Difference between revisions of "Language/German/Grammar/Present-Tense/az"
m (Quick edit) |
m (Quick edit) |
||
Line 1: | Line 1: | ||
{{German-Page-Top}} | {{German-Page-Top}} | ||
<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/German/az|Alman]] </span> → <span cat>[[Language/German/Grammar/az|Qrammatika]]</span> → <span level>[[Language/German/Grammar/0-to-A1-Course/az|0-dan A1-yə kurs]]</span> → <span title>İndiki Zaman</span></div> | |||
== Giriş == | |||
Alman dilində '''indiki zaman''' (Präsens) çox əhəmiyyətli bir rola malikdir. Bu zaman dilin gündəlik danışığında, hadisələri təsvir edərkən, və ya müntəzəm olaraq yerinə yetirilən fəaliyyətləri izah edərkən istifadə olunur. İndiki zaman, həmçinin gələcəkdə baş verəcək hadisələri ifadə etmək üçün də istifadə oluna bilər. Bu dərsdə, siz indiki zamanı necə düzgün istifadə edəcəyinizi öyrənəcəksiniz, həmçinin müntəzəm və qeyri-müntəzəm fiillərin formalarını öyrənəcəksiniz. | |||
Dərsimiz aşağıdakı struktura əsaslanır: | |||
* İndiki zamanın forması | |||
* Müntəzəm fiillər | |||
* Qeyri-müntəzəm fiillər | |||
* İndiki zamanda cümlə qurma qaydaları | |||
* Məşq və praktiki ssenarilər | |||
__TOC__ | __TOC__ | ||
== | === İndiki Zamanın Forması === | ||
Alman dilində indiki zamanın forması fiilin kökü ilə əlaqədardır. Hər fiilin özünə məxsus bir kökü vardır və bu kök, fiilin şəxsə görə dəyişir. İndiki zamanda fiilin forması aşağıdakı şəkildə yaranır: | |||
1. '''Fiilin kökünü tapın'''. | |||
2. '''Şəxs əlavələrini əlavə edin'''. | |||
Aşağıda müntəzəm fiillərin indiki zaman formasını göstərən bir cədvəl təqdim edilir: | |||
{| class="wikitable" | |||
! Fiil !! Kök !! Mən !! Sən !! O !! Biz !! Siz !! Onlar | |||
|- | |||
| machen || mach- || mache || machst || macht || machen || macht || machen | |||
|- | |||
| spielen || spiel- || spiele || spielst || spielt || spielen || spielt || spielen | |||
|- | |||
| lernen || lern- || lerne || lernst || lernt || lernen || lernt || lernen | |||
|} | |||
=== Müntəzəm Fiillər === | |||
Müntəzəm fiillər, öz kök formalarına -e, -st, -t, -en, -t, -en şəkilçiləri əlavə edərək indiki zaman formasını yaradır. Müntəzəm fiillərin ən çox istifadə edilən formaları bunlardır: | |||
* '''machen''' (etmək) | |||
* '''spielen''' (oynamaq) | |||
* | * '''lernen''' (öyrənmək) | ||
Aşağıda müntəzəm fiillərə dair bir neçə nümunə cədvəli təqdim olunur: | |||
= | {| class="wikitable" | ||
! German !! Pronunciation !! North Azerbaijani | |||
|- | |||
| Ich mache einen Kuchen. || İx maxe aynen kuhen. || Mən bir tort hazırlayıram. | |||
|- | |||
| Du spielst Fußball. || Du şpilist fusbal. || Sən futbol oynayırsan. | |||
|- | |||
| Er lernt Deutsch. || Er lərnt deytş. || O alman dilini öyrənir. | |||
|} | |||
=== Qeyri-Müntəzəm Fiillər === | |||
Qeyri-müntəzəm fiillər isə kök formalarına görə dəyişir. Onlar indiki zaman formasını yaratarkən müxtəlif şəkilçilər ala bilərlər. Aşağıda qeyri-müntəzəm fiillərin bəziləri və onların indiki zaman formaları göstərilir: | |||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
! | |||
! Fiil !! Kök !! Mən !! Sən !! O !! Biz !! Siz !! Onlar | |||
|- | |||
| sein || sei- || bin || bist || ist || sind || seid || sind | |||
|- | |- | ||
| | |||
| haben || hab- || habe || hast || hat || haben || habt || haben | |||
