Difference between revisions of "Language/German/Grammar/Present-Tense/az"

From Polyglot Club WIKI
Jump to navigation Jump to search
m (Quick edit)
m (Quick edit)
 
Line 1: Line 1:


{{German-Page-Top}}
{{German-Page-Top}}
<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/German/az|Alman]] </span> → <span cat>[[Language/German/Grammar/az|Qrammatika]]</span> → <span level>[[Language/German/Grammar/0-to-A1-Course/az|0-dan A1-yə kurs]]</span> → <span title>İndiki Zaman</span></div>
== Giriş ==


<div class="pg_page_title"><span lang>Alman</span> → <span cat>Dilbilgisi</span> → <span level>[[Language/German/Grammar/0-to-A1-Course/az|0'dan A1'e Kadar Kurs]]</span> → <span title>Şimdiki Zaman</span></div>
Alman dilində '''indiki zaman''' (Präsens) çox əhəmiyyətli bir rola malikdir. Bu zaman dilin gündəlik danışığında, hadisələri təsvir edərkən, və ya müntəzəm olaraq yerinə yetirilən fəaliyyətləri izah edərkən istifadə olunur. İndiki zaman, həmçinin gələcəkdə baş verəcək hadisələri ifadə etmək üçün də istifadə oluna bilər. Bu dərsdə, siz indiki zamanı necə düzgün istifadə edəcəyinizi öyrənəcəksiniz, həmçinin müntəzəm və qeyri-müntəzəm fiillərin formalarını öyrənəcəksiniz.
 
Dərsimiz aşağıdakı struktura əsaslanır:
 
* İndiki zamanın forması
 
* Müntəzəm fiillər
 
* Qeyri-müntəzəm fiillər
 
* İndiki zamanda cümlə qurma qaydaları
 
* Məşq və praktiki ssenarilər


__TOC__
__TOC__


== Dersin Tanımı ==
=== İndiki Zamanın Forması ===
 
Alman dilində indiki zamanın forması fiilin kökü ilə əlaqədardır. Hər fiilin özünə məxsus bir kökü vardır və bu kök, fiilin şəxsə görə dəyişir. İndiki zamanda fiilin forması aşağıdakı şəkildə yaranır:
 
1. '''Fiilin kökünü tapın'''.
 
2. '''Şəxs əlavələrini əlavə edin'''.
 
Aşağıda müntəzəm fiillərin indiki zaman formasını göstərən bir cədvəl təqdim edilir:
 
{| class="wikitable"
 
! Fiil !! Kök !! Mən !! Sən !! O !! Biz !! Siz !! Onlar
 
|-
 
| machen || mach- || mache || machst || macht || machen || macht || machen
 
|-
 
| spielen || spiel- || spiele || spielst || spielt || spielen || spielt || spielen
 
|-
 
| lernen || lern- || lerne || lernst || lernt || lernen || lernt || lernen
 
|}


Bu ders, Almanca'da şimdiki zamanın kullanımını öğrenmenizi sağlayacak. Düzenli ve düzensiz fiillerle sık kullanılan durumlarda nasıl kullanılacağı konusunda bilgi edineceksiniz. Bu ders, "0'dan A1'e Kadar Tam Almanca Kursu" adlı daha büyük bir kursun bir parçasıdır. Bu kurs, tamamen yeni başlayan öğrencileri A1 seviyesine çıkarmalıdır.
=== Müntəzəm Fiillər ===


== Şimdiki Zaman Kullanımı ==
Müntəzəm fiillər, öz kök formalarına -e, -st, -t, -en, -t, -en şəkilçiləri əlavə edərək indiki zaman formasını yaradır. Müntəzəm fiillərin ən çox istifadə edilən formaları bunlardır:


Almanca'da şimdiki zaman, şu anda veya genel olarak gerçekleşen bir olayı ifade etmek için kullanılır. Şimdiki zaman, Almanca'da en sık kullanılan zamanlardan biridir.
* '''machen''' (etmək)


Örnekler:
* '''spielen''' (oynamaq)


* Ich spiele Tennis - Tenis oynuyorum.
* '''lernen''' (öyrənmək)
* Du isst Pizza - Pizza yiyorsun.
* Er liest ein Buch - Bir kitap okuyor.


