Language/Czech/Grammar/Past-Tense/tr
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
Қазақ тілі
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Giriş[edit | edit source]
Çek dilinde geçmiş zaman, anlatımımızı zenginleştiren ve yaşanmış olayları paylaşmamıza olanak tanıyan önemli bir dilbilgisi konusudur. Bu derste geçmiş zamanın nasıl kullanıldığını öğreneceğiz. Geçmiş zaman, geçmişte gerçekleşen eylemleri ve olayları ifade etmek için kullanılır ve dil becerilerimizi geliştirirken oldukça önemlidir.
Bu dersin sonunda, geçmiş zamanda cümleler kurmayı ve günlük konuşmalarınızda geçmişteki deneyimlerinizi paylaşmayı öğrenmiş olacaksınız.
Geçmiş Zaman Nedir?[edit | edit source]
Geçmiş zaman, geçmişte yaşanmış olayları ve eylemleri anlatmak için kullanılan bir zaman dilimidir. Çek dilinde, geçmiş zaman iki ana grupta incelenir: düzenli fiiller ve düzensiz fiiller. Bu iki grup, geçmiş zamanın nasıl oluşturulacağını etkiler.
Düzenli Fiiller[edit | edit source]
Düzenli fiiller, belirli bir kurala göre çekimlenen fiillerdir. Çek dilinde geçmiş zaman oluşturmak için genellikle fiilin köküne -l veya -la ekleri eklenir. Bu kurala göre, fiilin geçmiş zaman hali oluşturulur.
Düzensiz Fiiller[edit | edit source]
Düzensiz fiiller, geçmiş zaman çekiminde kurallara uymayan fiillerdir. Bu fiillerin geçmiş zaman halleri, her bir fiil için farklılık gösterir ve ezberlenmesi gerekebilir.
Geçmiş Zamanın Oluşturulması[edit | edit source]
Düzenli Fiillerin Geçmiş Zamanı[edit | edit source]
Düzenli fiillerde geçmiş zaman oluşturma kuralı oldukça basittir. Şimdi örneklerle açıklayalım:
| Çek | Telaffuz | Türkçe |
|---|---|---|
| pracoval | pratsoval | çalıştı |
| hrála | hrala | oynadı |
| jedl | yedl | yedi |
| psal | psal | yazdı |
| mal | mal | sahipti |
Bu örneklerde dikkat edilmesi gereken nokta, fiilin köküne eklenen -l veya -la eklerinin geçmiş zaman anlamı katmasıdır.
Düzensiz Fiillerin Geçmiş Zamanı[edit | edit source]
Düzensiz fiillerin geçmiş zaman halleri genellikle ezberlenmelidir. İşte bazı örnekler:
| Çek | Telaffuz | Türkçe |
|---|---|---|
| šel | shel | gitti |
| viděl | vidyel | gördü |
| řekl | rzekl | söyledi |
| jedl | yedl | yedi |
| měl | myel | vardı |
Düzensiz fiillerde, her bir fiilin geçmiş zaman çekimi farklılık gösterir ve bu nedenle öğrenilmesi önemlidir.
Geçmiş Zaman Kullanımı[edit | edit source]
Geçmiş zaman, cümlelerde genellikle "geçen hafta", "dün", "geçen yıl" gibi zaman zarfları ile birlikte kullanılır. Bu, geçmişteki olayları daha net bir şekilde ifade etmemize yardımcı olur.
Örnek Cümleler[edit | edit source]
Geçmiş zaman kullanarak bazı örnek cümleler oluşturalım:
| Çek | Telaffuz | Türkçe |
|---|---|---|
| Včera jsem šel do obchodu. | Vçera sem shel do obçodu. | Dün dükkana gittim. |
| Minulý týden jsme hráli fotbal. | Minuli tiiden şıme hrali futbol. | Geçen hafta futbol oynadık. |
| Loni jsem byl v Praze. | Loni sem bil v Praze. | Geçen yıl Prag'daydım. |
| Před týdnem jsem viděl film. | Před tiiden sem vidyel film. | Bir hafta önce film izledim. |
| Včera jsem pracoval na projektu. | Vçera sem pratsoval na projketu. | Dün projede çalıştım. |
Bu örneklerden de görebileceğiniz gibi, geçmiş zaman cümleleri kurarken zaman zarflarını kullanmak anlatımımızı güçlendirir.