|- | |- | ||
| | |||
| gehen || geh- || gehe || gehst || geht || gehen || geht || gehen | |||
|} | |||
Aşağıdakı cədvəldə qeyri-müntəzəm fiillərə dair nümunələr təqdim olunur: | |||
{| class="wikitable" | |||
! German !! Pronunciation !! North Azerbaijani | |||
|- | |- | ||
| | |||
| Ich bin müde. || İx bin müde. || Mən yorgunam. | |||
|- | |- | ||
| | |||
| Du hast ein Buch. || Du hast ayn bux. || Sənin bir kitabın var. | |||
|- | |- | ||
| | |||
| Wir gehen ins Kino. || Vir gehin ins kino. || Biz kinoya gedirik. | |||
|} | |} | ||
=== | === İndiki Zamanla Cümlə Qurma Qaydaları === | ||
İndiki zamanla cümlə qurarkən, cümlə strukturunu unutmaq olmaz. Cümlənin əsas strukturu aşağıdakı kimidir: | |||
1. '''Şəxs''' (mən, sən, o, biz, siz, onlar) | |||
2. '''Fiil''' (indiki zaman forması) | |||
3. '''Obyekt''' (nə, kim, harada, nə vaxt) | |||
Aşağıda indiki zamanla cümlə qurma nümunələri təqdim edilir: | |||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
! | |||
! German !! Pronunciation !! North Azerbaijani | |||
|- | |- | ||
| | |||
| Ich esse einen Apfel. || İx esse aynen apfel. || Mən bir alma yeyirəm. | |||
|- | |- | ||
| | |||
| Sie trinken Wasser. || Zi trinkən vasər. || Onlar su içirlər. | |||
|- | |- | ||
| | |||
| Wir lernen jeden Tag. || Vir lərnen yeden taq. || Biz hər gün öyrənirik. | |||
|} | |||
=== Məşq və Praktiki Ssenarilər === | |||
İndi öyrəndiklərinizi tətbiq etmək üçün bir neçə məşq və praktiki ssenarilər təqdim edirik. | |||
1. '''Cümlələri tamamlayın''': | |||
1. Ich ___ (machen) die Hausaufgaben. | |||
2. Du ___ (spielen) mit dem Ball. | |||
3. Er ___ (lernen) Englisch. | |||
4. Wir ___ (gehen) in die Schule. | |||
'''Həllər''': | |||
1. mache | |||
2. spielst | |||
3. lernt | |||
4. gehen | |||
2. '''Aşağıdakı cümlələri indiki zamana çevirin''': | |||
1. Ich (essen) ein Brot. | |||
2. Sie (trinken) Kaffee. | |||
3. Wir (haben) einen Hund. | |||
'''Həllər''': | |||
1. Ich esse ein Brot. | |||
2. Sie trinken Kaffee. | |||
3. Wir haben einen Hund. | |||
3. '''Aşağıdakı fiilləri düzgün şəxslərə uyğunlaşdırın''': | |||
1. Ich (spielen) Fußball. | |||
2. Du (gehen) zur Schule. | |||
3. Sie (machen) das Essen. | |||
'''Həllər''': | |||
1. spiele | |||
2. gehst | |||
3. machen | |||
4. '''Cümlələri düzgün şəkildə yazın''': | |||
1. (du / lernen) Deutsch. | |||
2. (wir / gehen) ins Restaurant. | |||
3. (sie / spielen) im Park. | |||
'''Həllər''': | |||
1. Du lernst Deutsch. | |||
2. Wir gehen ins Restaurant. | |||
3. Sie spielen im Park. | |||
5. '''Müntəzəm fiilləri cədvəldə tamamlayın''': | |||
{| class="wikitable" | |||
! Fiil !! Mən !! Sən !! O !! Biz !! Siz !! Onlar | |||
|- | |||
| machen || ___ || ___ || ___ || ___ || ___ || ___ | |||
|- | |||
| spielen || ___ || ___ || ___ || ___ || ___ || ___ | |||
|- | |||
| lernen || ___ || ___ || ___ || ___ || ___ || ___ | |||
|} | |||
'''Həllər''': | |||
{| class="wikitable" | |||
! Fiil !! Mən !! Sən !! O !! Biz !! Siz !! Onlar | |||
|- | |- | ||
| | |||
| machen || mache || machst || macht || machen || macht || machen | |||
|- | |- | ||
| | |||
| spielen || spiele || spielst || spielt || spielen || spielt || spielen | |||
|- | |||
| lernen || lerne || lernst || lernt || lernen || lernt || lernen | |||