Şimdiki zamanda fiil çekimi oldukça düzenlidir. Ancak, bazı düzensiz fiiller de vardır.
Aşağıda müntəzəm fiillərə dair bir neçə nümunə cədvəli təqdim olunur:


=== Düzenli Fiiller ===
{| class="wikitable"


Düzenli fiillerin çekimleri çok basittir. Çekimler, fiilin sonuna "-en" eki eklenerek yapılır.
! German !! Pronunciation !! North Azerbaijani


|-
| Ich mache einen Kuchen. || İx maxe aynen kuhen. || Mən bir tort hazırlayıram.
|-
| Du spielst Fußball. || Du şpilist fusbal. || Sən futbol oynayırsan.
|-
| Er lernt Deutsch. || Er lərnt deytş. || O alman dilini öyrənir.
|}
=== Qeyri-Müntəzəm Fiillər ===
Qeyri-müntəzəm fiillər isə kök formalarına görə dəyişir. Onlar indiki zaman formasını yaratarkən müxtəlif şəkilçilər ala bilərlər. Aşağıda qeyri-müntəzəm fiillərin bəziləri və onların indiki zaman formaları göstərilir:


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! Almanca !! Telaffuz !! Azerice
 
! Fiil !! Kök !! Mən !! Sən !! O !! Biz !! Siz !! Onlar
 
|-
 
| sein || sei- || bin || bist || ist || sind || seid || sind
 
|-
|-
| machen || [ˈmaxən] || yapmak
 
| haben || hab- || habe || hast || hat || haben || habt || haben
 
|-
|-
| spielen || [ˈʃpiːlən] || oynamak
 
| gehen || geh- || gehe || gehst || geht || gehen || geht || gehen
 
|}
 
Aşağıdakı cədvəldə qeyri-müntəzəm fiillərə dair nümunələr təqdim olunur:
 
{| class="wikitable"
 
! German !! Pronunciation !! North Azerbaijani
 
|-
|-
| lernen || [ˈlɛʁnən] || öğrenmek
 
| Ich bin müde. || İx bin müde. || Mən yorgunam.
 
|-
|-
| arbeiten || [ˈaʁbaɪtən] || çalışmak
 
| Du hast ein Buch. || Du hast ayn bux. || Sənin bir kitabın var.
 
|-
|-
| tanzen || [ˈtant͡sn̩] || dans etmek
 
| Wir gehen ins Kino. || Vir gehin ins kino. || Biz kinoya gedirik.
 
|}
|}


=== Düzensiz Fiiller ===
=== İndiki Zamanla Cümlə Qurma Qaydaları ===


Düzensiz fiillerin çekimleri düzenli fiillere göre daha karmaşıktır. Bu fiillerin çekimleri öğrenmek için ezberlemeniz gerekmektedir.
İndiki zamanla cümlə qurarkən, cümlə strukturunu unutmaq olmaz. Cümlənin əsas strukturu aşağıdakı kimidir:
 
1. '''Şəxs''' (mən, sən, o, biz, siz, onlar)
 
2. '''Fiil''' (indiki zaman forması)
 
3. '''Obyekt''' (nə, kim, harada, nə vaxt)
 
Aşağıda indiki zamanla cümlə qurma nümunələri təqdim edilir:


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! Almanca !! Telaffuz !! Azerice
 
! German !! Pronunciation !! North Azerbaijani
 
|-
|-
| sein || [zaɪ̯n] || olmak
 
| Ich esse einen Apfel. || İx esse aynen apfel. || Mən bir alma yeyirəm.
 
|-
|-
| haben || [ˈhaːbən] || sahip olmak
 
| Sie trinken Wasser. || Zi trinkən vasər. || Onlar su içirlər.
 
|-
|-
| werden || [ˈvɛʁdn̩] || olmak (gelecekte)
 
| Wir lernen jeden Tag. || Vir lərnen yeden taq. || Biz hər gün öyrənirik.
 
|}
 
=== Məşq və Praktiki Ssenarilər ===
 
İndi öyrəndiklərinizi tətbiq etmək üçün bir neçə məşq və praktiki ssenarilər təqdim edirik.
 
