifadə olunmalıdır.
+* "O mənə ___ ki, o gülür."
-== Öyrənəsiniz ==
+* "O ___ ki, o evdədir."
-- Bildirilmiş sözün nə olduğunu bilmək.
+. '''Bir cümlə yazın:'''
-- Məqbul və rədd edilmiş bildirilmiş söz növlərini ayırd etmək.
-- Bildirilmiş sözün qaydalarını bilmək.
-== Mənbələr ==
+* Hər hansı bir dostunuzun dediklərini dolaylı nitq şəklində yazın.
-- https://www.laits.utexas.edu/aswaat/video_reported_speech.html
+. '''Zamanları dəyişdirin:'''
-- https://www.lingoda.com/en/spanish/grammar/reported-speech-spanish
+* "Mən bunu bilirdim." cümləsini dolaylı nitqə çevirin.
+. '''Sual verin:'''
+* "O sizdən nə soruşdu?" sualını dolaylı nitq şəklində yazın.
+. '''Təcrübə edin:'''
+* Bir dostunuzdan bir cümlə alın və onu dolaylı nitqə çevirin.
+. '''Sözləri tamamlayın:'''
+* "O ___ ki, o səfərə çıxır."
+. '''Öz cümlələrinizi yaradın:'''
+* Öz dolaylı nitq cümlələrinizi yazın.
+. '''Müəllimə/şagirdə sual verin:'''
+* "Müəllim sizə nə dedi?" cümləsini dolaylı nitqə çevirin.
+=== Həllər ===
+İndi isə, məşqlərin həllərini təqdim edirik:
+. "O dedi ki, o evdə deyil."
+. "O dedi ki, o çox yorğundur."
+. "O mənə dedi ki, o gülür." / "O soruşdu ki, o evdədir."
+. (Tələbənin seçiminə görə dəyişir)
+. "O dedi ki, o bunu bilib."
+. "O sizdən nə soruşduğunu dedi."
+. (Tələbənin seçiminə görə dəyişir)
+. "O dedi ki, o səfərə çıxır."
+. (Tələbənin seçiminə görə dəyişir)
+. "Müəllim sizə dedi ki, o evdədir."
+Dolaylı nitq, Marokko dilindəki ünsiyyətinizi artıracaq və başqalarının dediklərini daha yaxşı başa düşməyə kömək edəcək. Bu dərsi diqqətlə öyrənməyə və məşq etməyə çalışın. Hər yeni öyrənilən cümlə ilə dil biliklərinizi daha da irəlilədəcəksiniz!
 {{#seo:
-|title=Marokkolu ərəbcəsi Qrammatikası → 0dan A1 səviyyəsinə qədər tamamlanmış Marokkolu ərəbcəsi kursu → Bildirilmiş söz
-|keywords=Marokkolu ərəbcəsi, qrammatikası, bildirilmiş söz, məqbul, rədd edilmiş, növləri, qaydaları, öyrənmək
+|title=Moroccan Arabic Grammar: Reported Speech
-|description=Marokkolu ərəbcəsində, monolog və dialog mətnlərində bağışlayıcı sözlərin bildirilməsi üçün bəzi qaydalar mövcuddur. Bildirilmiş söz, yaxud dolayı ərəbcədə "الكلام المباشر وغير المباشر" (al-kalām al-mubāshir wa ghayr al-mubāshir) adlandırılır. Bu dərsimizdə Marokkolu ərəbcəsində bildirilmiş sözün qaydalarını öyrənəcəyik.
+|keywords=dolaylı nitq, Marokko dili, nitq, qrammatika, dil öyrənmək, ifadələr, zaman dəyişiklikləri
+|description=Bu dərsdə, Marokko dilində dolaylı nitqin necə qurulacağını öyrənəcəksiniz. Həmçinin, dolaylı nitqdə istifadə olunan ifadələri, zaman dəyişikliklərini, və daha çoxunu öyrənəcəksiniz.
 }}
-{{Moroccan-arabic-0-to-A1-Course-TOC-az}}
+{{Template:Moroccan-arabic-0-to-A1-Course-TOC-az}}
 [[Category:Course]]
@@ Line 93: / Line 213: @@
 [[Category:0-to-A1-Course]]
 [[Category:Moroccan-arabic-0-to-A1-Course]]
-<span gpt></span> <span model=gpt-3.5-turbo></span> <span temperature=0.7></span>
+<span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span>