|} | |} | ||
6. '''Qeyri-müntəzəm fiilləri cədvəldə tamamlayın''': | |||
{| class="wikitable" | |||
! Fiil !! Mən !! Sən !! O !! Biz !! Siz !! Onlar | |||
|- | |||
| sein || ___ || ___ || ___ || ___ || ___ || ___ | |||
|- | |||
| haben || ___ || ___ || ___ || ___ || ___ || ___ | |||
|- | |||
| gehen || ___ || ___ || ___ || ___ || ___ || ___ | |||
|} | |||
'''Həllər''': | |||
{| class="wikitable" | |||
! Fiil !! Mən !! Sən !! O !! Biz !! Siz !! Onlar | |||
|- | |||
| sein || bin || bist || ist || sind || seid || sind | |||
|- | |||
| haben || habe || hast || hat || haben || habt || haben | |||
|- | |||
| gehen || gehe || gehst || geht || gehen || geht || gehen | |||
|} | |||
7. '''İndiki zaman cümlələri yazın''': | |||
1. (mən / çay içmək) | |||
2. (sən / kitab oxumaq) | |||
3. (onlar / film izləmək) | |||
'''Həllər''': | |||
1. Mən çay içirəm. | |||
2. Sən kitab oxuyursan. | |||
3. Onlar film izləyirlər. | |||
8. '''Boş yerləri doldurun''': | |||
1. ___ (mən) hər gün məktəbə gedirəm. | |||
2. ___ (sən) futbol oynayırsan. | |||
3. ___ (o) musiqi dinləyir. | |||
'''Həllər''': | |||
1. Mən | |||
2. Sən | |||
3. O | |||
9. '''Aşağıdakı cümlələri müvafiq şəxslərə uyğunlaşdırın''': | |||
1. (o / getmək) ___________. | |||
2. (biz / oynamaq) ___________. | |||
3. (sən / öyrənmək) ___________. | |||
'''Həllər''': | |||
1. O gedir. | |||
2. Biz oynayırıq. | |||
3. Sən öyrənirsən. | |||
10. '''Aşağıdakı cümlələri müvafiq şəkilçilərlə tamamlayın''': | |||
1. (mən) ___________ (həyat) əla. | |||
2. (sən) ___________ (yemək) çox gözəldir. | |||
3. (onlar) ___________ (gəzmək) parkda. | |||
'''Həllər''': | |||
1. Mən həyatım əladır. | |||
2. Sən yemeği çox gözəl edirsən. | |||
3. Onlar parkda gəzir. | |||
Bu dərsdə indiki zamanın istifadəsi, müntəzəm və qeyri-müntəzəm fiillərin formaları haqqında öyrəndiniz. İndiki zamanı gündəlik həyatınızda istifadə edərək, daha çox praktikaya malik olacaqsınız. | |||
{{#seo: | {{#seo: | ||
|title= | |||
|keywords= | |title=Alman Dilində İndiki Zaman | ||
|description= | |||
|keywords=Alman dili, indiki zaman, qrammatika, müntəzəm fiillər, qeyri-müntəzəm fiillər, dil öyrənmək, dərs | |||
|description=Bu dərsdə Alman dilində indiki zamanın istifadəsi, müntəzəm və qeyri-müntəzəm fiillərin formaları haqqında öyrənəcəksiniz. | |||
}} | }} | ||
{{German-0-to-A1-Course-TOC-az}} | {{Template:German-0-to-A1-Course-TOC-az}} | ||
[[Category:Course]] | [[Category:Course]] | ||
Line 91: | Line 387: | ||
[[Category:0-to-A1-Course]] | [[Category:0-to-A1-Course]] | ||
[[Category:German-0-to-A1-Course]] | [[Category:German-0-to-A1-Course]] | ||
<span gpt></span> <span model=gpt- | <span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span> | ||
Latest revision as of 09:12, 12 August 2024
Giriş[edit | edit source]
Alman dilində indiki zaman (Präsens) çox əhəmiyyətli bir rola malikdir. Bu zaman dilin gündəlik danışığında, hadisələri təsvir edərkən, və ya müntəzəm olaraq yerinə yetirilən fəaliyyətləri izah edərkən istifadə olunur. İndiki zaman, həmçinin gələcəkdə baş verəcək hadisələri ifadə etmək üçün də istifadə oluna bilər. Bu dərsdə, siz indiki zamanı necə düzgün istifadə edəcəyinizi öyrənəcəksiniz, həmçinin müntəzəm və qeyri-müntəzəm fiillərin formalarını öyrənəcəksiniz.