1. '''Cümlələri tamamlayın''':
 
1. Ich ___ (machen) die Hausaufgaben.
 
2. Du ___ (spielen) mit dem Ball.
 
3. Er ___ (lernen) Englisch.
 
4. Wir ___ (gehen) in die Schule.
 
'''Həllər''':
 
1. mache
 
2. spielst
 
3. lernt
 
4. gehen
 
2. '''Aşağıdakı cümlələri indiki zamana çevirin''':
 
1. Ich (essen) ein Brot.
 
2. Sie (trinken) Kaffee.
 
3. Wir (haben) einen Hund.
 
'''Həllər''':
 
1. Ich esse ein Brot.
 
2. Sie trinken Kaffee.
 
3. Wir haben einen Hund.
 
3. '''Aşağıdakı fiilləri düzgün şəxslərə uyğunlaşdırın''':
 
1. Ich (spielen) Fußball.
 
2. Du (gehen) zur Schule.
 
3. Sie (machen) das Essen.
 
'''Həllər''':
 
1. spiele
 
2. gehst
 
3. machen
 
4. '''Cümlələri düzgün şəkildə yazın''':
 
1. (du / lernen) Deutsch.
 
2. (wir / gehen) ins Restaurant.
 
3. (sie / spielen) im Park.
 
'''Həllər''':
 
1. Du lernst Deutsch.
 
2. Wir gehen ins Restaurant.
 
3. Sie spielen im Park.
 
5. '''Müntəzəm fiilləri cədvəldə tamamlayın''':
 
{| class="wikitable"
 
! Fiil !! Mən !! Sən !! O !! Biz !! Siz !! Onlar
 
|-
 
| machen || ___ || ___ || ___ || ___ || ___ || ___
 
|-
 
| spielen || ___ || ___ || ___ || ___ || ___ || ___
 
|-
 
| lernen || ___ || ___ || ___ || ___ || ___ || ___
 
|}
 
'''Həllər''':
 
{| class="wikitable"
 
! Fiil !! Mən !! Sən !! O !! Biz !! Siz !! Onlar
 
|-
|-
| gehen || [ˈɡeːən] || gitmek
 
| machen || mache || machst || macht || machen || macht || machen
 
|-
|-
| wissen || [ˈvɪsən] || bilmek
 
| spielen || spiele || spielst || spielt || spielen || spielt || spielen
 
|-
 
| lernen || lerne || lernst || lernt || lernen || lernt || lernen
 
|}
|}


== Alıştırmalar ==
6. '''Qeyri-müntəzəm fiilləri cədvəldə tamamlayın''':


* Aşağıdaki cümlelerin hepsinin düzenli fiiller olduğuna dikkat edin. Çekimlerini yapın ve anlamını Azerice olarak yazın:
{| class="wikitable"
# Ich ____(spielen) Volleyball.
# Du ___(lernen) Deutsch.
# Er ___(tanzen) gerne.
# Wir ___(machen) eine Party.
# Ihr ___(arbeiten) hart.


* Aşağıdaki cümlelerin hepsinin düzensiz fiiller olduğuna dikkat edin. Çekimlerini yapın ve Azerice olarak anlamını yazın:
! Fiil !! Mən !! Sən !! O !! Biz !! Siz !! Onlar
# Ich __(sein) müde.
# Du ___(gehen) nach Hause.
# Er ___ (haben) ein Auto.
# Wir ___ (wissen) nicht.
# Ihr ___ (werden) glücklich sein.