Alıştırmalar[edit | edit source]
Şimdi öğrendiklerinizi pekiştirmek için bazı alıştırmalar yapalım:
Alıştırma 1: Fiil Çekimi[edit | edit source]
Aşağıdaki fiilleri geçmiş zaman haline getirin:
1. číst (okumak)
2. jít (gitmek)
3. hrát (oynamak)
Çözümler:
1. četl (okudu)
2. šel (gitti)
3. hrál (oynadı)
Alıştırma 2: Cümle Oluşturma[edit | edit source]
Aşağıdaki zaman zarflarını kullanarak cümle oluşturun:
1. včera (dün)
2. minulý týden (geçen hafta)
3. loni (geçen yıl)
Çözümler:
1. Včera jsem šel do parku. (Dün parka gittim.)
2. Minulý týden jsme hrali hokej. (Geçen hafta hokey oynadık.)
3. Loni jsem viděl krásný film. (Geçen yıl güzel bir film izledim.)
Alıştırma 3: Doğru Cümleyi Seçin[edit | edit source]
Aşağıdaki cümlelerden hangisi doğrudur?
1. (A) Včera jsem hraje. (B) Včera jsem hrál.
Çözüm: (B) Včera jsem hrál. (Dün oynadım.)
Alıştırma 4: Geçmiş Zamanı Kullanma[edit | edit source]
Aşağıdaki cümleleri geçmiş zaman kullanarak düzeltin:
1. Dnes jdu do školy. (Bugün okula gidiyorum.)
2. Zítra jdu na koncert. (Yarın konsere gidiyorum.)
Çözümler:
1. Dnes jsem šel do školy. (Bugün okula gittim.)
2. Zítra jsem šel na koncert. (Yarın konsere gittim.)
Alıştırma 5: Düzensiz Fiiller[edit | edit source]
Aşağıdaki düzensiz fiilleri geçmiş zaman haline getirin:
1. mít (sahip olmak)
2. říct (söylemek)
3. vidět (görmek)
Çözümler:
1. měl (sahipti)
2. řekl (söyledi)
3. viděl (gördü)
Alıştırma 6: Cümleleri Tamamlayın[edit | edit source]
Aşağıdaki cümleleri uygun geçmiş zaman fiilleri ile tamamlayın:
1. On ______ (vidět) film včera. (Dün film ______.)
2. My ______ (hrát) fotbal minulý týden. (Geçen hafta futbol ______.)
Çözümler:
1. On viděl film včera. (Dün film izledi.)
2. My hráli fotbal minulý týden. (Geçen hafta futbol oynadık.)
Alıştırma 7: Fiil Listesi[edit | edit source]
Aşağıdaki fiillerin geçmiş zaman halleri ile eşleştirin:
1. psát (yazmak)
2. jíst (yemek)
3. pít (içmek)
Çözümler:
1. psal (yazdı)
2. jedl (yedi)
3. pil (içti)
Alıştırma 8: Zaman Zarfları ile Cümle Kurma[edit | edit source]
Aşağıdaki zaman zarflarını kullanarak cümle kurun:
1. včera (dün)
2. předevčírem (önceki gün)
3. minulý měsíc (geçen ay)
Çözümler:
1. Včera jsem šel do kina. (Dün sinemaya gittim.)
2. Předevčírem jsem viděl kamaráda. (Önceki gün arkadaşımı gördüm.)
3. Minulý měsíc jsem byl na dovolené. (Geçen ay tatildeydim.)
Alıştırma 9: Doğru Cümleyi Seçin[edit | edit source]
Aşağıdaki cümlelerden hangisi doğrudur?
1. (A) Já šel do obchodu. (B) Já šla do obchodu.
Çözüm: (B) Já šla do obchodu. (Ben dükkana gittim. - Kadın için.)
Alıştırma 10: Geçmiş Zamanı Anlatma[edit | edit source]
Kısa bir metin yazarak, geçen hafta yaptıklarınızı geçmiş zaman kullanarak anlatın.
Örnek: Geçen hafta çok yoğundum. Pazartesi çalıştım, Salı arkadaşlarımla buluştum, Çarşamba sinemaya gittim.
Bu alıştırmalar ile geçmiş zaman konusunu pekiştirmiş olduk. Çek dilinde geçmiş zaman kullanımı, dil becerilerinizi geliştirirken size büyük bir avantaj sağlayacaktır. Geçmişte yaşadıklarınızı anlatmak, bağ kurmanıza ve iletişiminizi güçlendirmenize yardımcı olacaktır.