Dərsimiz aşağıdakı struktura əsaslanır:
- İndiki zamanın forması
- Müntəzəm fiillər
- Qeyri-müntəzəm fiillər
- İndiki zamanda cümlə qurma qaydaları
- Məşq və praktiki ssenarilər
İndiki Zamanın Forması[edit | edit source]
Alman dilində indiki zamanın forması fiilin kökü ilə əlaqədardır. Hər fiilin özünə məxsus bir kökü vardır və bu kök, fiilin şəxsə görə dəyişir. İndiki zamanda fiilin forması aşağıdakı şəkildə yaranır:
1. Fiilin kökünü tapın.
2. Şəxs əlavələrini əlavə edin.
Aşağıda müntəzəm fiillərin indiki zaman formasını göstərən bir cədvəl təqdim edilir:
Fiil | Kök | Mən | Sən | O | Biz | Siz | Onlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|
machen | mach- | mache | machst | macht | machen | macht | machen |
spielen | spiel- | spiele | spielst | spielt | spielen | spielt | spielen |
lernen | lern- | lerne | lernst | lernt | lernen | lernt | lernen |
Müntəzəm Fiillər[edit | edit source]
Müntəzəm fiillər, öz kök formalarına -e, -st, -t, -en, -t, -en şəkilçiləri əlavə edərək indiki zaman formasını yaradır. Müntəzəm fiillərin ən çox istifadə edilən formaları bunlardır:
- machen (etmək)
- spielen (oynamaq)
- lernen (öyrənmək)
Aşağıda müntəzəm fiillərə dair bir neçə nümunə cədvəli təqdim olunur:
German | Pronunciation | North Azerbaijani |
---|---|---|
Ich mache einen Kuchen. | İx maxe aynen kuhen. | Mən bir tort hazırlayıram. |
Du spielst Fußball. | Du şpilist fusbal. | Sən futbol oynayırsan. |
Er lernt Deutsch. | Er lərnt deytş. | O alman dilini öyrənir. |
Qeyri-Müntəzəm Fiillər[edit | edit source]
Qeyri-müntəzəm fiillər isə kök formalarına görə dəyişir. Onlar indiki zaman formasını yaratarkən müxtəlif şəkilçilər ala bilərlər. Aşağıda qeyri-müntəzəm fiillərin bəziləri və onların indiki zaman formaları göstərilir:
Fiil | Kök | Mən | Sən | O | Biz | Siz | Onlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|
sein | sei- | bin | bist | ist | sind | seid | sind |
haben | hab- | habe | hast | hat | haben | habt | haben |
gehen | geh- | gehe | gehst | geht | gehen | geht | gehen |
Aşağıdakı cədvəldə qeyri-müntəzəm fiillərə dair nümunələr təqdim olunur:
German | Pronunciation | North Azerbaijani |
---|---|---|
Ich bin müde. | İx bin müde. | Mən yorgunam. |
Du hast ein Buch. | Du hast ayn bux. | Sənin bir kitabın var. |
Wir gehen ins Kino. | Vir gehin ins kino. | Biz kinoya gedirik. |
İndiki Zamanla Cümlə Qurma Qaydaları[edit | edit source]
İndiki zamanla cümlə qurarkən, cümlə strukturunu unutmaq olmaz. Cümlənin əsas strukturu aşağıdakı kimidir:
1. Şəxs (mən, sən, o, biz, siz, onlar)
2. Fiil (indiki zaman forması)
3. Obyekt (nə, kim, harada, nə vaxt)
Aşağıda indiki zamanla cümlə qurma nümunələri təqdim edilir:
German | Pronunciation | North Azerbaijani |
---|---|---|
Ich esse einen Apfel. | İx esse aynen apfel. | Mən bir alma yeyirəm. |
Sie trinken Wasser. | Zi trinkən vasər. | Onlar su içirlər. |
Wir lernen jeden Tag. | Vir lərnen yeden taq. | Biz hər gün öyrənirik. |
Məşq və Praktiki Ssenarilər[edit | edit source]
İndi öyrəndiklərinizi tətbiq etmək üçün bir neçə məşq və praktiki ssenarilər təqdim edirik.
1. Cümlələri tamamlayın:
1. Ich ___ (machen) die Hausaufgaben.
2. Du ___ (spielen) mit dem Ball.
3. Er ___ (lernen) Englisch.
4. Wir ___ (gehen) in die Schule.
Həllər:
1. mache
2. spielst
3. lernt
4. gehen
2. Aşağıdakı cümlələri indiki zamana çevirin:
1. Ich (essen) ein Brot.
2. Sie (trinken) Kaffee.
3. Wir (haben) einen Hund.
Həllər:
1. Ich esse ein Brot.
2. Sie trinken Kaffee.
3. Wir haben einen Hund.
3. Aşağıdakı fiilləri düzgün şəxslərə uyğunlaşdırın:
1. Ich (spielen) Fußball.
2. Du (gehen) zur Schule.
3. Sie (machen) das Essen.
Həllər:
1. spiele
2. gehst
3. machen
4. Cümlələri düzgün şəkildə yazın:
1. (du / lernen) Deutsch.