== Sonuç ==
|-
 
| sein || ___ || ___ || ___ || ___ || ___ || ___
 
|-
 
| haben || ___ || ___ || ___ || ___ || ___ || ___
 
|-
 
| gehen || ___ || ___ || ___ || ___ || ___ || ___
 
|}


Bu ders, Almanca'daki şimdiki zamanın kullanımını öğrenmenize yardımcı olacak. Düzenli ve düzensiz fiillerle ilgili örnekler ve alıştırmalarla konuyu pekiştirdik. Bu ders, "0'dan A1'e Kadar Tam Almanca Kursu" adlı daha büyük bir kursun bir parçasıdır ve tamamen yeni başlayan öğrencileri A1 seviyesine çıkarmayı amaçlamaktadır.  
'''Həllər''':
 
{| class="wikitable"
 
! Fiil !! Mən !! Sən !! O !! Biz !! Siz !! Onlar
 
|-
 
| sein || bin || bist || ist || sind || seid || sind
 
|-
 
| haben || habe || hast || hat || haben || habt || haben
 
|-
 
| gehen || gehe || gehst || geht || gehen || geht || gehen
 
|}
 
7. '''İndiki zaman cümlələri yazın''':
 
1. (mən / çay içmək)
 
2. (sən / kitab oxumaq)
 
3. (onlar / film izləmək)
 
'''Həllər''':
 
1. Mən çay içirəm.
 
2. Sən kitab oxuyursan.
 
3. Onlar film izləyirlər.
 
8. '''Boş yerləri doldurun''':
 
1. ___ (mən) hər gün məktəbə gedirəm.
 
2. ___ (sən) futbol oynayırsan.
 
3. ___ (o) musiqi dinləyir.
 
'''Həllər''':
 
1. Mən
 
2. Sən
 
3. O
 
9. '''Aşağıdakı cümlələri müvafiq şəxslərə uyğunlaşdırın''':
 
1. (o / getmək) ___________.
 
2. (biz / oynamaq) ___________.
 
3. (sən / öyrənmək) ___________.
 
'''Həllər''':
 
1. O gedir.
 
2. Biz oynayırıq.
 
3. Sən öyrənirsən.
 
10. '''Aşağıdakı cümlələri müvafiq şəkilçilərlə tamamlayın''':
 
1. (mən) ___________ (həyat) əla.
 
2. (sən) ___________ (yemək) çox gözəldir.
 
3. (onlar) ___________ (gəzmək) parkda.
 
'''Həllər''':
 
1. Mən həyatım əladır.
 
2. Sən yemeği çox gözəl edirsən.
 
3. Onlar parkda gəzir.
 
Bu dərsdə indiki zamanın istifadəsi, müntəzəm və qeyri-müntəzəm fiillərin formaları haqqında öyrəndiniz. İndiki zamanı gündəlik həyatınızda istifadə edərək, daha çox praktikaya malik olacaqsınız.


{{#seo:
{{#seo:
|title=Almanca Grameri → 0'dan A1'e Kadar Kurs → Şimdiki Zaman
 
|keywords=Almanca, dilbilgisi, şimdiki zaman, düzenli fiiller, düzensiz fiiller, öğrenme
|title=Alman Dilində İndiki Zaman
|description=Almanca'da şimdiki zamanın kullanımını öğrenin. Düzenli ve düzensiz fiillerle sık kullanılan durumlarda nasıl kullanılacağı konusunda bilgi edinin.
 
|keywords=Alman dili, indiki zaman, qrammatika, müntəzəm fiillər, qeyri-müntəzəm fiillər, dil öyrənmək, dərs
 
|description=Bu dərsdə Alman dilində indiki zamanın istifadəsi, müntəzəm və qeyri-müntəzəm fiillərin formaları haqqında öyrənəcəksiniz.
 
}}
}}


{{German-0-to-A1-Course-TOC-az}}
{{Template:German-0-to-A1-Course-TOC-az}}


[[Category:Course]]
[[Category:Course]]
Line 91: Line 387:
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:German-0-to-A1-Course]]
[[Category:German-0-to-A1-Course]]
<span gpt></span> <span model=gpt-3.5-turbo></span> <span temperature=0.7></span>
<span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span>





Latest revision as of 09:12, 12 August 2024


German-Language-PolyglotClub.jpg
Alman Qrammatika0-dan A1-yə kursİndiki Zaman

Giriş[edit | edit source]

Alman dilində indiki zaman (Präsens) çox əhəmiyyətli bir rola malikdir. Bu zaman dilin gündəlik danışığında, hadisələri təsvir edərkən, və ya müntəzəm olaraq yerinə yetirilən fəaliyyətləri izah edərkən istifadə olunur. İndiki zaman, həmçinin gələcəkdə baş verəcək hadisələri ifadə etmək üçün də istifadə oluna bilər. Bu dərsdə, siz indiki zamanı necə düzgün istifadə edəcəyinizi öyrənəcəksiniz, həmçinin müntəzəm və qeyri-müntəzəm fiillərin formalarını öyrənəcəksiniz.

Dərsimiz aşağıdakı struktura əsaslanır:

  • İndiki zamanın forması
  • Müntəzəm fiillər
  • Qeyri-müntəzəm fiillər
  • İndiki zamanda cümlə qurma qaydaları
  • Məşq və praktiki ssenarilər

İndiki Zamanın Forması[edit | edit source]

Alman dilində indiki zamanın forması fiilin kökü ilə əlaqədardır. Hər fiilin özünə məxsus bir kökü vardır və bu kök, fiilin şəxsə görə dəyişir. İndiki zamanda fiilin forması aşağıdakı şəkildə yaranır:

1. Fiilin kökünü tapın.

2. Şəxs əlavələrini əlavə edin.

Aşağıda müntəzəm fiillərin indiki zaman formasını göstərən bir cədvəl təqdim edilir:

Fiil Kök Mən Sən O Biz Siz Onlar
machen mach- mache machst macht machen macht machen
spielen spiel- spiele spielst spielt spielen spielt spielen
lernen lern- lerne lernst lernt lernen lernt lernen

Müntəzəm Fiillər[edit | edit source]

Müntəzəm fiillər, öz kök formalarına -e, -st, -t, -en, -t, -en şəkilçiləri əlavə edərək indiki zaman formasını yaradır. Müntəzəm fiillərin ən çox istifadə edilən formaları bunlardır:

  • machen (etmək)
  • spielen (oynamaq)
  • lernen (öyrənmək)

Aşağıda müntəzəm fiillərə dair bir neçə nümunə cədvəli təqdim olunur:

German Pronunciation North Azerbaijani
Ich mache einen Kuchen. İx maxe aynen kuhen. Mən bir tort hazırlayıram.
Du spielst Fußball. Du şpilist fusbal. Sən futbol oynayırsan.
Er lernt Deutsch. Er lərnt deytş. O alman dilini öyrənir.

Qeyri-Müntəzəm Fiillər[edit | edit source]

Qeyri-müntəzəm fiillər isə kök formalarına görə dəyişir. Onlar indiki zaman formasını yaratarkən müxtəlif şəkilçilər ala bilərlər. Aşağıda qeyri-müntəzəm fiillərin bəziləri və onların indiki zaman formaları göstərilir:

Fiil Kök Mən Sən O Biz Siz Onlar
sein sei- bin bist ist sind seid sind
haben hab- habe hast hat haben habt haben
gehen geh- gehe gehst geht gehen geht gehen

Aşağıdakı cədvəldə qeyri-müntəzəm fiillərə dair nümunələr təqdim olunur:

German Pronunciation North Azerbaijani
Ich bin müde. İx bin müde. Mən yorgunam.
Du hast ein Buch. Du hast ayn bux. Sənin bir kitabın var.
Wir gehen ins Kino. Vir gehin ins kino. Biz kinoya gedirik.

İndiki Zamanla Cümlə Qurma Qaydaları[edit | edit source]

İndiki zamanla cümlə qurarkən, cümlə strukturunu unutmaq olmaz. Cümlənin əsas strukturu aşağıdakı kimidir:

1. Şəxs (mən, sən, o, biz, siz, onlar)

2. Fiil (indiki zaman forması)

3. Obyekt (nə, kim, harada, nə vaxt)

Aşağıda indiki zamanla cümlə qurma nümunələri təqdim edilir:

German Pronunciation North Azerbaijani
Ich esse einen Apfel. İx esse aynen apfel. Mən bir alma yeyirəm.
Sie trinken Wasser. Zi trinkən vasər. Onlar su içirlər.
Wir lernen jeden Tag. Vir lərnen yeden taq. Biz hər gün öyrənirik.