2. (wir / gehen) ins Restaurant.
3. (sie / spielen) im Park.
Həllər:
1. Du lernst Deutsch.
2. Wir gehen ins Restaurant.
3. Sie spielen im Park.
5. Müntəzəm fiilləri cədvəldə tamamlayın:
Fiil | Mən | Sən | O | Biz | Siz | Onlar |
---|---|---|---|---|---|---|
machen | ___ | ___ | ___ | ___ | ___ | ___ |
spielen | ___ | ___ | ___ | ___ | ___ | ___ |
lernen | ___ | ___ | ___ | ___ | ___ | ___ |
Həllər:
Fiil | Mən | Sən | O | Biz | Siz | Onlar |
---|---|---|---|---|---|---|
machen | mache | machst | macht | machen | macht | machen |
spielen | spiele | spielst | spielt | spielen | spielt | spielen |
lernen | lerne | lernst | lernt | lernen | lernt | lernen |
6. Qeyri-müntəzəm fiilləri cədvəldə tamamlayın:
Fiil | Mən | Sən | O | Biz | Siz | Onlar |
---|---|---|---|---|---|---|
sein | ___ | ___ | ___ | ___ | ___ | ___ |
haben | ___ | ___ | ___ | ___ | ___ | ___ |
gehen | ___ | ___ | ___ | ___ | ___ | ___ |
Həllər:
Fiil | Mən | Sən | O | Biz | Siz | Onlar |
---|---|---|---|---|---|---|
sein | bin | bist | ist | sind | seid | sind |
haben | habe | hast | hat | haben | habt | haben |
gehen | gehe | gehst | geht | gehen | geht | gehen |
7. İndiki zaman cümlələri yazın:
1. (mən / çay içmək)
2. (sən / kitab oxumaq)
3. (onlar / film izləmək)
Həllər:
1. Mən çay içirəm.
2. Sən kitab oxuyursan.
3. Onlar film izləyirlər.
8. Boş yerləri doldurun:
1. ___ (mən) hər gün məktəbə gedirəm.
2. ___ (sən) futbol oynayırsan.
3. ___ (o) musiqi dinləyir.
Həllər:
1. Mən
2. Sən
3. O
9. Aşağıdakı cümlələri müvafiq şəxslərə uyğunlaşdırın:
1. (o / getmək) ___________.
2. (biz / oynamaq) ___________.
3. (sən / öyrənmək) ___________.
Həllər:
1. O gedir.
2. Biz oynayırıq.
3. Sən öyrənirsən.
10. Aşağıdakı cümlələri müvafiq şəkilçilərlə tamamlayın:
1. (mən) ___________ (həyat) əla.
2. (sən) ___________ (yemək) çox gözəldir.
3. (onlar) ___________ (gəzmək) parkda.
Həllər:
1. Mən həyatım əladır.
2. Sən yemeği çox gözəl edirsən.
3. Onlar parkda gəzir.
Bu dərsdə indiki zamanın istifadəsi, müntəzəm və qeyri-müntəzəm fiillərin formaları haqqında öyrəndiniz. İndiki zamanı gündəlik həyatınızda istifadə edərək, daha çox praktikaya malik olacaqsınız.
Other lessons[edit | edit source]
- 0 to A1 Course → Grammar → Comparative and Superlative Forms
- 0-dan A1 səviyyəsinə qədər kurs → Qrammatika → Çoxluq formları
- 0-dan A1-dək kurs → Qrammatika → Təsvir edici sifət
- 0-dan A1-dək Kurs → Qrammatika → Mövzu və Fiil
- Temporal Prepositions
- 0'dan A1'e Kursu → Grammatik → Cinsiyet ve Makaleler
- 0 to A1 Course
- 0-dan A1 səviyyəsinə qədər tam dərslər → Qrammatik → Ədədlərlə birlikdə prepozisiyaların istifadəsi
- 0 to A1 Course → Grammar → Separable Verbs
- 0-dan A1 səviyyəsinə qədər kurs → Qrammatika → Məcburiyyətlər haqqında danışmaq
- 0 to A1 Course → Grammar → Two-Way Prepositions
- 0-dan A1 səviyyəsinə qədər Alman dili kursu → Qrammatika → Əlfiyyat forması
- 0 to A1 Course → Grammar → Cases: Nominative and Accusative
- 0 to A1 Course → Grammar → Using Time Expressions