Məşq və Praktiki Ssenarilər[edit | edit source]

İndi öyrəndiklərinizi tətbiq etmək üçün bir neçə məşq və praktiki ssenarilər təqdim edirik.

1. Cümlələri tamamlayın:

1. Ich ___ (machen) die Hausaufgaben.

2. Du ___ (spielen) mit dem Ball.

3. Er ___ (lernen) Englisch.

4. Wir ___ (gehen) in die Schule.

Həllər:

1. mache

2. spielst

3. lernt

4. gehen

2. Aşağıdakı cümlələri indiki zamana çevirin:

1. Ich (essen) ein Brot.

2. Sie (trinken) Kaffee.

3. Wir (haben) einen Hund.

Həllər:

1. Ich esse ein Brot.

2. Sie trinken Kaffee.

3. Wir haben einen Hund.

3. Aşağıdakı fiilləri düzgün şəxslərə uyğunlaşdırın:

1. Ich (spielen) Fußball.

2. Du (gehen) zur Schule.

3. Sie (machen) das Essen.

Həllər:

1. spiele

2. gehst

3. machen

4. Cümlələri düzgün şəkildə yazın:

1. (du / lernen) Deutsch.

2. (wir / gehen) ins Restaurant.

3. (sie / spielen) im Park.

Həllər:

1. Du lernst Deutsch.

2. Wir gehen ins Restaurant.

3. Sie spielen im Park.

5. Müntəzəm fiilləri cədvəldə tamamlayın:

Fiil Mən Sən O Biz Siz Onlar
machen ___ ___ ___ ___ ___ ___
spielen ___ ___ ___ ___ ___ ___
lernen ___ ___ ___ ___ ___ ___

Həllər:

Fiil Mən Sən O Biz Siz Onlar
machen mache machst macht machen macht machen
spielen spiele spielst spielt spielen spielt spielen
lernen lerne lernst lernt lernen lernt lernen

6. Qeyri-müntəzəm fiilləri cədvəldə tamamlayın:

Fiil Mən Sən O Biz Siz Onlar
sein ___ ___ ___ ___ ___ ___
haben ___ ___ ___ ___ ___ ___
gehen ___ ___ ___ ___ ___ ___

Həllər:

Fiil Mən Sən O Biz Siz Onlar
sein bin bist ist sind seid sind
haben habe hast hat haben habt haben
gehen gehe gehst geht gehen geht gehen

7. İndiki zaman cümlələri yazın:

1. (mən / çay içmək)

2. (sən / kitab oxumaq)

3. (onlar / film izləmək)

Həllər:

1. Mən çay içirəm.

2. Sən kitab oxuyursan.

3. Onlar film izləyirlər.

8. Boş yerləri doldurun:

1. ___ (mən) hər gün məktəbə gedirəm.

2. ___ (sən) futbol oynayırsan.

3. ___ (o) musiqi dinləyir.

Həllər:

1. Mən

2. Sən

3. O

9. Aşağıdakı cümlələri müvafiq şəxslərə uyğunlaşdırın:

1. (o / getmək) ___________.

2. (biz / oynamaq) ___________.

3. (sən / öyrənmək) ___________.

Həllər:

1. O gedir.

2. Biz oynayırıq.

3. Sən öyrənirsən.

10. Aşağıdakı cümlələri müvafiq şəkilçilərlə tamamlayın:

1. (mən) ___________ (həyat) əla.

2. (sən) ___________ (yemək) çox gözəldir.

3. (onlar) ___________ (gəzmək) parkda.

Həllər:

1. Mən həyatım əladır.

2. Sən yemeği çox gözəl edirsən.

3. Onlar parkda gəzir.

Bu dərsdə indiki zamanın istifadəsi, müntəzəm və qeyri-müntəzəm fiillərin formaları haqqında öyrəndiniz. İndiki zamanı gündəlik həyatınızda istifadə edərək, daha çox praktikaya malik olacaqsınız.


Other lessons[edit | edit source]